جنوب پایتخت، شهر مردگان

تحریریه پارسینه - کمبود فضای برای ایجاد خانه ابدی مردگان تا جایی در استان تهران پیش رفته است که حتی شهر ورامین نیز دچار بحران فضا برای دفن مردگان شده است. این در حالی است که چندی پیش اعلام شده بود فضای دیگری برای ایجاد آرامستان در نظر گرفته شده که البته گویا در حد یک حرف باقی مانده بود. حال رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران معتقد است که غرب و شرق تهران ظرفیت مناسب احداث آرامستان را ندارد.

رحمت الله حافظی در گفت وگویی که چندی پیش با یکی از خبرگزاری ها داشت، اعلام کرده بود که شرق و غرب پایتخت ظرفیت احداث آرامستان ندارد و باید برای توسعه بهشت زهرا برنامه ریزی کرد. به گفته او برای این امر پاره ای از مذاکرات در حال انجام است.

او در مورد اظهارنظر اخیر استانداری مبنی بر جانمایی ۱۷۰ هکتار زمین در شرق تهران برای احداث آرامستان گفت که بعید می داند در غرب و شرق تهران امکان احداث آرامستان وجود داشته باشد.

غرب تهران که به کرج متصل شده و دیگر ظرفیت خالی برای احداث آرامستان ندارد و شرق تهران نیز بیشتر فضاهای نظامی است. بنابراین تنها مکان باقی مانده جنوب پایتخت است که مذاکرات توسعه بهشت زهرای کنونی انجام شده و در حال مراحل مقدماتی است.

به گفته حافظی اگر استانداری امکان تامین چنین زمین هایی را داشته باشد بسیار خوب است و از آن استقبال خواهد شد.

استاندار تهران از جانمایی زمین ۱۷۰ هکتاری در شرق تهران برای ایجاد آرامستان خبر داد بود و بر لزوم احداث آرامستان دیگری در غرب پایتخت برای کاهش بار ترافیکی به جنوب تهران تاکید کرده بود.

جنوب پایتخت که همواره از امکانات دور است و مشکلات شهری عمدتا به این بخش از پایتخت مربوط می شود حال باید میزبان مردگان باشد. با توجه به آمار بالای مرگ و میر در تهران شاید تا جایی پیش رود که شهرداری و دیگر مسئولان مجبور باشند این منطقه را از ساکنان تخلیه کرده و جنوب شهر به شهر مردگان تبدیل شود.

بر اساس این گزارش باقرشهر که میان مرقد امام(ره) و شاه عبدالعظیم قرار دارد اکنون در مسیر آرامستان قرار گرفته است. طوری که بسیاری از پنجره خانه ههای مردم باقرشهر به قبرستان باز می شود. گورستان قدیمی پایتخت کشان کشان خودش را تا همسایگی خانه‌های این مردم کشیده است. سیل مردمی که روزهای آخر هفته به بهشت زهرا می‌آیند برای مردمی که در مسیر هستند مشکل آفرین شده است، حالا بگذریم از روزهای آخر سال که رسماً خیابان‌های محل تردد آنها را قفل می‌کند. همچنین بگذریم از برخی تبعات حاشیه‌ای همسایگی این گورستان با آنها.

گسترش شهر تهران و افزایش جمعیت بسیاری از مرزها را از بین برد و در رابطه با همجوری خانه های مسکونی و قبرستان مسئولان اعلام کردند که نباید در فضاهایی مانند "ابن بابویه" نباید مراسم ترفینی صورت گیرد. حال با توجه به افزایش مرگ و میر و همچنین کمبود فضای برای دفن مردگان به نظر نمی رسد که ایجاد رعب و وحشت در دل مردم جنوب شهر چندان مهم باشد چچرا که آنها هر لحظه از زندگی خود را با مردگان سپری می کنند و قبرستان ها مکای برای بازی کودکان خواهد شد.

