طرح پزشک خانواده همچنان در گام نخست!

به گزارش پارسینه ؛ طرح پزشک خانواده در اکثر کشورهای توسعه یافته، به عنوان یک برنامه سلامت محور موفق، در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، با تغییر رویکرد از مشکل مبنائی، درمان-گرایانه و تکیه بر نداشت¬ها، به رویکرد سیستم مبنایی، پیش¬گیرانه و «تکیه بر داشته¬ها» انجام گرفته است و با درنظر گرفتن دو اولویت «کیفیت» و «عدالت» در ارائه مراقبت¬های بهداشتی درمانی به¬طور فردی و جمعی نظام سلامت، نهایتاً به اصلاح سبک زندگی و ارتقای کیفیت آن منجر شده است.

آموزش شیوه های زندگی سالم، آشنا سازی مردم با بیماری ها و شیوه جلوگیری از آنها، توسعه منابع غذایی مناسب و ترویج تغذیه سالم، اطمینان از کفایت منابع آب سالم، بهداشت محیط، مراقبت های مادر و کودک، کنترل خانواده، ایمن سازی در مقابل بیماری های عفونی مهم، پیشگیری و کنترل بیماری های آندمیک بومی، درمان بیماری ها و آسیب شایع و ارایه داروهای اساسی تنها بخشی از خدمات پزشکان خانواده در یک جامعه را تشکیل می دهد.

این طرح در ایران نیز با هدف ارزیابی و پایش، در استان های فارس و مازندران به صورت پایلوت شکل اجرایی به خود گرفت و قرار شد تا با شناسایی نقاط ضعف و رفع این مشکلات در زمان اجرا، بتوان آن را به سراسر کشور تسری داد. اما طبق شواهد و قرائن بعد از اجرای پایلوت آن در این دو استان قابل تسری و اجرا دردیگر نقاط کشور نیست.

عدم پیش بینی زیرساخت های اجرایی و افزایش هزینه ها

شمس الله شریعت نژاد، نماینده مجلس دهم درباره میزان رضایتمندی مردم از اجرای پایلوت طرح پزشک خانواده در استان مازندران، می گوید: اگرچه این طرح به صورت پایلوت اجرایی و بر اساس آن باید نقاط قوت و ضعف آن شناسایی می شد اما این مهم نیازمند اجرای دقیق طرح از سوی مسئولان مربوطه بود.

نماینده مردم تنکابن و رامسر در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: در اجرای پایلوت طرح پزشک خانواده باید اعتبارات ویژه به این طرح اختصاص داده می شد تا بتوان به دقت ایرادات آن را شناسایی کرد اما عدم تخصیص اعتبارات مناسب باعث شد این طرح موجب نارضایتی مردم شود.

این نماینده مردم در مجلس دهم، تصریح کرد: تاکنون ارزیابی ها از اجرای طرح پزشک خانواده نشان دهنده آن است که این طرح نتوانسته موفق عمل کند و همین امر موجب گلایه مندی مردم و برخی از پزشکان در این طرح شده است.

وی یادآور شد: اجرای طرح پزشک خانواده در بسیاری از کشورها موفق بوده است چراکه زیرساخت های اجرای آن به درستی دیده شده اما در کشورمان این طرح با مشکل روبرو شد زیرا برای تثبیت الگوی طرح پزشک خانواده تلاشی صورت نگرفت.

شریعت نژاد تاکید کرد: الزام مردم به استفاده از یک پزشک از سویی و دسترسی مردم به پزشک متخصص از طرف دیگر از جمله مشکلات موجود در اجرای پایلوت طرح پزشک خانواده در استان مازندران است به همین سبب کمبود پزشک باعث شده مردم در دریافت ارایه خدمات درمانی با چالش مواجه شوند.

