خداحافظی یک ماهه خورشید از آسمان ایران صحت دارد؟

به منظور جلوگیری از گسترش شایعات مجازی در شبکه‌های اجتماعی، مهم‌ترین و جدیدترین شایعه منتشر شده در فضای مجازی که توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی نقل می‌شود را در بسته خبری «از شایعه تا واقعیت» بررسی می‌کند.

**شایعه**

بتازگی مطلبی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که ادعا می‌کند 30 آذر موج سرمای عظیمی به مدت یک ماه وارد کشور می‌شود که دمای هوا در این مدت به منفی 45 می‌رسد، همچنین خورشید در این مدت از آسمان پنهان خواهد شد.

متن مطلب فوق بدین شرح است:

«بنابر اعلام سازمان هواشناسی جهانی اثرات پدیده ال نینو در تاریخ 30 آذر به منطقه خاورمیانه خواهد رسید. مطابق داده‌های دریافتی ماهواره‌های هواشناسی و پایگاه‌های مستقر در آمریکای شمالی و مرکز دریای آرام و اقیانوس اطلس و هزاران پایگاه دیگر در کشورهای مختلف این سازمان وقوع پدیده ال نینو را بی‌سابقه خوانده و به تمامی نیروهای امدادی از جمله صلیب سرخ اعلام آماده باش کرد.

هم اکنون بسیاری از کشورها از جمله بحرین امارات، ترکیه، انگلستان، مجارستان و قبرس در حال آماده باش و دستور به ذخیره انرژی از جمله گاز مایع داده‌اند. باتوجه به نادیده گرفتن این پدیده توسط مقامات ایران و بروز حوادثی چون طوفان تهران که حتی پیش بینی هم نشده بود باید مردم به طور خودجوش اقدام به جمع آوری مواد اولیه و ضروری شامل آب و نفت و آذوقه کافی و همچنین کمک‌های اولیه و لباس کافی نمایند.

طبق گزارش‌ها این پدیده در 30 آذر امسال وارد کشورمان شده و موج سرمای عظیمی به طول حدوداً یک ماه و دمای 45- حتی در گرم سیرترین نقطه کشور ثبت خواهد شد.

لازم به ذکر است این موج سرما همراه با توده هوای بارشی نیز می‌باشد که با توجه به همراه داشتن ابرهای تراز میانی جو تا پایان پدیده یعنی تا یک ماه خورشید در آسمان پنهان خواهد شد. لازم است مردم عزیز اقدامات لازم را به عمل آورند».

*دمای هوا در زمستان امسال تا 1/5 درجه بیش از نرمال پیش‌بینی شده است

مطلب فوق صحت ندارد، چرا که بنابر گزارش سازمان هواشناسی کشور برای زمستان امسال بارش نرمال با گرایش جزئی به کمتر از نرمال است و دمای هوا بویژه در نیمه دوم زمستان تا 1/5 درجه بیش از نرمال پیش‌بینی شده است.

ضمن اینکه بنا به گفته داود پرهیزکار رئیس سازمان هواشناسی پدیده النینو تأثیری کم‌رنگ در بارش‌های زمستان امسال دارد و بارش‌های ایران حاصل نوسان اطلس شمالی است.

رئیس سازمان هواشناسی گفت که: «نمی‌توان اعلام کرد که پدیده النینو امسال موجب بارش‌های شدید در کشور می‌شود اما به هرحال تأثیراتی هم دارد».

*واکنش سازمان هواشناسی کشور به پیش‌بینی پاییز و زمستانی سرد در سال جاری

چندی پیش نیز سازمان هواشناسی کشور در واکنش به وقوع پدیده ال‌نینو و پیش‌بینی پاییز و زمستانی سرد در سال جاری توضیحاتی ارائه کرده است که در ادامه می‌خوانید:

دورپیوند ال نینو-لانینا یا انسو، پدیده‌ای بزرگ مقیاس است که روی مناطق حاره‌ای اقیانوس آرام شکل می‌گیرد و دوره برگشت آن ازسه تا هفت سال است و دارای سه مرحله: ال نینو، خنثی و لانینا است.

ال‌نینوی امسال با توجه به حالت شکل‌گیری آن به ال‌نینوی کلرادو موسوم است و با توجه به افزایش سه درجه‌ای دمای آب در مناطق مرکزی تا سواحل کشور پرو، در بخش حاره‌ای اقیانوس آرام می‌توان گفت که در 50 سال گذشته کم‌سابقه است. داده‌های تاریخی مربوط به شاخص ال نینو-لانینا از 250 سال گذشته تاکنون در دسترس است.

