فرسودگی ۶۲درصد تخت‌های بیمارستانی

چند ماه پیش محمد حاجی‌آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت اعلام کرده بود که وضعیت تخت‌های بیمارستانی در ایران به‌گونه‌ای است که هر سه تخت برای ۲هزار نفر است، این در حالی است که از سوی دیگر ضریب اشغال این تخت‌ها در پایتخت حدود ۹۰درصد عنوان شده است. براین اساس یکی از چالش‌های اساسی وزارت بهداشت در سال‌های اخیر این کمبود بوده و اهمیت رفع این مشکل زمانی بیشتر مشخص می‌شود که گزارش‌ها نشان می‌دهد، کمبود تخت بیمارستانی بیشتر در بخش دولتی است، آن هم در شرایطی که آمارها نشان می‌دهد ۸۰درصد بستری‌ها مربوط به این بخش است. در این میان طبق گفته مسئولان علت تعداد محدود تخت‌های بیمارستان وجود مشکل برای تامین هزینه‌های ساخت این تخت‌هاست. وزیر بهداشت هزینه تامین هر تخت بیمارستانی را حداقل 450میلیون تومان بیان می‌کند و اینکه برای ساخت و تجهیز 39هزار و 800تخت بیمارستانی، حدود 50هزار میلیارد تومان نیاز است.

50هزار تخت فرسوده

این آمار و ارقام در حالی رسانه‌ای می شود که باید تعداد تخت‌های فرسوده را هم به این رقم ها اضافه کرد. براین اساس روز گذشته قاضی‌زاده‌هاشمی نسبت تخت بیمارستانی به ازای هر یک‌هزار ایرانی را 7/1 عنوان می‌کند و می‌افزاید: در حال حاضر 50هزار تخت از مجموع 80هزار تخت بیمارستانی فعال در کشور فرسوده است که می‌توان گفت 62درصد تخت‌ها را شامل می‌شود. در این میان ایرج حریرچی، قائم مقام وزیر بهداشت نیز اشاره‌ای به وضعیتی که چنین تخت ها و مراکزی ایجاد می‌کنند دارد. به باور وی این فرسودگی موجب می‌شود تا مراکز مذکور در برابر زلزله مقاوم نباشند. توزیع نامناسب تخت‌ها هم دیگر مشکلی است که از سوی این مقام مسئول عنوان می‌شود. به گفته وی، این توزیع به شکلی است که برخی بیمارستان‌ها 110درصد ضریب اشغال تخت دارند و برخی دیگر، این ضریب اشغال زیر 15درصد است. از سوی دیگر حاجی‌آقاجانی نیز به چگونگی وضعیت تخت‌های بیمارستان در کشورهای منطقه می‌پردازد. بر اساس اظهارات وی، این کشورها به این بخش از حوزه سلامت کشورشان اهمیت زیادی می‌دهند. به عنوان مثال به ازای هر یک‌هزار نفر جمعیت در ژاپن 5/13، کره‌جنوبی5/10، اروپا5/7 و ترکیه7/2 تخت برای افراد وجود دارد و بیشتر کشورهای دیگر منطقه، بیش از تعداد تخت‌های بیمارستانی ما برای پذیرش بیماران در نظر گرفته‌اند. به عقیده معاون درمان وزیر بهداشت، در شرایطی که در حال حاضر ضریب اشغال تخت‌های بخش‌های مراقبت ویژه در کشور حدود ۱۰۰درصد است باید هرچه سریع‌تر تخت‌های بیمارستانی به بخش‌هایICU اضافه شود. این در حالی است که تعداد تخت‌های بخش‌های اصلی، ویژه و ICU در کشور محدود است. وی معتقد است که هم‌اکنون ۵۷۰۰تخت مراقبت ویژهICU در کشور وجود دارد که باید ۵۷۰۰تخت دیگر برای این بخش‌ها اختصاص یابد.

حوادثی که خبر نمی‌کند

حالا در چنین وضعیتی نباید از بروز حوادث غیر‌مترقبه هم غافل شد، حوادثی که در صورت وقوع، نخستین مکانی که افراد متضرر شده باید به آن مراجعه کنند، بیمارستان است. در این حالت لازم است ۱۰درصد از تخت‌های یک بیمارستان خالی باشد، البته در حال حاضر ۱۰درصد از تخت‌های خالی فعلی هم جزو تخت‌هایی است که کمتر استفاده می‌شود مانند تخت‌های بخش کودکان که بار بیماری کمتر است.

