جرم‌گیری دندان كی و چگونه؟

معمولاً افراد هر تغییر رنگی را كه در دندان‌ها ایجاد می‌شود جرم می‌نامند و برای رفع آن دندان‌های خود را جرم‌گیری می‌كنند در حالی كه یكسری از تغییر رنگ‌ها به روی دندان، در واقع پوسیدگی‌هایی هستند كه معمولاً به صورت سیاه‌رنگ دیده می‌شود. و در مراحل پیشرفته به صورت حفره در می‌آیند و در نهایت موجب پوسیدگی دندان می‌شوند.

یكسری از تغییر رنگ‌ها در ساختمان خود دندان وجود دارند و معمولاً این تغییر رنگ‌ها دائمی بوده و با جرم‌گیری از بین نمی‌رود و با تراش آن معمولاً باز هم لكه‌ها وجود دارند و این تغییر رنگ‌ها یا ناشی از مصرف دارو در زمان رشد جوانه دندان بوده و یا ناشی از نقص تكاملی دندان‌ها و كمبود املاح مختلف در زمان تشكیل دندان و یا ناشی از افزایش فلوراید آب مصرفی (فلوئوروزیس) می‌باشد.

نوع دیگر تغییر رنگ‌ها ناشی از موادی هستند كه به طور معمول مصرف می‌كنیم و رسوباتی كه بر روی دندان تشكیل می‌شود. این رسوبات یا به صورت رنگدانه و یا به صورت جرم هستند كه لثه را تخریب می‌كنند و در نهایت باعث لق شدن دندان‌ها می‌شوند بدون اینكه خود دندان مشكلی داشته باشد. این جرم‌ها به نحوی با جرم‌گیری در مطب دندانپزشكی از بین می‌روند. براساس اعلام مركز تحقیقات دانشكده دندانپزشكی دانشگاه تهران، بزاق‌ها به طور معمول درای املاح زیادی است كه قدرت رسوب كردن را دارند.

این املاح معمولاً در جاهایی كه با غذا و مسواك كمتر در تماس است رسوب می‌كنند. این املاح همراه است با ایجاد بستر مناسب برای جایگزینی، رشد و تكثیر میكروب‌هایی كه به طور طبیعی در دهان وجود دارد.افزوده شدن پروتئین‌های موجود در غذا و بزاق و همچنین لاشه سلول‌های مرده بافت‌های مختلف دهان در مجموع باعث افزایش حجم این رسوبات شده و به مرور جرم تشكیل می‌شود كه قابل مشاهده است.

آنچه مهم است این است كه ما معمولاً مقدار كمی از جرم تشكیل شده روی دندان‌ها را می‌توانیم ببینیم، قسمت عمده این جرم با تخریب لثه در زیر لثه جایگزین و از دید مستقیم ما پنهان می‌ماند. مسأله مهم‌تر این است كه جرم‌های تشكیل شده پر از میكروب‌های مختلف است و با مسواك زدن هم تمیز نمی‌شود.

این میكروب‌ها بین 20 تا 60 درصد جرم را تشكیل می‌دهد و بافت چسبنده لثه را كه محكم به دندان چسبیده و بافت نگهدارنده حیاتی لثه را تخریب می‌كند. كه باعث سست شدن پایه‌های دندان می‌شود كه با جرم‌گیری و تمیز كردن این جرم‌های تشكیل‌شده بر روی دندان می‌توان از روند تخریب لثه جلوگیری كرد.

جرم‌های تشكیل‌شده بر روی دندان‌ها به مرور، باعث آزردگی لثه‌ها می‌شوند. این امر چون به مرور زمان و به تدریج اتفاق می‌افتد و بیمار متوجه عقب‌نشینی لثه نمی‌شود. لثه‌ای كه عقب‌نشینی می‌كند با جرم‌گیری جایگزین می‌شود و فضای خالی كه بین دندان‌ها در اثر عقب‌نشینی لثه هم ایجاد می‌شود از دید بیمار پنهان می‌ماند.

هنگامی كه بیمار برای جرم‌گیری به مطب دندانپزشكی مراجعه می‌كند، لثه تحلیل رفته تازه، در معرض دید بیمار قرار می‌گیرد و بیمار به غلط احساس می‌كند كه جرم‌گیری باعث از بین رفتن لثه می‌شود در حالی كه قبلاً این اتفاق صورت گرفته بود. اما بیمار متوجه نشده بود. بنابراین دندانپزشكان توصیه می‌كنند.

مراجعه منظم و سالی یكبار برای جرم‌گیری ضروری است و نكته مهم این است كه با دقت در نحوه مسواك زدن، تشكیل جرم به حداقل خواهد رسید. همچنین حساس شدن دندان‌ها پس از جرم گیری امری طبیعی و به مرور رفع می‌شود.