چرا غرب نگران S۳۰۰ های ایران است؟

یک ماه پیش، سرگئی چمزوف، مدیر عامل شرکت «روس تخ»، از آمادگی روسیه برای اجرای کامل قرارداد فروش چهار مجموعه توپخانه - موشکی «اس - ٣٠٠ فاووریت» به ایران، در سال جاری، سخن گفت که اجرای آن به خاطر اعمال تحریم ها، تا مدتی متوقف شده بود. وی خبر داد که ارسال این مجموعه ها به ایران بر اساس جدول زمان بندی شده مورد توافق طرفین اجرا خواهد شد. در همین رابطه، در روزهای اخیر، الکساندر فومین، مدیر سرویس فدرالی همکاری نظامی و فنی، ارسال «بیش از یک مجموعه» به ایرانی ها را تأیید کرد.

بر اساس اطلاعات رسیده به «نزاویسیمایا گازتا»، دو توپخانه موشکی «اس - ٣٠٠» به ایران ارسال شده است که هر یک از آنها، مشمول یک مجموعه توپخانه - موشکی با مجموعه کاملی از سیستم تجهیزات ویژه ای است.

در ماه آوریل، در رژه نظامی در تهران، کل ساختار توپخانه - موشکی ضد هوایی «اس - ٣٠٠» به نمایش گذاشته شد. سردار فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی «خاتم الانبیاء»، در شبکه تلویزیونی ایران خبر داد: «تا پایان سال جاری، این سیستم های «اس - ٣٠٠» در تسلیحات نظامی ایران منظور خواهند شد (بر اساس تقویم ایران - تا پایان مارس سال ٢٠١٧ میلادی). با کمک این مجموعه ها و دیگر سیستم ها، هر لحظه، حریم هوایی ایران رصد خواهد شد».

گفتنی است که مجموعه توپخانه موشکی - ضد هوایی «اس - ٣٠٠ فاووریت» برای محافظت از یگان های نظامی، تأسیسات راهبردی، مراکز هدایت کننده، پایگاه های نظامی، مراکز آموزشی و تأسیسات صنعتی در برابر حملات موشک های بالستیک و کروز، هواپیماهای بدون سرنشین و هواپیماهای راهبردی و فنی پیش بینی شده است. رادار مراقبت مرکز فرماندهی مجهز به شبکه فاز گردان آنتنی با دیاپازن - s، شناسایی تأسیسات هوایی در شعاع ٣٠٠ کیلومتری و نیز شناسایی دولت صاحب هواپیمای در حال پرواز را با کمک سیستم های شناسایی ممکن می سازد. برد انهدام توسط موشک ها برای اهداف آئرودینامیک ٢٠٠ - ٣ کیلومتر، برای اهداف بالستیک ٤٠- ٥ کیلومتر و برای اهداف در ارتفاع پایین پرواز ٣٨ - ٥ کیلومتر می باشد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظامی، چهار مجموعه از این سیستم دفاع ضد هوایی، می توانند آسمان تمامی مراکز مهم و مناطق ایران را تحت پوشش قرار دهند. برای نمونه، ژنرال آیتچ بیژف، فرمانده سابق سیستم دفاع ضد هوایی کشورهای مشترک المنافع، نیز چنین عقیده ای دارد. به گفته وی، حتی دو مجموعه ارسالی سیستم «اس - ٣٠٠» قادرند در مرحله مطرح بودن تهدیدها، در برابر حملات، پوشش مطمئنی را به وجود آورند». بیژف معتقد است که چهار مجموعه نیز می توانند چتر مطمئن ضد هوایی و ضد موشکی بر فراز کل خاک ایران را به حساب قابلیت بسیجی بالا و قابلیت واکنش سریع در موضع گیری نظامی این کشور به وجود آورند.

طرح تشکیل سیستم موثر دفاع ضد موشکی در ایران به حساب خرید تسلیحات مربوط از روسیه ١٠ سال پیش مطرح شد. اینجا از قراردادی سخن در میان است که مسکو و تهران برای ارسال پنچ مجموعه سیستم توپخانه - موشکی «اس - ٣٠٠» در سال ٢٠٠٧ میلادی، منعقد کردند. اما، در سال ٢٠١٠ میلادی، در پی تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در راستای ممنوعیت فروش و یا ارسال تسلیحات تهاجمی سنگین به ایران، دیمیتری مدودف، رئیس جمهور وقت فدراسیون روسیه، ارسال تسلیحات تدافعی مدرن به ایران را ممنوع کرد. این قرارداد به صورت یک جانبه لغو شد و پیش پرداخت به تهران باز گردانده شد و تسلیحات نظامی ضد هوایی که برای فروش به ایران در نظر گرفته شده بود، به برنامه های دیگری اختصاص یافت. تهران نیز علیه روسیه به جرم لغو قرارداد، در دادگاه قضائی بین المللی اقامه دعوی کرد. اما، اکنون، ایران بر اساس توافق های حاصل با روسیه، دعوی خود را پس می گیرد.

بلافاصله بعد از امضای فرمان مربوط به لغو تحریم های اعمالی علیه ایران توسط ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، واشنگتن و البته، تل اویو در قبال دست یابی ایران به امکانات جدید تدافعی واکنش تندی نشان دادند. این رویداد در آوریل سال ٢٠١٥ میلادی، رخ داد. جوش ارنست، سخنگوی دولت رئیس جمهور آمریکا، در برنامه شبکه تلویزیونی اعلام کرد: «ما خبرهایی را مشاهده کرده ایم که به فروش احتمالی مجموعه «اس - ٣٠٠» به ایران مربوط می باشد. پیشتر، آمریکا نگرانی های خود را در این خصوص بیان کرده است». وی همچنین، خاطر نشان کرد که «به تازگی، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز این فرصت را داشته است تا سرگئی لاوروف، همتای روسی خود، را از نگرانی های حاکم در خصوص این مسئله آگاه سازد».

اسرائیل نیز به شیوه خود، این تحول را تفسیر کرد. در تفسیر یووال اشتاینیتس، وزیر اطلاعات این رژیم، آمده است: «این ارسال ها ثابت می کنند که از رشد اقتصادی ایران که نتیجه لغو تحریم ها است، برای خرید سلاح استفاده خواهد شد». البته کسی هم تردیدی در آن نداشت که چشم انداز محروم شدن واشنگتن و تل اویو از امکان وارد آوردن ضربات سهمگین به ایران، در پی ارسال «فاووریت های» روسیه در ازای مجموعه توپخانه - موشکی «اس - ٣٠٠»، اکنون غیر تولیدی، ممکن نیست خوشایند این دو دولت باشد.