ساخت‌وسازهایی که فاجعه می‌آفرینند

یک ماه از حادثه سیل در استان البرز می گذرد، یکشنبه ۲۸ تیرماه شاید تاریک ترین روز در زیباترین جاده‌ی توریستی کشور بود، نزدیک ساعت شش عصر بارش ۱۳ میلیمتری باران به روستای «سیجان» و «سرزیارت» آسیب جدی وارد کرد، هشت نفر کشته و بسیاری بر اثر این اتفاق با آسیب های جسمی، روحی و مادی مواجه شدند به گفته اهالی روستای سیجان بارش باران ۲۰ دقیقه به طول انجامید.

پس از گذشت یکماه از این حادثه تقصیرها به گردن ارگان ها و نهادهای مختلف انداخته شد و باز هم شناخت مقصر اصلی در هاله ای از ابهام باقی ماند.

روز بعد از ماجرا تصاویر مختلفی در فضای مجازی منتشر شد که خانه ها به طرز وحشتناکی به راحتی ویران می شدند، خانه هایی که قرار بود مامن و ماوای بسیاری از ساکنان باشد.

همه این تصاویر تنها یک چیز را در ذهن تداعی می کرد، ساخت و سازهای غیرمجاز و خارج از اصولی که هیچ ضابطه ای در آنها رعایت نشده و به سرعت در بسیاری از شهرهای کشور و بالاخص در شهر کرج انجام می شوند و چه بسا به زودی فاجعه ای انسانی پدید آورند.

محله حسن آباد یکی از کانون های ساخت و ساز غیرمجاز در کرج است

فاجعه سیل در روستای «سیجان» و «سرزیارت» می تواند درس عبرت و زنگ خطری باشد تا مسئولان از رشد پدیده شوم ساخت و ساز غیرمجاز جلوگیری کنند. این پدیده نه تنها در محور کرج - چالوس و در حاشیه رودخانه کرج در حال رشد است بلکه در مرکز شهر نیز مانند قارچ سر از خاک بیرون آورده است دیدن تصاویر خانه هایی که غیرمجاز ساخته شده اند و گویی به نسیمی بندند تا فرو بریزند تن آدمی را به لرزه می اندازد.

برای بررسی ابعاد فاجعه کافی است، چرخی در محور کرج - چالوس و در حاشیه رودخانه و برخی محلات کرج بزنید تا ببینید پیش چشم مسئولان، ساخت و سازهای غیرمجاز روز به روز در حال افزایش است.

محله حسن آباد که در کنار شهرک اداری کرج واقع شده، یکی از کانون های اصلی ساخت و سازهای غیرمجاز یا غیراصولی است که می توان نمونه های عجیب و غریبی را در این محله مشاهده کرد.

ساختمان هایی که در حال کَج شدن است

در کوچه کناری مسجد محله حسن آباد دو ساختمان پنج طبقه ساخته شده اند که یکی از آنها به علت قرار گرفتن در شیب و کوهستانی بودن منطقه بر روی دیگری خم شده و برای حائل کردن آن چند تیر آهن بین دو ساختمان قرار داده شده که به گفته یکی از ساکنان محل پل ارتباطی نیز برای تردد ساکنان ساختمان محسوب می شود.

کوچه های این محله به اندازه ای تنگ و غیر قابل عبور است که ماشین های حمل زباله نیز قادر به وارد شدن به برخی از آنها نیستند. حال تصور کنید در صورت رخ دادن یک آتش سوزی ساده اتومبیل های امداد چگونه می توانند به این کوچه های غیر استاندارد وارد شوند و از گسترش حادثه جلوگیری کنند.

گستردگی ابعاد فاجعه را زمانی می توانید تصور کنید که تمامی این ساختمان ها با کوچکترین زمین لرزه یا سیل ویران شوند و تعداد بیشمار ساکنان آنها نیاز به اقدامات امدادی داشته باشد.