موضوع مهم در رابطه با پدیده‌های دور پیوند، طولانی بودن بسامد آن‌ها است که از حدود دو ماه (MJO) تا هفت سال (ENSO) است.

شایان توجه است که مهم‌ترین دور پیوندها مانند NAO, AO, MEI, MJO و همچنین مانسون هندوستان اثر مستقیم روی ایران دارند ولی ال‌نینو اثر غیر مستقیم داشته و تنها با تاثیر روی سایر دورپیوندها، مقدار و توزیع زمانی و مکانی بارش و دما را متاثر می سازد.

اثر مستقیم آنسو در مناطق حاره‌ای و استوایی، قوی و آشکار است و با افزایش فاصله به سمت شمال یا جنوب از شدت اثرگذاری آن کاسته می‌شود.

مرکز ملی اقلیم‌شناسی سازمان هواشناسی کشور از سه ماه گذشته در پیش‌بینی ماهیانه و فصلی خود که همواره در هفته دوم هر ماه صادر می‌شود به رخداد ال‌نینوی قوی امسال اشاره کرده و با توجه به اثر آن بر شرایط جوی، پیش‌بینی فصلی، بارش و دما طی پائیز و زمستان را در سطح کشور با متن و نقشه ارائه کرده است، این پیش‌بینی‌ها بی‌درنگ در سایت سازمان بارگذاری می‌شوند.

مطابق پیش بینی فصلی این مرکز، برای پاییز امسال با توجه به اثر ال‌نینو، بارش با آغازی زودتر از فصل و با گرایش به نرمال یا بیش از نرمال پیش‌بینی شده است. همچنین میانگین حدود یک درجه بیش از نرمال 50 ساله برآورد شده است که با توجه به روند افزایش چند دهه اخیر، انحراف چندانی از دمای فصل ندارد.

موضوع مهم در این رابطه بیان میانگین در یک دوره یک تا سه ماهه است و باید توجه داشت که نوسانات دما و بارش می‌تواند قابل توجه باشد که ویژگی عادی شرایط جوی است و معمولاً دوره تناوبی حدود یک هفته دارد.

برای زمستان امسال نیز انتظار می‌رود که بارش نرمال با گرایش جزئی به کمتر از نرمال باشد و دمای هوا بویژه در نیمه دوم زمستان تا 1/5 درجه بیش از نرمال پیش‌بینی شده است.

بررسی شاخص دور پیوند ال‌نینو و لانینا نشان می‌دهد که سرمای شدید زمستان 1386 با لانینا همراه بوده است که طی آن دمای هوای تهران برای حدود 10 روز همواره زیر صفر بود و کمینه دما نیز طی یک ماه زیر صفر باقی ماند و کمترین آن به منفی 11 درجه سانتی‌گراد رسید. طی این دوره کم ترین دما در اردبیل، همدان، شهرکرد، مشهد، فرودگاه امام، بیرجند و رشت به ترتیب به 32، 31، 21، 20 ، 12 درجه زیر صفر ثبت شد و حتی در اهواز به صفر رسید.

همچنین سرمای سال 1386 با بارش برف در سطح کشور همراه بود و در خراسان رضوی درختان انار 50 ساله را خشکاند. شایان توجه است که کمینه مطلق دمای تهران طی 65 سال گذشته در 18 دی 1347 به میزان 15- درجه ثبت شده است.

از دوره‌های بسیار سرد دیگر می‌توان به زمستان سال‌های 1341، 1347، 1361، 1351 و 1376 اشاره کرد که چهار مورد آن‌ها با لانینا و دو مورد با حالت خنثی همراه بوده‌اند.

رخداد دوره‌ای با سرما یا گرمای شدید و گسترده در سطح کشور را سازمان هواشناسی کشور با دقت خوب تا دو هفته قبل از رخداد پیش‌بینی می‌کند. بدیهی است که متولیان مدیریت بحران کشور با توانایی و کارایی موجود به سادگی آن را به فاصله چند روز مدیریت می‌کنند و هماهنگی بین سازمان هواشناسی و وزارت کشور در مدیریت مخاطرات جوی سابقه چند ده ساله دارد.

شایان توجه است که در سرمای سخت مربوط به سال 1386 علی‌رغم هشدار سازمان هواشناسی، به علت قطع صدور گاز از سوی کشور ترکمنستان، بحران کمبود حامل‌های انرژی در سطح کشور و بویژه استان‌های نوار شمالی کشور را به مدت یک ماه فراگرفت که ان شاالله با توجه به توسعه شبکه انتقال نفت، گاز و برق و افزایش توان تولید، چنین پیامدهایی را شاهد نخواهیم بود».

انتهای پیام