برخورد گازی ترکمن‌ها دادگاهی می‌شود

تحریریه پارسینه: بالاخره ترکمنستان به سکوت خود در مقابل قطع صادرات گاز به ایران پاسخ داد اما یک نکته در اظهارات دولت این کشور قابل تامل است. اگرچه ترکمنستان مطالبات خود از ایران را بهانه قطع گاز اعلام کرده اما در نهایت تاکید داشته که هر نوع سیاسی کردن این مساله برخورد قاطع ترکمن ها را به همراه خواهد داشت.

اینکه توافق صورت می‌گیرد و پس از آن بدون اطلاع گاز را قطع می‌کنند وبه تعطیلات می روند پاسخی شفاف نداشته اما از اطلاعیه دولت این کشور جزء برخوردی تند و نامناسب برداشت نمی‌شود.

عصبانیت ترکمنها که در اطلاعیه دولت آنان نیز محسوس است، هنوز مشخص نیست چه دلیلی دارد اما آنطور که شرکت ملی گاز ایران می‌گوید در بند قرارداد دو کشور هیچگونه قانونی برای قطع یک مرتبه صادرات قید نشده است و اینکه ترکمن ها برچه اساسی به طور لحظه ای تصمیم به بستن شیرهای گاز به سمت ایران می بندند، هنوز پر از ابهاماتی است که قراراست البته در دادگاه با شکایت ایران مورد بررسی قرار بگیرد.

در اطلاعیه وزارت امور خارجه ترکمنستان گویی ترکمن‌ها شمشیر را از رو بسته اند و در تلاشند تا راه را برای انتقاد به روش خود ببندند. همان روشی که در زمستان ۸۶ بدترین خاطرات را برای مردم ایران بالاخص در مناطق شمال و شمالغربی کشور به یادگار گذاشت.

اما دراین شرکت ملی گاز پاسخ قاطعی را راهی رسانه ها کرده تا از این طریق به طرف ترکمنی خود هشدار شکایت از این اقدام در دادگاه بین المللی را بدهد. دولت یازدهم در این اطلاعیه ترکمنها را شریک قابل قبول ندانسته اند و تاکید کرده اند گاز ارسالی ترکمنستان به ایران در برخی از موارد با کیفیت پایینی همراه بوده است.

براین اساس شرکت ملی گاز ایران در پاسخ به اطلاعیه صادره مورخ ۳ ژانویه ۲۰۱۷ « ۱۴ دی ماه » وزارت امور خارجه ترکمنستان در خصوص قطع صادرات گاز به ایران واکنش نشان داده و تاکید کرده است:این شرکت در طول سال های اخیر، مطالبات جاری وبخشی از بدهی قبلی خود را به شرکت ترکمن گاز که بالغ بر بیش از۴.۵میلیارد دلار گردیده، با حسن نیت و از طرق مختلف پرداخت نموده است.

بنابراین آنچه به عنوان بدهی شرکت ملی گاز ایران مطرح است، مربوط به سال های تحریم بوده، ضمن اینکه در آن دوره نیز اگرچه امکان پرداخت مستقیم به دلیل تحریم های بین المللی مقدور نبوده اما مبالغ متنابهی با توافق دوطرف در قالب صادرات کالا و خدمات به شرکت ترکمن گاز پرداخت شده و نیز صدها میلیون دلار برای صادر کنندگان صادرات کالا و خدمات، از طرف شرکت ملی گاز ضمانت نامه صادر شده است.

ازسویی دیگر در این اطلاعیه آمده است: به موازات مذاکرات در خصوص نحوه بازپرداخت بدهی ها، شرکت ملی گاز به علت تخلفات عدیده شرکت ترکمن گاز از مفاد قرارداد از جمله درکیفیت و کمیت گاز تحویلی که شرکت اخیر را مشمول جرایم مقرر در قرارداد می نماید، به جدّ متقاضی مذاکره و تصمیم گیری در این موارد نیز بوده که در عمل بدون پاسخ مانده است.

به گفته روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران، در هرحال شرکت ملی گاز ایران بر این باور است که راه حل اختلافات حقوقی، قراردادی و مالی بین این شرکت و شرکت ترکمن گاز در قرارداد به روشنی پیش بینی شده و دو طرف باید منحصرا از مسیر تعیین شده در آن برای حل اختلافات خود اقدام نمایند.

بر این اساس شرکت ملی گاز ایران همواره در خصوص اختلافات با شرکت ترکمن گاز تنها راه حل را مذاکرات رو در رو می دانسته که با توجه به اینکه این رویه به رغم ده ها ساعت مذاکره و پیگیری های مستمر این شرکت، تاکنون نتیجه ای در بر نداشته، لذا شرکت ملی گاز ایران، فرایند ارجاع اختلافات به داوری بین المللی را در دستور کار خود قرار داده است.

آنچه شرکت ملی گاز در این اطلاعیه مورد تاکید قرارداده است آنکه بر اساس مفاد صریح قرارداد، شرکت ترکمن گاز، حتی در صورت وجود بدهی یا تاخیر در پرداخت، مجاز به قطع جریان گاز نبوده و چنین اقدامی نقض آشکار قرارداد بوده و نشانگر اینست که شرکت ترکمن گاز در مبادلات بین المللی، شریکی قابل اطمینان نیست.

دراین اطلاعیه همچنیندرخواست شده که با توجه به اینکه شرکت ملی گاز ایران بر این باور است که اختلافات مالی و حقوقی مطرح شده صرفا بین دو شرکت ترکمن گاز و شرکت ملی گاز ایران می باشد، لذا انتظار براین است که مقامات محترم سیاسی ترکمنستان اجازه دهند که دوطرف در چارچوب مفاد قرارداد و اصول تجاری به مذاکره و حل و فصل اختلافات خود بپردازند. ضمن اینکه دخالت وزارت محترم امور خارجه ترکمنستان در دعوای حقوقی بین دو شرکت، خلاف صریح مفاد قرارداد موجود نیز می باشد.

درعین حال در اطلاعیه این شرکت آمده است: موضع رسمی شرکت ملی گاز ایران در خصوص قطع جریان صادرات گاز به وسیله شرکت ترکمن گاز، پیش از این در تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۱۷ از طریق تارنمای اینترنتی این شرکت منتشر گردیده و با توجه به آزادی بیان برای رسانه ها در جمهوری اسلامی ایران، شرکت ملی گاز ایران مسئولیتی در قبال سایر مطالب انتشار یافته در رسانه ها در این مورد و صحت و سقم آن ها ندارد.

در حالی شرکت ملی گاز اقدام به ارسال این اطلاعیه کرده که به نظر میرسد پیش از ایران ترکمنها در تلاشند تا مساله صادرات گاز به ایران را سیاسی کنند چراکه طرح موضوع و اظهار نظر وزارت امور خارجه این کشور در خصوص صادرات گاز به ایران که مساله ای کاملا اقتصادی است خود قابل تامل است.

بنابراین تهدید ترکمنها به برخورد با سیاسی شدن این موضوع مساله ای است که باید در ایران به طور جد مورد بررسی قرار بگیرد. این درحالی است که پای بهارستان نشینان نیزبه این موضوع باز شده و باید دید پاسخ دولتمردان به مجلس نشینان چه خواهد بود و قراراست چه برخوردی با ترکمنها در این بین صورت بگیرد؟ اما یک چیز مشخص است این پرونده به دادگاه بین الملی کشیده خواهد شد؟