اعلیحضرتا! ۳۰ کرور نفوس را اسیر استبداد یک نفر نفرمایید!

پارسینه: آنچه در پی می آید بخشی از نامه آیت الله سید محمد طباطبایی به مظفرالدین شاه قاجار در هنگامه انقلاب مشروطیت و مهاجرت علما به حرم حضرت عبدالعظیم در ری در سال ۱۲۸۴ شمسی است.

این نامه مهم به نقل از کتاب تاریخ مشروطه ایران، نوشته احمد کسروی ج۱، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳،نقل می شود:

اعلیحضرتا! مملکت خراب، رعیت پریشان و گداست. تعدی حکام و مأمورین بر مال و عرض و جان رعیت دراز، ظلم حکام و مأمورین اندازه ندارد. از مال رعیت، هر قدر میلشان اقتضا کند، می‌برند. قوه غضب و شهوتشان به هر چه میل و حکم کند، از زدن و کشتن و ناقص کردن، اطاعت می‌کنند. این عمارت و مبل‌ها و وجوهات و املاک، در اندک زمان، از کجا تحصیل شده؟ تمام، مال رعیت بیچاره است.

این ثروت همان فقرای بی‌مکنت است که اعلیحضرت بر حالشان مطلعید. در اندک زمان، از مال رعیت، صاحب مکنت و ثروت شدند... مجلس اگر باشد، این ظلم‌ها رفع خواهد شد، خرابی‌ها آباد خواهد شد، خارجه طمع به مملکت نخواهد برد، عثمانی تعدی به ایران نمی‌تواند بکند.

در زاویه حضرت عبدالعظیم علیه السلام ۳۰ روز با کمال سختی گذرانیدم تا دستخط همایونی در تأسیس مجلس مقصود شد. شکر به جا آوردیم و به شکرانه این مرحمت، چراغانی کرده، جشن بزرگی گرفته شد، به انتظار انجام مضمون دست خط مبارک روزگار می‌گذراندیم، اثری ظاهر نشد.

همه را به طفره گذرانیده، بلکه صریحا می‌گویند این کار نخواهد شد و تأسیس مجلس، منافی سلطنت است. اعلیحضرتا! ۳۰ کرور نفوس را که اولاد پادشاهند، اسیر استبداد یک نفر نفرمایید. به خاطر یک نفر مستبد، چشم از ۳۰ کرور فرزندان خود نپوشید...

آیت الله سید محمد طباطبائی (زادهٔ ۱۲۲۱ ه. ش در کربلا - درگذشتهٔ ۱۲۹۹ ه. ش در تهران) که به سنگلجی هم معروف است، از مجتهدان شیعه و از مخالفان استبداد و از رهبران جنبش مشروطه ایران بود.

طباطبایی به همراه سید عبدالله بهبهانی دو رهبر اصلی مشروطه در تهران بودند که به سیدین سندین معروف بوده‌اند.

در کارنامه آیت الله طباطبایی، تلگراف به امپراطور ژاپن و درخواست از وی برای خوش رفتاری با مسلمانان آن کشور نیز دیده می شود.