این نماینده مردم در مجلس دهم، تاکید کرد: متاسفانه اجرای نامطلوب پزشک خانواده در استان مازندران باعث شده نه تنها هزینه درمان کاهش پیدا نکند بلکه با افزایش هزینه نیز روبرو باشیم.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس، گفت: بارها وضعیت نامطلوب اجرای طرح پزشک خانواده را از وزیر بهداشت پیگیری کردیم که حال امیدواریم این پیگیری ها نتیجه بخش باشد و با ارزیابی دقیق بتوان اجرای درست این طرح را در کل کشور تعمیم داد.

کمبود حمایت های بیمه ای و نارضایتی بیماران و پزشکان

نماینده مردم شیراز نیز به خبرگزاری خانه ملت، درباره میزان رضایتمندی مردم از اجرایی شدن طرح پزشک خانواده در استان فارس، گفت: اصل پزشک خانواده بسیار مطلوب است و اجرای آن در کشورهای دنیا نیز موفقیت آمیز بوده است اما از آن جهت که در کشور بسترسازی مناسبی برای اجرای آن صورت نگرفت لذا نتوانست اجرای پایلوت آن در استان فارس رضایتمندی به همراه داشته باشد.

مسعود رضایی ادامه داد: کمبود حمایت های بیمه ای در اجرای طرح پزشک خانواده باعث شد تا این طرح نتواند به اهداف موردنظر دست پیدا کند.

این نماینده مردم در مجلس دهم، تصریح کرد: یکی از ایرادات اجرای طرح پزشک خانواده در استان فارس آن است که بیماران زمانی می توانند به پزشکان مراجعه کنند که از قبل وقتی برای آنان تعیین شده باشد و اگر بیماری خارج از وقت تعیین شده با مشکلی مواجه شود و به پزشک مراجعه کند نمی تواند از مزایای پزشک خانواده بهره مند شود.

وی یادآور شد: از سویی دیگر گاهی در مراجعات بعدی که بیمار می خواهد برای بار دوم و نشان دادن جواب آزمایش به پزشک خانواده مراجعه می کند مجبور به اخذ نوبت است که این نیز با وقت های طولانی مدت همراه است.

رضایی افزود: ناگفته نماند که شان پزشکان عمومی در اجرای طرح پزشک خانواده تا حدودی افت پیدا کرده و این جایگاه نتوانسته در مسیر اصلی خود قرار گیرد زیرا برخی از مواقع پزشک عمومی می تواند به درمان بیمار کمک کند اما یا به اصرار بیمار یا بر اساس چارچوب طرح پزشک خانواده به ناچار بیمار را به پزشک متخصص ارجاع می دهد.

نماینده مردم شیراز در مجلس دهم، تصریح کرد: در ابتدای طرح پزشک خانواده، پزشکان عمومی حق الزحمه خوبی دریافت می کردند اما متاسفانه اکنون مدتی است که نتوانستند حقوق خود را دریافت کنند.

وی تاکید کرد: طرح پزشک خانواده درحالی در استان های فارس و مازندران اجرایی شده که مدت طولانی از اجرای پایلوت آن گذشته است و اگر از اجرای آن نتایج مثبتی اخذ شده پس چرا آن را به دیگر استان ها تسری نمی دهند اگر هم دارای نقاط ضعف است پس باید تلاش شود تا این نقاط ضعف برطرف شود.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، گفت: باید هرچه سریعتر اجرای پایلوت طرح پزشک خانواده در استان های فارس و مازندران تعیین تکلیف شود زیرا ادامه این روند مشکلات درمانی را در این دو استان افزایش خواهد داد.

به نظر می رسد پذیرش مسئولیت سلامت مردم بدون اتخاذ یک رویکرد جامعه نگر هیچ معنایی ندارد. طبق نظر کارشناسان نیازهای سلامت جامعه به هیچ وجه با خدمات بیمارستانی بر آورده نمی شود.

با توجه به گذشت دو سال از اجرای پایلوت این طرح در دو استان و عدم ایجاد زیر ساخت های اجرای موفق آن در سراسر کشور و رفع نشدن نقاط ضعف آن ضروری است تا نسبت به رفع نواقص و تقویت بسترهای اجرای آن در سراسر کشورتوسط مسئولین ذیربط اهتمام جدی صورت گیرد.