ارز تک‌ نرخی می‌شود؟

به گزارش پارسینه، یکی از اهداف مهم بانک مرکزی در دوره اخیر علاوه بر کاستن از نوسانات شدید و مضر نرخ ارز، بازگرداندن نظام ارزی «شناور مدیریت شده» به بازار است.

نظامی که در قالب آن، ارز دارای یک نرخ واحد است که از سوی بانک مرکزی اعلام شده و ملاک عمل همه اقتصاد است.

تقریبا تمام کارشناسان اقتصادی معتقدند در شرایط کنونی که ارز دارای دست کم دو نرخ، شامل نرخ بازار آزاد و نرخ بانک مرکزی است، اقتصاد سامان نمی گیرد و به علاوه رانت های متعددی از محل دو نرخی بودن ارز و دستیابی به ارز ارزان تر بانک مرکزی ایجاد می شود که در گذشته و حال منشأ فسادهای بسیاری است.

به خاطر داریم که در سال های گذشته که مرکز مبادلات ارزی برای تخصیص ارز ارزان به واردات کالاهای اساسی و ضروری فعالیت می کرد و با وجود کنترل های بسیار بانک مرکزی و دیگر دستگاه ها، چه فسادهای عجیب و غریبی به بیرون درز می کرد.

از تخصیص سهمیه ارز دارو به واردات خودروهای لوکس مانند پورشه گرفته تا واردات دسته بیل و آدامس و شکلات و غذای حیوانات خانگی به کشور.

این چنین است که بانک مرکزی تمام هم و غم خود را بر تحقق یکسان سازی نرخ ارز قرار داده و قرائنی که این روزها از تحلیل حرکت قیمت ها در بازار ارز به چشم می آید نیز نشان می دهد شاید رویای تک نرخی شدن ارز به تحقق نزدیک شده باشد.

حرکت قیمت ارز

بررسی های خبرنگار جام جم در روند حرکت قیمت ارز بانک مرکزی و بازار آزاد در ۲۵ روز گذشته از خرداد و مقایسه آن با اردیبهشت ماه امسال حاکی از آن است که صرف نظر از نوسانات مقطعی، قیمت ارز آزاد (شامل دلار و یورو) تقریبا ثابت بوده و مقداری نیز رو به کاهش گذاشته، اما در مقابل، قیمت ارز بانک مرکزی رو به افزایش گذاشته است. به این ترتیب فاصله میان قیمت ارز در بانک مرکزی و بازار آزاد رو به کاهش گذاشته و این دو نرخ بیشتر به هم نزدیک شده اند.

این به معنای نزدیک شدن بانک مرکزی به اجرای سیاست ارز تک نرخی است. بر این اساس قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد که در دوم خرداد ماه جاری ۳۲۶۲ تومان بوده، دیروز به ۳۲۸۴ تومان رسید که نوسانی در حد یک تومان نشان می دهد.

قیمت یورو نیز در بازار آزاد که در دوم خرداد ماه جاری ۳۷۰۹ تومان بوده، دیروز به ۳۷۰۷ تومان رسید که تنها دو تومان نوسان کاهشی داشته است.

به این ترتیب مشاهده می شود که قیمت این دو ارز در بازار آزاد در ۲۵ روز اخیر و صرفنظر از نوسانات مقطعی، تغییر خاصی نکرده است.

حال تغییرات نرخ بانک مرکزی این دو ارز قابل توجه است؛ به طوری که نرخ دلار بانک مرکزی که در دوم خرداد ۲۸۶۹ تومان بوده، دیروز به ۲۹۰۹ تومان رسید که به این ترتیب ۵۰ تومان افزایش یافته است.

قیمت یوروی بانک مرکزی نیز که در دوم خرداد ماه جاری ۳۱۵۸ تومان بوده، دیروز به ۳۲۶۲ تومان رسید که ۱۰۴ تومان افزایش نشان می دهد.

حال اگر فاصله قیمتی دلار و یوروی بانک مرکزی با بازار آزاد را مقایسه کنیم، درخواهیم یافت که این فاصله از طریق افزایش نرخ دولتی در مقابل ثابت ماندن نرخ بازار آزاد کاهش یافته است.

به طوری که فاصله نرخ دلار بانک مرکزی و بازار آزاد در تاریخ دوم خردادماه جاری ۴۱۶ تومان بوده که دیروز به ۳۷۸ تومان کاهش پیدا کرده است.

فاصله یوروی بانک مرکزی و بازار آزاد نیز به همین ترتیب کم شده است. به طوری که فاصله نرخ بانک مرکزی و آزاد این ارز در ۲ خرداد ۵۲۵ تومان بوده که دیروز به ۴۴۵ تومان کاهش یافت.

جالب است که فاصله قیمتی این دو ارز در خرداد نسبت به اردیبهشت ماه نیز کاهش یافته که نشانه ای از پیشرفت سیاست تک نرخی شدن ارز است.

بر این اساس فاصله قیمتی دلار آزاد و بانک مرکزی در اول اردیبهشت ماه امسال ۴۹۸ تومان و یورو ۵۵۸ تومان بوده که در مقایسه با تفاوت ۳۷۸ تومانی دلار و ۴۴۵ تومانی یورو در روز گذشته، قابل توجه است.

سرنوشت را مذاکرات روشن می کند

در همین حال این پرسش وجود دارد که آیا کاهش فاصله دلار و یوروی آزاد و بانک مرکزی و پیشرفت سیاست تک نرخی شدن ارز تداوم خواهد یافت؟

دکتر علی معنوی راد، مدیرکل پیشین ارزی بانک مرکزی در این باره به جام جم گفت: تنها مذاکرات ایران و ۱+۵ است که چشم انداز قیمت ارز و در نتیجه سیاست تک نرخی شدن را مشخص می کند و همه چیز در این خصوص به مذاکرات بستگی دارد.

وی افزود: اگر مذاکرات به نتیجه برسد، امکان تک نرخی شدن ارز و ثبات در آن تا زمستان ۹۴ وجود دارد، اما اگر مذاکرات به سرانجام نرسد، در بهترین حالت و اگر بانک مرکزی «هنر» کند، وضعیت به همین حال سابق باقی خواهد ماند. زیرا التهاب احتمالی ناشی از شکست مذاکرات بلافاصله به بازار ارز و سپس بورس منتقل خواهد شد.