تحلیل روس ها از ماجرای ترور سفیرشان در ترکیه

به گزارش «انتخاب»، در 21 دسامبر دولت روسیه مدارک ویژه ای را با عنوان «فرآیند خاک سپاری سفیر روسیه» منتشر کرده بود که فرایند اعطای مدال افتخار و مارش نظامی را توضیح داده بود. در پی کشته شدن کارلوف، بورسیه ویژه ای با نام او در موسسه روابط بین الملل دانشگاه MGIMO تاسیس شد و قرار شد طرح احداث یک دانشگاه به نام او نیز مورد بررسی قرار گیرد. از این گذشته کارلوف تسلط خوبی بر مطالعات کره داشت و با دانشگاه زمانی که قبل از ماموریت در آنکارا در کره شمالی به سر میبرد در ارتباط بود و کار می کرد.

جامعه سیاسی و نخبگان روسی به دنبال دلایل و پشت پرده ترور سفیرند. سوال اصلی همه این است که چه کسی از ترور سفیر منتفع میشود؟ سه دسته پاسخ به این سوال وجود دارد:

نیروهای خارجی که مخالف آشتی مسکو و آنکارا هستند نظیر آمریکا و بریتانیا و عربستان.

نیروهای داخلی که میتوانند با گروه های اسلام گرا در ارتباط باشند و از رابطه جدید اردوغان و پوتین خوشحال نیستند.

گروه تروریستی خارج ار ترکیه که قدرت نظامی و سیاسی شان زا در پی درگیری های حلب از دست دادند و می خواستند از مسکو انتقام بگیرند.

مخالفان هر سه نظریه به زمان بندی ترور توجه میکنند: بعد از تصویب قطع نامه شورای امنیت درباره حلب که به نقش مسکو در درگیریها اشاره داشت و یک روز قبل از دیدار جنجالی وزیر دفاع روسیه و ایران و ترکیه در مسکو. اکراین استدال درست پیش برود آمریکا را از دور خارج کرده و منتقدان بریتانیا را نیز ساکت میکند و به جایگاه عربستان در سوریه میرسد. این میتواند زندگی گروه های افراط گرا را نیز در سوریه پیچیده کند. در چنین شرایطی تعران و مسکو و آنکارا به راهشان ادامه داده و هرگونه رویارویی نظامی در سوریه از لحاظ سیاسی پرهزینه خواهد شد. علاوه بر این در ماه های اخیر مسکو و آنکارا رایزنی های سطح بالایی در مواضع سیاسی و نظامی داشته اند. پینار ترمبلی در مصاحبه با المانیتور صراحتا گفته کارلوف یکی از افراد مهم برای همه طرفها بوده است. با این تفسیر سیاست مداران سوریه ای و کارشناسانی که به هر یک از این سه نظریه معتقدند بسته به میزان انزجارشان از غرب، گروه های افراطی یا بی اعتمادی شان به ترکیه تقسیم بندی میشوند.

رمضان کادیروف رهبر چچن روایت قابل قبول تری را مطرح کرده و در اینستاگرام خود نوشته مولود مرت آلتینتاس آمال داعش را سلاخی کرد. هیچ شکی نیست که داعش و القاعده زاییده سرویس های امنیتی غرب اند.

به هر حال بیشتر صاحب نظران ایده هایشان را درمورد ترور مطرح کردند و این ترور را به دشمنان همکاری جدید مسکو آنکارا نسبت دادند.

آنچه از همان ابتدا مغفول ماند تئوری گرگ تنها بود. مخالفان این ایده اصرار دارند که قاتل قطعا نفرت شدیدی نسبت به اقدامات روسیه در سوریه داشته اما ترور توسط یک گروه سازمان یافته ترتیب داده شده نه توسط یک فرد. حتی یکی از ایده هایی که کمتر مورد بررسی قرار گرفته این است که نیروهای کرد نیز شاید در این ترور دست داشتند. کردها شاید از روابط جدید و توافق ترکیه و روسیه خوشحال نباشند اما هیچ کس در روسیه این ترور را به حزب کارگران کردستان نسبت نمیدهد.

برخی نیز بر این ایده غالب و دولتی آنکارا که این ترور را به گولنیست ها نسبت میدهند صحه میگذارند. رییس موسسه خاورمیانه در مسکو درست بعد از این اتفاق در رادیو گفت فتح الله گولن هرگز از چنین متدهای خشونت آمیزی در عمل استفاده نمیکند. اوایل سال مسکو به عنوان بخشی از فرآیند همکاری های مجدد با آنکارا بعد از سرنگونی هواپیمای روسی 150 مدرسه گولن را در سراسر روسیه تعطیل کرد. مدارک کمی دال بر این وجود دارد که کرملین معتقد باشد گولن پشت پرده این ترور بوده است اما در وهله اول این یک حرکت سیاسی بود که توسط برخی سیاست مداران روسی به نفع منافع ملی روسیه انجام گرفت و مطرح شد. این بار این تلاش تنها برای حفظ روابط بود.