مجتبی عبدالهی، معاون شهردار تهران در صحن علنی شورای شهر در سوم تیرماه سال 93 اعلام کرده بود که با توجه به اتمام ظرفیت بهشت زهرا چند گزینه پیش رو است. او در این باره توضیح داده بود که چند گزینه در اطراف سازمان بهشت زهرا شناسایی شده است که پیگیری تملک این اراضی در جریان است. ظرفیت موجود بهشت زهرا 56 هزار مکان برای دفن اموات است و سالانه 26 هزار مکان قبر نیاز داریم.

او پیش بینی کرده بود که تا سال ۹۵ بهشت زهرا می توان پذیرای اموات باشد و این قابلیت وجود دارد که تا سال۹۷ هم ظرفیت پذیرش این آرامستان را بالا رود تا مردم دغدغه دفن اموات نداشته باشند.

تا سال ۹۳ ۶۰ گورستان در تهران، به طور کلی تغییر کاربری داده شده اند. ۴۷ گورستان به صورت فضاهای فرهنگی تغییر یافته و ۳۳ گورستان نیز برای کاربری های دیگر، تغییر وضعیت داده اند. که به گفته عبدالهی برای نیازهای جدید دفن اموات در تهران ۸۰ گورستان مورد مطالعه قرارگرفته اند که از این تعداد، ۲۸ مکان ممنوعیت تدفین پیدا کرده اند و ۲۵ مکان نیز برای تدفین محلی تشخیص داده شد.

بزرگترین گورستان پایتخت دیگر جا ندارد. این مضمونی است که هر از گاهی در قالب جملاتی متفاوت از زبان مسئولان شهری شنیده می‌شود. در یک دهه گذشته بارها این نکته گفته شده است و زمان‌هایی دو، سه یا پنج ساله به عنوان اتمام ظرفیت بهشت‌زهرا(س) عنوان می شود. با این حال هنوز مردم تهران اموات خود را به این گورستان می‌آورند و در دل آن جای می‌دهند.

بر همگان آشکار است گسترش بهشت زهرا راه حل نهایی نیست. اینکه پایتخت دوازده سیزده میلیونی تهران تنها یک گورستان داشته باشد و مردم این کلانشهر از همه نقاط آن برای دفن امواتشان به این گورستان بیایند منطقی نیست. تقریبا یک دهه پیش هم شورای شهر تهران، شهرداری را موظف کرد تا دنبال جانمایی گورستان‌های جدیدی در چهار نقطه تهران باشد.

محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران، در این باره گفته بود: «به رغم اهمیت موضوع و گذشت ۱۰ سال از مصوبه شورای شهر مبنی بر الزام شهرداری به جانمایی و تملک آرامستان های جدید، هیچ اقدامی در این راستا انجام نشده. حال در شرایطی که شهرداری اعلام می کند بهشت زهرا(س) در نهایت تا سال ۹۷ کفاف دفن اموات را می دهد، چگونه خیال ما راحت باشد؟»

در مقابل نیز محمد حقانی، رئیس کمیسیون سلامت و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، از اساس امکان چنین جانمایی را زیر سوال می‌برد و می‌گوید: «تحقق این موضوع با توجه به شرایط خاص مناطق تهران در این ۴نقطه غیر ممکن است.»

او شرایط توپوگرافی و کوهستانی منطقه یک را مهمترین دلیل عدم پذیرش این محل جهت ساخت آرامستان جدید می‌داند و اضافه می‌کند: «وزش بادهای شهریار به غرب تهران و تأثیر نامطلوب این بادها امکان ساخت آرامستان در غرب تهران را نیز غیر ممکن می سازد ضمن این که باید در نظر داشت این مکان مورد تأیید سازمان حفاظت محیط زیست نیز نیست.»

حال باید دید با بیانات جدید و اظهارنظرها درباره غرب و شرق تهران، تلاش های مداوم و بی ثمر برای مشکلی قدیمی چگونه حل خواهد شد و به چه سرانجامی خواهد رسید.