نکوداشت عباس کیارستمی در ارمنستان

در این مراسم که با استقبال مردم ارمنستان همراه شد، حبیب باوی ساجد، مستندساز و مدیر بخش سینمایی مرور بر هنر معاصر ایران، پس از نمایش آثار عباس کیارستمی به روی صحنه رفت و درباره سینما و شخصیت عباس کیارستمی سخنرانی کرد.

باوی ساجد گفت: ما برای شناختن عباس کیارستمی باید به پنجاه سال قبل بازگردیم. درحقیقت نخستین فعالیت سینمایی کیارستمی، طراحی تیتراژ یکی از فیلم های مهم تاریخ سینمای ایران است. در این طراحی تیتراژ، نگاه و نگرشی از کیارستمی دیده شد که ثابت می‌کند کیارستمی از همان نخست، نگاه خاص خودش را داشته و به‌گونه‌ای نبود که بعدها تابع خواسته‌های سینمایی و محتوایی سینما شده باشد. در عین حال یادمان باشد کسی که چنین نگاهی به تکنیک و موضوع جهان شمول وانسانی داشته، چقدر باید سختی کشیده باشد برای برای مطرح کردن چنین زبان سینمایی. خیلی‌ها تا حالا مخالف سینمای کیارستمی هستند؛ برای این که معتقدند در راستای تعریف دیکته شده سینما حرکت نکرده است. این مخالفان متوجه نیستند که خلاف جریان حرکت کردن است که سینمای عباس کیارستمی را متمایز کرد. حتی در سال های اخیر که اروپایی‌ها از کیارستمی دعوت کردند با بازیگران شناخته شده سینما فیلم بسازد، بازهم بر همان زبان سینما تأکید داشت که نیم قرن پیش آموخت و کوشش کرد زبان دیگری به سینما بیاموزاند.

کارگردان مستند «الرماد» افزود: خیلی‌ها معتقدند دنباله‌رویِ سینمای عباس کیارستمی هستند، اما باید بگویم آنها موفق نشدند به جوهره سینمایی و جهان‌بینی کیارستمی برسند. حتی کسانی که سال‌ها دستیار او بودند و کسانی که طرح و یا فیلمنامه‌هایش را ساختند هم موفق نشدند مولفه‌های کیارستمی را تصویر کنند. تنها کسی که استاد تصویر کردن مولفه‌های کیارستمی است، خود کیارستمی بود. برای همین است که باید گفت او یک نفر بود و دیگر تکرار نمی‌شود. اگرچه درعین حال سرتاسر جهان سینما، علاقمندان و پیروان فراوان دارد، اما در نهایت آنها نمی‌توانند تماشاگر را با راز سینمایی کیارستمی روبرو کنند.

کارگردان مستند «قلمرنج» یادآوری کرد : عباس کیارستمی همچنین به تنهایی تاوان عقب ماندن فرهنگ و هنر و کارهای انجام نشده بسیاری را داد. او در عکس، نگاهی را وارد کرد که پیش از این حتی برخی از عکاسان حرفه‌ای هم چندان توجهی به آن نداشتند. او در شعر به جای بازی با واژه ها، کوشش کرد مختصر و مفید و البته با اتکا به تصویر، خواننده را با دل‌مشغله خودش روبرو کند. در هنرهای ترکیبی، آرتیستیک گونه‌ عمل نمی‌کرد که فقط خوشایند جامعه هنری باشد. در طرح‌های کتاب و مجله و پوستر هم امضای کیارستمی را می‌توانستید بدون ذکر نام بشناسید. در امر آموزش سینما، کلاس‌های او چیزی فراتر از کلاس‌های معمول بود.

باوی ساجد در پایان اضافه کرد: یکی از نکات مهم سینمای عباس کیارستمی، ارائه تصویری واقعی که بازتاب زندگی واقعی بود و نه واقعیت سوسیالیستی. او از تمامی ارکان و عناصری بهره برد تا تصویری باورپذیر ارائه دهد. نیم قرن پیش در حالی که چندان کسی به صدای واقعی در سینمای ایران اهمیت نمی‌داد، کیارستمی صدابرداری سر صحنه را ترویج کرد.

پنجره‌ای به هنر معاصر ایران در بخش عکس، سینما و معماری توسط مرکز هنرهای تجربی و معاصر ارمنستان در شهر ایروان برگزار شده است.