ساعتی یک کامیون کفش و لباس چینی وارد ایران می شود

به گزارش پارسینه روزنامه شرق امروز در گزارشی نوشت: مصرف سرانه پوشاک ایران بیش از کشورهایی مانند چین و در حدود یک چهارم مصرف کشورهای اروپایی و آمریکا است که در طبقه مصرف متوسط به بالای جمعیت جهانی قرار می گیرد.

ضریب نفوذ واردات پوشاک ایران 5.1 برابر متوسط جهانی است. در دهه ٨٠ حجم واردات و قاچاق پوشاک رشد سریعی یافت و در انتهای آن به بیش از شش میلیارد رسید. حجم عظیم واردات و قاچاق که بین کالاهای مصرفی اولین رتبه را به خود اختصاص داد، منجر به افت شدید صنایع پوشاک و همچنین صنعت نساجی و ازدست رفتن بین نیم تا یک میلیون شغل مولد شد.

در دهه گذشته صادرات رسمی پوشاک به ایران (از طریق گمرک های جهان به مقصد ایران) نسبت به دهه ماقبل آن بیش از 25 برابر و در سال 1390 نسبت به سال 1370، 215 برابر شد. آمار واردات پوشاک با مغایرت های وسیعی همراه بوده است. با مقایسه داده های صادراتی کشورهای صادرکننده به ایران با داده های واردات گمرک ایران مشخص می شود که در دهه ١٣٨٣ تا ٩٣، 6.4 میلیارد دلار کم اظهاری یا تخلفات دیگر در واردات پوشاک وجود داشته است.

از سوی دیگر مغایرت بیش از 700 هزار تن (معادل با دو میلیارد قطعه لباس) در این دوره، معضلات دیگر از قبیل عدم اظهار در گمرک ها را نیز روشن می کند (اظهار 3.5 درصد ارزشی و 9.7 درصد حجمی واردات رسمی در گمرک های کشور). با توجه به سهولت نگهداری و جابه جایی پوشاک، واردات قاچاق و غیررسمی پوشاک بیش از واردات گمرکی آن برآورد می شود.

در دهه گذشته صادرات مستقیم و رسمی پوشاک/ کفش از چین و ترکیه به ایران (به مقصد ایران) به شدت افزایش یافت. به طورکلی این روند از زمان افزایش درآمدهای نفتی کشور آغاز شد و تاکنون همچنان به روند رشد نمایی خود ادامه داده است.

صادرات مستقیم پوشاک/ کفش چین به ایران از کمتر از ده میلیون دلار در ابتدای دهه ٨٠ به نیم میلیارد دلار در سال 1390 (2011 میلادی) رسید و اگرچه با کاهش درآمدهای نفتی افت 25 درصدی را تجربه کرد، اما مجددا با افزایش شدیدی در سال 1393 (2014) به نزدیک یک میلیارد دلار رسید.

صادرات پوشاک/ کفش ترکیه به میزان بالایی به قاچاق متکی است، اما صادرات رسمی آن نیز رشد سریعی را در سال 1393 شاهد بوده است. این ارقام شامل قاچاق پوشاک از امارات متحده عربی و دیگر مبادی ورودی نیست. در اینجا منظور از قاچاق رسمی، مغایرت بین ارقام کشورهای صادرکننده به ایران و مقادیر اعلامی توسط گمرک های کشور است.

با مقایسه داده های صادراتی کشور چین با داده های واردات گمرک ایران مشخص می شود که در ١٠ سال گذشته، سه میلیارد دلار کم اظهاری، بداظهاری یا تخلفات دیگر وجود داشته که فقط بیش از 30 درصد آن مربوط به سال ٢٠١٤ میلادی (بهمن ماه ١٣٩٢ لغایت بهمن 1393) است.

درحالی که چین اعلام کرده در سال 2014 میلادی به میزان 959 میلیون دلار پوشاک/کفش به ایران صادر کرده، ارقام گمرک ایران حاکی از فقط پنج میلیون دلار واردات از چین است. برآورد می شود واردات به مناطق آزاد تجاری کمتر از 20 درصد این مغایرت را به خود اختصاص دهد. در این میان قاچاق پوشاک/ کفش از امارات متحده عربی و دیگر مبادی ورودی و به ویژه از ترکیه، به مراتب بیش از واردات گمرکی یادشده برآورد می شود.

