روایت یک نماینده از خرید و فروش رای

یک بخش از انتقاداتی که این روزها از سوی نمایندگان درباره انتخابات مجلس دهم مطرح می‌شود، مربوط به ماجرای رد‌صلاحیت‌هاست. شما که تأیید صلاحیت شده بودید، چه نظری در‌این باره دارید؟

در فرایند تأیید صلاحیت‌ها ما نیازمند قوانین جدید‌تر و دقیق‌تر هستیم. اینکه به کسی بگوییم تو صلاحیت نداری و دلیل این را هم به فرد نگوییم، درست نیست. اینکه یک نفر با یک گزارش، حیثیت افراد را به چالش بکشد و ناظران هم فرصت رسیدگی به ١٢ هزار پرونده را نداشته باشند، درست نیست و به نظر می‌رسد مجلس آینده باید در این قسمت توجه جدی داشته باشد تا در این مرحله حقی از کسی ضایع نشود.

این تفسیر شورای نگهبان از اختیارات خودش است. مجلس چگونه می‌تواند تفسیر شورای نگهبان را تغییر دهد؟
بله، واقعیت این است که مجلس خودش نمی‌تواند کاری کند و برای حل این مشکل نظام باید ورود کند.

به غیر از فرایند بررسی صلاحیت‌ها، انتقاداتی هم نسبت به فرایند اجرای انتخابات از تریبون مجلس طرح می‌شود. در این زمینه شما با همکارانتان موافق هستید؟
به نظر من فرایند اجرای انتخابات در کشور ما مشکل چندانی ندارد. نهاد برگزارکننده و نهاد ناظر مشخص هستند. من نمی‌گویم تخلف صورت نمی‌گیرد؛ ولی با اطمینان می‌گویم که در سیستم اجرائی ما تقلب نمی‌شود؛ البته در همین سیستم هم کاستی‌هایی ممکن است وجود داشته باشد که رفع‌شدنی است؛ مثلا در این دوره اجازه ندادند که نمایندگان کاندیداها در هنگام شمارش آرا در فرمانداری‌ها حضور داشته باشند. خوب چرا ما باید کاری کنیم که شبهه ایجاد شود؟ البته همچنان تأکید می‌کنم که این قسمت انتخابات ما از قسمت‌های دیگر کم‌مشکل‌تر است.

اما در کنار این مسائل انتقاداتی از برخی سازماندهی‌ها مطرح می‌شود و تقریبا هر روز یک یا دو نطق نمایندگان به این موضوع اختصاص دارد.
این بحث دیگری است و اتفاقا این قسمت بسیار مهم است. حرفی که ما در‌این‌باره داریم، این است که اگر روند فعلی امروز کنترل و مهار نشود، نگرانی وجود دارد که مجلس شورای اسلامی در آینده محل ورود صاحبان زر و زور و تزویر شود. به‌طور خلاصه در‌این‌باره باید بگویم، ما معتقدیم «پول» نباید نقش اصلی را در تعیین نمایندگان بازی کند.

این حرف شما یعنی ممکن است در آینده پول نقش مهمی بازی کند یا اینکه معتقدید در همین دوره هم پول نقش داشته است؟
نخیر، امسال و در این انتخابات، پول در انتخاب نمایندگان نقش بازی کرد. هرکس پول بیشتری خرج کرد، رأی بیشتری آورد. پول می‌تواند ثروتمند نالایق را بر افراد لایق غیر‌ثروتمند برتری دهد.

به‌هرحال تبلیغات انتخاباتی نیازمند پول است. این تأکید شما، مربوط به تبلیغات است یا مصادیق دیگری از نقش پول در تعیین سرنوشت انتخابات دارید؟
بله، امسال ما خودمان به چشم دیدیم که در اردبیل از ساعت هشت صبح رأی می‌خریدند.

فقط ١٨ گروه در اردبیل دستگیر شدند که علنی و در روز روشن با ماشین، افراد را می‌آوردند و با پول و شناسنامه او را تا صندوق رأی همراهی می‌کردند. به افراد در مقابل هر رأی ٥٠ هزار تومان داده می‌شد.

این افراد را با ماشین به حوزه اخذ رأی می‌آوردند. یک نفر آنها را همراهی می‌کرد و وقتی پای صندوق می‌رفت و رأی می‌داد، ٥٠ هزار تومانش را می‌گرفت. در انتخابات دوره قبلی مجلس، بعد از نماز مغرب و عشا در برخی حوزه‌های شهر ما این اتفاق در تاریکی افتاده بود؛ اما این بار به‌شدت رایج و علنی شده بود و از ساعت هشت صبح و علنی انجام می‌شد.

وقتی به این وضوح رأی‌فروشی صورت می‌گرفت، چگونه برخورد نشد؟
همان‌طور که گفتم ١٨ اکیپ از اینها در روز انتخابات توسط نیروهای دادستانی و نیروهای امنیتی دستگیر شدند؛ اما تا امروز کسی اعلام نکرده که کسانی که بازداشت شده‌اند، تکلیفشان چه شد.

ما انتظار داریم مقام‌های مسئول اعلام کنند که ماجرا چه بود و نتیجه این بازداشت‌ها چه شد.

مشخص است که برای کدام کاندیدا رأی می‌خریدند؟
بله، مشخص است.

از منتخبان مجلس دهم بوده؟
حالا من قصد اعلام هویت ندارم؛ ولی احتمال دارد همین‌طور باشد.

