هر شغل ۴ متقاضی دارد!

یکی از روش های متداول جستجو برای شغل در کشور ثبت نام در دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی ها است که طی آن بخشی از متقاضیان شغل از طریق این دفاتر به دنبال شغل می روند. بررسی جدیدترین گزارش وزارت کار درباره عملکرد این دفاتر در سال های گذشته نشان می دهد که در ۵ سال گذشته، دستکم ۵۱۶ هزار تا ۷۳۵ هزار جوینده شغل از طریق این دفاتر جستجو برای یافتن شغل را انجام داده اند.

طی سال های گذشته کارجویان روش های غیرمعمول تری را برای یافتن شغل امتحان می کنند که قطعا برگرفته از شرایط بازار کار کشور است. در حال حاضر، متداول ترین و پُرطرفدارترین روش کاریابی در ایران، آشنابازی، استفاده از پارتی و مانند آن است و این رویه بر سایر روش های جستجوی کار که بیش از ۱۰ راه است، سایه افکنده است.

پارتی بازی؛ راه اول جستجوی کار!

این روند باعث شده تا مراجعه افراد به کاریابی ها در ایران که یکی از روش های متداول و رسمی در تمامی کشورهای جهان است در طول سال های گذشته کمتر شود به نحوی که تعداد متقاضیان کار ثبت نام شده در دفاتر کاریابی کشور از ۷۲۹ هزار نفر در سال ۹۰ به ۵۴۲ هزار نفر در سال ۹۴ کاهش یافته است.

در سال ۹۱ نیز تعداد ۷۳۵ هزار نفر، در سال ۹۲ هم ۵۸۱ هزار نفر، ۹۳ نیز ۵۱۶ هزار نفر در دفاتر کاریابی و مشاوره شغلی کشور ثبت نام کرده و به جستجوی شغل پرداخته اند. مسئولان دفاتر کاریابی و مشاوره شغلی کشور می گویند کاهش مراجعات به آنها مربوط به نبود زمینه شغل در اقتصاد ایران و عدم نیاز کارفرمایان به کارجو است و این مسئله باعث شده تا جویندگان شغل مراجعات خود به دفاتر کاریابی را کاهش دهند.

نکته ای که در این زمینه وجود دارد و تا حدودی می تواند ادعای کاهش تعداد مشاغل موجود را در طول سال های گذشته زیر سوال ببرد، آماری است که درباره فرصت های شغلی معرفی شده از سوی کارفرمایان به دفاتر کاریابی وجود دارد به نحوی که طبق اعلام وزارت کار، در سال گذشته ۵۴۰ هزار دعوت به جذب نیروی کار و فرصت شغلی از سوی کارفرمایان در دفاتر کاریابی کشور به ثبت رسیده است.

همچنین در سال ۹۳ نیز ۳۹۲ هزار فرصت شغلی، در ۹۲ هم ۵۴۴ هزار فرصت شغلی، در سال ۹۱ نیز ۵۵۰ هزار و در سال ۹۰ نیز ۵۲۳ هزار فرصت شغلی در دفاتر مشاوره شغلی کشور ثبت شده بود. وزارت کار می گوید این آمارها نشان می دهد که در طول سال های گذشته ۳۹۲ تا ۵۴۴ هزار نیاز شغلی از سوی کارفرمایان اعلام و در سامانه ها به ثبت رسیده بود، اما بنا به دلایلی امکان جذب افراد متقاضی کار در این بخش ها فراهم نشد.

ثبت ۵۴۰ هزار دعوت به کار

شاید بتوان دو دلیل اصلی برای این اتفاق بیان کرد که یکی از آنها عدم مهارت و تخصص مورد نیاز کارفرمایان است. به بیان ساده تر، تفاوت آموزش های موجود با نیازهای روز بنگاه ها و صنعت باعث شده تا با وجود متقاضی کار، کارفرما از جذب وی منصرف و حاضر شود مدت بیشتری را در انتظریافتن فرد مورد نظر در انتظار بماند.

موضوع دوم در این بخش، عملکرد غیرحرفه ای برخی دفاتر کاریابی و مشاوره شغلی کشور است که بدون در نظر گرفتن نیاز کارفرمایان و داشته های متقاضیان کار، افراد را به بنگاه های مختلف برای کار معرفی و باعث نوعی سرگردانی برای کارجویان و همچنین اتلاف وقت و هزینه کارفرمایان می شوند. به عنوان نمونه ممکن است یک دفتر مشاوره شغلی فردی با تحصیلات ادبیات را برای تصدی شغلی معرفی کند که آن شغل نیازمند فردی با تحصیلات مهندسی است!

این نوع رفتار برخی دفاتر مشاوره شغلی که با نیت کسب درآمد و همچنین افزایش احتمال موفقیت افراد در کاریابی صورت می گیرد باعث شده تا در سال ۹۴ از مجموع ۵۴۲ هزار فرد ثبت نام شده، ۴۰۶ هزار نفر به کارفرمایان معرفی شوند، اما در نهایت تنها ۱۷۱ هزار نفر جذب و مابقی رد شوند در حالی که ۵۴۰ هزار فرصت شغلی خالی نیز اعلام شده بود. بنابراین دو دلیل عنوان شده در زمینه مرتبط نبودن مهارت افراد با مشاغل موجود و تلاش کاریابی ها برای کسب درآمد، در این زمینه تاثیر مستقیمی خواهد داشت.

صندلی‌های شغلی که همچنان خالی ماندند

بر پایه این گزارش، این روند در سال های قبل تر نیز وجود داشته به نحوی که از ۵۱۶ هزار فرد ثبت نام شده متقاضی کار در سال ۹۳، برای تصدی ۳۹۲ هزار شغل خالی موجود، ۴۰۱ هزار نفر معرفی شدند اما در نهایت تنها ۱۸۴ هزار نفر توانستند مشغول به کار شده و مابقی رد شدند.

در شرایطی که بازار کار ایران با بحران بیکاری مواجه بوده و هزاران جوان برای یافتن یک فرصت شغلی ماه ها در صف می مانند، خالی ماندن یک میلیون و ۵۸۹ هزار و ۳۲۹ فرصت شغلی اعلام شده از سوی کارفرمایان به دفاتر مشاوره شغلی، زنگ خطری در ناهماهنگی کامل آموزش های تئوریک با نیاز واقعی بازار کار و لزوم برنامه ری عملیاتی دولت در اینباره است.

اینکه چگونه در شرایطی که ۵۴۰ هزار جایگاه شغلی خالی و دعوت به همکاری از سوی کارفرمایان در دفاتر مشاوره شغلی طی سال ۹۴ ثبت شده و در عین حال نیز ۵۴۲ هزار کارجو در این دفاتر ثبت نام کرده اند، امکان جذب کامل آنها فراهم نمی شود و تنها ۱۷۱ هزار نفر موفق به جلب نظر کارفرمایان می شوند؛ علامت سوال بزرگی است که سیاست گذاران و برنامه ریزان بازار کار و اقتصاد ایران باید به آن پاسخ دهند.