۶۰ درصد ساخت‌ و ساز در برخی نواحی کرج غیرمجاز است

سیل اخیر و میزان خسارات آن باعث شد تا بسیاری از دستگاه های نظارتی به اظهارنظر صریح در خصوص ساخت و سازهای غیرمجاز بپردازند تا جایی که دادستان کرج در نشست خبری خود با اصحاب رسانه در تاریخ ۲۴ مردادماه و همچنین پیشتر در رسانه های دیگر بگوید: "در یکی از نواحی شهرداری کرج، بیش از ۶۰ درصد ساخت‌ و سازها بدون صدور پروانه انجام شده است، پرونده قضایی در خصوص این تخلفات در دادگستری استان البرز تشکیل شده و متخلفان تحت تعقیب و دستگیری قرار گرفته‌اند.

حاجی رضا شاکرمی در این خصوص می گوید: طبق بررسی‌های صورت گرفته از سوی مسئولان قضایی استان البرز که با همکاری سازمان بازرسی کل کشور و اداره اطلاعات استان انجام شد، متوجه شدیم که در یکی از نواحی شهرداری کرج بیش از ۶۰ درصد ساخت‌ و سازها بدون صدور پروانه انجام شده است.

وی با بیان اینکه بیشتر معاملات این گونه ساختمان ها به صورت قول نامه‌ای انجام شده و فاقد مجوز است، گفت: "دستگاه قضایی استان با قصور مسئولان شهرداری و افرادی که در این موضوع دخیل بوده‌اند و کسانی که برای صدور مجوز ساخت‌ و ساز در این نواحی رشوه دریافت کرده‌اند، برخورد می‌کند."

دادستان کرج یادآور می شود: "پرونده قضایی در این خصوص در دادگستری کرج تشکیل شده، رسیدگی به این پرونده از هفته آینده آغاز می‌شود و عوامل دخیل در این موضوع تحت تعقیب و دستگیری قرار گرفته‌اند."

سودجویان به جان اراضی کشاورزی هم رحم نمی کنند

وی در خصوص تخریب ساخت و سازهای غیرمجازی که در حاشیه رودخانه ها قرار گرفته اند، می گوید: طبق مصوبه شورای امنیت ملی، تمام ساخت و سازهای غیرمجاز حریم رودخانه ها، دریاچه ها و مکان های ممنوعه کشور تا پایان سال ۹۵ تخریب می شود.

در ادامه؛ با نگاهی به اظهارات صریح دادستان می توان این گونه برداشت کرد که فساد گسترده در شهرداری های مناطق مساعد برای ساخت و سازهای غیرمجاز زمینه را برای پیشرفت بیشتر این پدیده بیش از پیش مساعد کرده است.

محلاتی نظیر اسلام آباد، کلاک، حصار، حصارک، سپید دشت و بسیاری از شهرهای دیگر استان البرز شاهد رشد روزافزون ساخت های غیرمجازی هستند که در کنار تهدیداتی از این دست روز به روز در حال تخریب اراضی کشاورزی و منابع طبیعی استان هستند و زمینه را برای بسیاری از نابسامانی های فرهنگی و اجتماعی نیز فراهم می کنند.

مقابله با ساخت و ساز غیرمجاز در کرج نیازمند عزم جدی است

حسن جهانشاهلو دادستان شهرستان ساوجبلاغ در گفتگو با رسانه ها در این خصوص به ابعادی از ماجرا اشاره می کند که قابل تامل است: "در سه ماهه گذشته چندین هکتار از اراضی ملی و کشاورزی ساوجبلاغ که مورد تصرف و ساخت و ساز غیرمجاز در بخش های چندار، مرکزی و چهارباغ صورت گرفته بود، با حکم دادستانی به رغم هزینه های میلیاردی که افراد سودجو کرده بودند، آزادسازی و تخریب شد."

این اظهار نظر بیانگر عمق فاجعه ای است که روز به روز در برابر چشمان خواب زده مسئولان استان رخ می دهد، و چه بسا با سیل یا زلزله ای خفیف لایه های پنهان آن آشکار شود. رخدادی که گاهی شبانه و گاهی در روشنای روز و در مقابل چشمان پلیس ساختمان شهرداری و دستگاه های نظارتی مسئول در این حوزه اتفاق می افتد و دلیل اغماض آنها در برخورد جدی جای سوال دارد.

سیل اخیر می تواند زنگ خطری باشد برای همه ما چه در جایگاه یک شهروند و چه در مقام یک مسئول زیرا گستردگی ابعاد این ماجرا در اندازه ای است که تنها برای آن باید یک عزم عمومی شکل بگیرد.