حجم ورودی قاچاق رسمی پوشاک/کفش از کشور چین در سال گذشته معادل ١١٠ هزار دلار یا یک کامیون در هر ساعت بوده که از توان و قابلیت قاچاقچیان خرده پا خارج است. پوشاک وارداتی عمدتا از نوع نامرغوب است که با مدل های تقلیدی برندهای معتبر و همچنین جعل نام تجاری آنها، از قدرت نفوذ بالایی در بازار برخوردار می شود. بهای واحد وارداتی انواع پوشاک تریکو (کد تعرفه تجاری دورقمی HS٦١) به کشور از چین کمتر از نصف آلمان است. در مورد پوشاک از پارچه تاری-پودی (کد HS٦٢) بهای واحد صادراتی جهانی چین، 50 درصد بیش از ایران است.

حجم بالای فروش پوشاک قاچاق وارداتی به میزان بالایی مدیون استفاده (غیرقانونی) از اعتبار برندهای معروف جهانی است. حجم تجارت غیرقانونی و قاچاق بیش از سه تریلیون دلار تخمین زده شده است و طبق اعلام سازمان گمرک های جهانی ١٠ درصد تجارت جهانی منسوجات و پوشاک شامل کالاهای جعلی و قاچاق می شود که منجر به ایجاد 5.7 میلیارد یورو خسارت برای صنایع مربوطه در اروپای غربی شده است. در غیاب آمار رسمی داخلی و جهانی، به نظر می رسد ایران اولین رتبه جهانی در قاچاق منسوجات و پوشاک (با برندهای جعلی) را به خود اختصاص دهد.

در شرایطی که با توجه به حجم بالای قاچاق منسوجات و پوشاک به کشور، توجهی به مسئله جعلی بودن برند کالاهای قاچاق نمی شود، در کشورهای اروپایی و آمریکا توجه بر مبارزه با واردات پوشاک با برندهای جعلی متمرکز است. بیش از 95 درصد حجم واردات و قاچاق پوشاک کشور با برندهای جعلی صورت می گیرد که معضلات ناشی از واردات را دوچندان می کند.

پوشاک وارداتی جعلی با برندهای مشهور و معتبر از نفوذ به مراتب بالاتری در بازار برخوردار بوده و چنانچه دیده می شود با کاهش تقاضای مصرف کالاهای داخلی با برندهای کم توان، عرضه پوشاک جعلی بیش از واردات به تولید داخلی لطمه زده است.

برند تجاری بیش از 99 درصد کالای پوشاک خارجی عرضه شده در کشور، برندهای معروف جهانی تقلبی بوده که با توجه به خارجی بودن و عدم آگاهی اغلب مصرف کنندگان به عنوان کالای برنددار از مقبولیت بسیاربالاتری برخوردار است؛ برای مثال درحالی که نمونه اصل یک کیف لویی ویتون بین ٧٠٠ تا ٣٠٠٠ دلار قیمت دارد، نمونه جعلی آن بین یک تا سه میلیون ریال در ایران عرضه می شود.

طبق مطالعات انجام شده توسط مؤسسه تحقیقاتی صنایع نساجی نزدیک به دو سوم قشر جوان کشور حتی با کیفیت پایین تر یا قیمت بالاتر، پوشاک برنددار خارجی (البته تقلبی) را ترجیح می دهند. وجهه جهانی پوشاک برنددار و قیمت بسیارپایین اقلام جعلی و علاقه عامه مردم و به ویژه بانوان و جوانان به برندهای معتبر و مشهور و شبکه توزیع سازمان نیافته پوشاک کشور و نبود هرگونه کنترل موجب شده است ایران به یکی از بزرگ ترین بازارهای قاچاق منسوجات و پوشاک جعلی در جهان تبدیل شود.

این معضل علاوه بر اینکه برخلاف قوانین حاکم بر نظام تجارت بین المللی است، وجهه نامطلوبی در سطح جهان را نیز ایجاد می کند. فروشگاه هایی که اقدام به توزیع پوشاک خارجی برنددار (البته جعلی) می کنند، با توجه به حاشیه سود بالا امکان پرداخت اجاره مغازه های بالا در خیابان های اصلی و بهترین نقاط مراکز فروش را دارند و در نتیجه ضمن تنگ کردن عرصه فعالیت برای تولیدکنندگان داخلی، هزینه توزیع را برای آنها بالا می برند. بررسی های میدانی در سطح کشور نشان می دهد از ده ها هزار فروشگاه و بوتیک عرضه کننده پوشاک و کفش خارجی فعال، کمتر از صد واحد عرضه کننده کالای اصل هستند.

*منبع: روزنامه شرق