اما نقطه مطلوب در زمینه تعداد تخت‌های بیمارستانی به گفته حاجی‌آقاجانی، حدود 7/2تخت به ازای یک‌هزار نفر جمعیت است. وی می‌گوید: اگر این تعداد محقق شود آن وقت خواهیم توانست وضعیت به‌نسبت مطلوبی در توسعه بیمارستانی کشور داشته باشیم.

مشکل پراکندگی غیرعادلانه است

در این میان مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم نظر دیگری درباره مشکل کمبود تخت‌های بیمارستانی دارد. به عقیده وی، پراکندگی غیرعادلانه تخت‌های بیمارستانی مهمترین مشکل در زمینه تخت در بیمارستان‌های دولتی است به نظر می‌رسد در تعداد تخت کمبودی وجود ندارد بلکه پراکندگی و توزیع تخت در بیمارستان‌های دولتی از الگوی مناسبی برخوردار نیست.

پزشکیان می‌گوید: تقسیم جغرافیایی بیمارستان‌ها در سطح کشور نیز نظم مشخصی ندارد، برای مثال در یک منطقه پرجمعیت در شهرستان‌ها بیمارستانی وجود ندارد اما در یک شهرستان کم جمعیت شاهد کار و فعالیت چندین بیمارستان هستیم که این نبود هماهنگی گواه توزیع ناعادلانه تخت‌های بیمارستانی در سطح کشور است.

وی معتقد است: اگر سیستم سطح‌بندی ارجاع به‌درستی اعمال می‌شد شاید اکنون حوزه سلامت با مشکلاتی از این دست مواجه نمی‌شد و بهتر است برای رفع این معضل به‌ویژه در شهری مثل تهران ابتدا سعی شود الگوی توزیع تخت‌ها اصلاح شود. اظهارات این نماینده کمیسیون بهداشت مجلس درحالی است که اوایل امسال وزیر بهداشت کمبود تعداد زیاد تخت‌های بیمارستان و نیروی متخصص در حوزه سلامت را باوجود اجرای طرح تحول سلامت، مغایر با عدالت عنوان می‌کند و می‌گوید: این مشکل نشان می‌دهد با عدالت در سلامت فاصله زیادی داریم، از این‌رو کمبودهای موجود باید به‌نحوي جبران شود.

کمک بخش خصوصی و خیران

راهکار حل مشکل کمبود تعداد تخت‌های بیمارستانی به اعتقاد قاضی‌زاده‌هاشمی، همکاری و کمک بخش خصوصی و خیران به منظور تامین این تخت‌هاست.

از سوی دیگر اگر بتوانیم برای خرید خدمت از بیمارستان‌های خصوصی در قالب طرح تحول سلامت، هزینه بیشتری متقبل شویم و این امکان را در اختیار مردم قرار دهیم، بخشی از کمبودهای تخت‌های بیمارستانی برطرف می‌شود، البته این اقدام کافی نیست و برای بخش خصوصی هم بیمارستان‌داری صرف نمی‌کند و زیان‌بخش است.

برنامه دیگری که می‌تواند به رفع مشکل تخت‌های بیمارستان‌ها کمک کند به عقیده وی، ساخت بیمارستان‌های بزرگ است که کار ساخت این‌گونه بیمارستان‌ها آغاز شده است. به عقیده وزیر بهداشت، سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت بیمارستانی باید به‌طور کامل اقتصادی شود و تعرفه‌ها نیز باید در بخش هتلینگ اصلاح شود؛ اما اصلاح این تعرفه‌ها در هیات وزیران رای نیاورد.

به گفته قاضی‌زاده‌هاشمی، تنها کاری که برای رفع کمبود تخت‌های بیمارستانی از دست ما برمی‌آید، گسترش محدود تخت‌ها با افزایش فضا و خرید خدمت از بیمارستان‌های خصوصی در تهران است که البته ظرفیت این بیمارستان‌ها اعم از بیمارستان‌های تامین اجتماعی، نیروهای مسلح، خیریه و خصوصی تقریبا پر است.

با توجه به همه این موارد به نظر می رسد برای رفع کمبود تخت بیمارستانی باید شیوه همکاری و هم‌افزایی بخش دولتی و غیر‌دولتی به ویژه در زمینه افزایش تخت‌های بیمارستانی، اجرا شود تا بتوانیم در آینده به داشتن نظام سلامت توانمندتر امیدوار باشیم.

منبع: روزنامه حمایت