اعتماد بنفس در کودکان

دکتر «بيوک تاجري»، روان‌شناس و مشاور کودکان و جوانان معتقد است که درمان نبود اعتماد به نفس در کودکي و نوجواني مي‌تواند از بروز بسياري از آسيب‌ها و ناهنجاري‌هاي اجتماعي جلوگيري کند.

روش تشخيص اعتماد به نفس پايين

بيوک تاجري در پاسخ به اين سوال که چگونه مي‌توان اعتماد به نفس پايين را در کودکان تشخيص داد مي‌گويد: «نشانه‌ها و علايم متنوعي وجود داد که ممکن است در هر فرد به نوعي بروز کند، ممکن است کودک خود را حقير و بي‌ارزش بداند يا از انجام کارهاي جديد اجتناب کند، ‌گاه ممکن است آرزو کند که فرد ديگري باشد. در مدرسه و کلاس درس، کم حرف مي‌زند اما نياز دارد که به او توجه کنند و نياز شديدي به تشويق و جلب توجه ديگران دارد. در دوست‌يابي و حفظ دوستانش مشکل دارد. تصميم گيري برايش دشوار است و از شکست مي‌ترسد و به آينده اميدوار نيست. در رويايي با شرايط جديد مضطرب مي‌شود.» وي ادامه مي‌دهد: «اين کودک در برابر همسالانش احساس ضعف مي‌کند و تحت سلطه آنهاست اما تمايل دارد که به بچه‌هاي کوچک‌تر از خودش زور بگويد. درباره همسالانش به ويژه کساني که از او بر‌تر هستند، بدگويي مي‌کند. گوشه‌گير است و در مهماني‌ها و مجالس شرکت نمي‌کند و درباره خودش اطلاعات کمي به ديگران مي‌دهد.» تاجري با تاکيد بر اين که همه اين نشانه‌ها در يک فرد بروز نمي‌کند، مي‌افزايد: «هر چه کودک نشانه‌هاي بيشتري داشته باشد و شدت اين نشانه‌ها بيشتر باشد، اعتماد به نفس او پايين‌تر است. در مجموع مي‌توان گفت اختلال در هر يک از خودانگاره‌هاي فرد از جمله خود تواني، خود باوري، خود آگاهي، خود احترامي، خودباز‌شناسي و خودبياني مي‌تواند اعتماد بنفس فرد را به نحو چشمگيري کاهش دهد.»

عوامل موثر اعتماد به نفس

اين روان‌شناس به عواملي که بر کاهش يا افزايش ميزان اعتماد به نفس تاثير مي‌گذارد اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «وضعيت و شکل بدن، تشويق و تنبيه، وضعيت اقتصادي، حوادث ناگوار و غيرمترقبه، بيماري‌هاي جسمي، نابهنجاري‌هاي جنسي، دردهاي روان تني و بيماري‌هاي رواني مثل افسردگي و وسواس و سوءظن و عوامل مشابه مي‌تواند بر کاهش اعتماد بنفس فرزندان تاثير بگذارد.» وي به خانواده‌ها و اوليا مدارس هشدار مي‌دهد که عدم اعتماد به‌نفس و خودباوري را در کودکان و نوجوانان جدي بگيرند و به درمان اين مشکل بپردازند چرا که اگر شخصيت آنان به اين روال رشد کند ،احتمال بزهکاري يا جداشدن اين افراد از جامعه وجود دارد. اين مشاور، يکي از راه‏هاي حفظ و پرورش اعتماد به‌نفس در کودکان و نوجوانان را کمک به آنها در راستاي پذيرفتن شکست‌ها و ناکامي‌هاي زندگي و افزايش انعطاف آنها مي‌داند و تصريح مي‌کند: «تأکيد بيش از حد بر پيروزي مداوم و شادماني هميشگي، کار اشتباهي است. بهتر است به کودک يا نوجوان خود اين اطمينان را بدهيم که در دوره‌هاي نااميدي و بحران همچنان در کنارش هستيم و شکست و عدم‌موفقيت او چيزي از حمايت و مهر ما کم نمي‌کند. شما مي‌توانيد پس از برطرف شدن بحران به فرزند خود کمک کنيد تا چيزي را که موجب اشتباه او شده بود، به خاطر آورد و درباره آن تأمل و نتيجه‌گيري کند اگر به اين طريق بحران ديگري رخ داد، مي‌تواند، از بينش و آگاهي‌اي که اکنون به‌دست آورده است براي غلبه بر مشکل و مديريت خلاق بحران جديد بهره بگيرد. اين چنين است که مي‌توانيم اعتماد به نفس تضعيف شده فرزند خود را دوباره بازسازي کنيم، البته اين به مفهوم ناديده گرفتن اشتباهات او نيست.»