به‌جز این نوع خرید رأی، چه تخلفات دیگری در این انتخابات دیدید؟
مثلا یک نمونه دیگر این بود که یک شهردار، پیمانکاران پروژه‌های شهرداری را دعوت کرد و گفت که هرکدام باید صد میلیون تومان برای فلان کاندیدا خرج کنید. این اتفاق افتاد. این کارها مجلس را از دست مردم در می‌آورد و به دست یک سری آدم بی‌خاصیت می‌دهد.

مردم چگونه می‌پذیرند؟
اینکه گرایش مردم به این سمت برود که مثلا بگویند ما به اینکه چه کسی به مجلس می‌رود کاری نداریم و هرکس ٥٠ هزارتومان ما را بدهد به او رأی می‌دهیم هم خطرناک است. این مسئله به همان اندازه خطرناک است که کاندیداهایی پیدا شوند که تنها مزیتشان خرج‌کردن پول فراوان است و شام و ناهار فراوان می‌دهند و رأی می‌خرند خطرناک است. اینکه پول خرج کنند و آدم‌ها را بخرند، خیلی بد و خطرناک است.

اینکه در کنار زر و زور، تزویر را هم گفتید منظورتان همین قشرهایی بود که می‌گویید با پول خریداری شده بودند؟
اینکه آشکارا درباره افراد دروغ بگویند تزویر است. در این دوره دروغ گفتند و تهمت زدند؛ چه کسی با این تهمت‌ها برخورد کرد؟ در واقع می‌خواهم بگویم فضای بیرون صندوق‌ها مسموم بود و در این مسموم‌شدن فضا، هم مردم تقصیر دارند، هم کاندیدا‌ها مقصرند و هم دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی مقصرند.

درباره دخالت برخی نهادها در انتخابات هم شاهد نطق‌های مختلفی توسط نمایندگان بودیم. در این باره شما با همکاران منتقدتان موافق هستید؟
بله، به طور جدی شاهد این دخالت‌ها بودیم. این مربوط به همان فضای بیرونی انتخابات است؛ یعنی نمی‌توانیم بگوییم دولت یا وزارت کشور مرتکب اشتباه یا تقصیر شده‌اند؛ ولی یک نهاد که وظایف خاص دارد، رسما شروع به سازماندهی مردم می‌کند و می‌گوید فلان‌کس باید رأی بیاورد و فلان‌کس نباید رأی بیاورد. از نظر امکانات هم این نهاد، در هر شهر و روستا و محله‌ای پایگاه دارد و افکار مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

شما و برخی نمایندگان دیگر مانند آقای حیدرپور از نیروهای با‌سابقه یک نهاد انقلابی هستید. چگونه امروز می‌گویید این نهاد علیه خود شما که نیروهای با سابقه‌اش بوده‌اید، تخریب کرده است؟
بله، ما را تخریب کردند و خائن معرفی کردند. علت هم این بود که می‌گفتند شما چون برجام را تأیید کرده‌اید و از آن حمایت کرده‌اید خائن هستید. ما را وطن‌فروش معرفی کردند و ما از اینها نمی‌گذریم. آن زمانی که ما سرتیپ بودیم، اینها سرباز هم نبودند. حالا با جلسات یک نهاد و پول‌های آن نهاد، ما شدیم خائن و وطن‌فروش و آدم‌هایی که دست راست و چپ خودشان را تشخیص نمی‌دهند، شده‌‌اند مدافع انقلاب و نظام؟ چون ما خواسته‌های اینها را برنتابیدیم، این‌گونه تخریب شدیم. اینها مخالف برجام بودند، ولی ما احساس کردیم نظر مقام معظم رهبری این است که پرونده هسته‌ای بسته شود و به این قضیه کمک کردیم تا مملکت از یک پرتگاه نجات پیدا کند. اینها هم نظرشان چیز دیگری بود و نظر ما را برنتابیدند.

راهکار جلوگیری از این تخلف‌ها چیست. برای مثال با الکترونیکی برگزارکردن انتخابات می‌شود جلوی برخی از این تخلف‌ها را گرفت؟
درباره این نوع تخلف‌ها الکترونیکی‌بودن یا نبودن انتخابات تأثیری ندارد. وقتی فردی می‌گوید شما با همراهی یکی از اعضای ستاد ما برو و رأی بده و ٥٠ هزارتومان بگیر، این معضل با الکترونیکی‌شدن حل نمی‌شود.

برای حل این معضل کارهایی از جنس لایحه شفافیت منابع مالی انتخابات، تأثیری دارد؟
به عقیده من خیر. ما باید کار فرهنگی کنیم.

یعنی با کار فرهنگی می‌شود جلوی نهادهای خاص را گرفت؟
ما باید احزاب قوی داشته باشیم و مردم بنا بر شناختی که از حزب دارد به معرفی‌شدگان آن حزب رأی دهند و شاید اصلا شناختی از این افراد نداشته باشند و به حزب رأی می‌دهند.

مانند اتفاقی که درباره لیست تهران افتاد؟
لیست تهران از روی لجبازی بود ولی بالاخره فقط در تهران این اتفاق افتاد و در بقیه شهرها این اتفاق نیفتاد.

چه کاری می‌شود کرد که بازدارنده باشد؟
شاید بتوان قوانین کارآمدتر تصویب کرد؛ اما برای اینکه این قوانین ضمانت اجرائی داشته باشد و واقعا با این مسائل برخورد شود، نیازمند این هستیم که نظام چنین تصمیم بگیرد.