خانم ها بخوانند و بدانند!

دکتر مليحه مير شه پناه، جراح ومتخصص زنان، در اين باره مي گويد: فيزيولوژي سيکل قاعدگي طبيعي عبارت است از تکثير ديواره داخلي رحم و آمادگي آن براي لانه گزيني تخم بارور شده، که در صورت عدم باروري و لانه گزيني ديواره رحم نازک مي شود و در انتهاي سيکل ريزش مي کند که همين امر باعث خونريزي قاعدگي مي شود و تمام اين وقايع تحت تاثير هورمون هاي جنسي صورت مي گيرد.

سيکل قاعدگي طبيعي ۳۵-۲۸ روز طول مي کشد و جريان خون 2 تا 6 روز است و متوسط خون دفعي cc 60-20 است. اين تعريف در مورد دو سوم زنان بالغ صدق مي کندوهرگونه تغيير در اين روند نشانه اي از وجود يک مشکل است؛ به خصوص وقتي که اين تغيير تکرار شود و ادامه يابد. تغيير در يک سيکل در بسياري از موارد ممکن است تحت تاثير مسائل گذرا اتفاق بيفتد و ارزش پيگيري ندارد. خونريزي هاي غيرطبيعي رحم از نظر منشاء به 2 دسته هورموني و غيرهورموني (آناتوميک) تقسيم مي شود:

موارد هورموني

* يکي از شايع ترين دلايل هورموني استفاده نادرست از قرص هاي پيشگيري از بارداري و قرص هاي اورژانسي است.

* استرس و مسائل روحي با تاثير بر هيپوتالاموس که منشاء توليد هورمون هاي جنسي است مي تواند به تغييرات سيکل قاعدگي منجر شود.

* ورزش هاي شديد و حرفه اي

* رژيم هاي غذايي بر ذخيره چربي بدن و ميزان هورمون هاي جنسي تاثير مي گذارد و تغيير در قاعدگي ايجاد مي کند (رژيم هاي شديد چاقي يا لاغري، روزه در ماه رمضان و...).

* تاثير هورمون شيري (پرولاکتين) و يا هورمون تيروئيد (کم کاري - پرکاري) و يا کورتيزول از منشاء آدرنال يا استفاده از داروهاي حاوي اين هورمون ها به هر دليل.

* انتهاي دوران باروري (ابتداي بلوغ و نزديک يائسگي) و ضعف هورموني ناشي از تحليل تخمدان يا عدم بلوغ کامل تخمدان و محورهاي هورموني مربوطه.

لذا نامنظمي اولين و آخرين سيکل هاي قاعدگي به صورت کم يا زياد شدن حجم خونريزي يا افزايش و کاهش تعداد روزهاي خونريزي ياتغيير فاصله بين سيکل ها، مي تواند امري کاملاً طبيعي و شايع باشد.

* مصرف بعضي از لوازم جلوگيري از باروري مثل آمپول هاي جلوگيري يا کپسول هاي جلوگيري زير جلدي که عموما به صورت لکه بيني هاي نامرتب و قطع قاعدگي موقت همراه است.

* خونريزي هاي مربوط به دوران بارداري:

* خطر سقط

* جفت سر راهي

* جدا شدن زودرس جفت

* حاملگي خارج از رحم

* خونريزي هاي رحمي تحت تاثير مشکلات ساير ارگان ها

* لوسمي (سرطان خون)

* اختلالات انعقاد خون

* استفاده از بعضي داروها مثلا داروهاي ضد انعقاد آسپرين و هپارين و...

موارد غير هورموني يا آناتوميکال

* غدد خوش خيم رحم که شايع ترين آن فيبروم رحم يا ميوم هاست در 30 درصد زنان در سنين عموماً بالاي 30 سال ايجاد مي شود و احتمال تبديل آن به بدخيمي بسيار کم است. معمولاً اگر خونريزي هاي زياد که به کم خوني منجر مي شود، نباشد و اين غدد فشاري بر اندام هاي مجاور نداشته باشد يا در موقعيتي در رحم نباشد که به سقط جنين يا ناباروري منجر شود، نياز به عمل جراحي و درمان ندارد و فقط بايد با سونوگرافي کنترل شود. ازديگر غدد خوش خيم رحمي پوليپ هاي رحم است. زخم هاي دهانه رحم از ديگر دلايل خونريزي رحم است که عموما به صورت لکه بيني و بعضاً بعد از تماس جنسي است که بايد با انجام پاپ اسمير و درمان زخم کنترل شود و در صورت ادامه خونريزي بايد نمونه برداري از دهانه رحم انجام شود.

*غدد بد خيم رحم هر گونه لکه بيني يا خونريزي غير از حالت طبيعي سيکل قاعدگي است و بايد سريع توسط پزشک بررسي شود.

* غدد بدخيم يا کيست هاي بدخيم يا خوش خيم تخمدان.

*غدد بدخيم در ساير اعضاي بدن که داراي ترشحات شبه هورمون جنسي است.

* يکي از شايع ترين علل خونريزي غير طبيعي رحم وجود IUD است. به طور کلي هر گونه تغيير در روند طبيعي سيکل هاي قاعدگي در خانم ها بايد توسط متخصص زنان بررسي شود تا از رسيدن به مراحل جبران ناپذير پيشگيري شود. به اميد اينکه با داشتن زناني سالم، خانواده اي سالم و بالطبع جامعه اي سالم و پويا و شکوفا داشته باشيم.