راهکار حقوقی پیش روی بازماندگان از سفر به آمریکا

بهمن کشاورز رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری در گفت‌وگو با سایت «داتیکان» با بیان اینکه طرح دعوی در صلاحیت محاکم داخلی است و مسافرین می‌توانند هم برای استرداد پول بلیطشان و هم عدم پرداخت خسارت به شرکت‌ها، علیه نمایندگی آنها در داخل طرح دعوی کنند، گفت: در گذشته گفته می‌شد از نمایندگی نمی‌توان شکایت کرد و برای اقامه دعوی باید علیه شرکت مرکزی اقدام کرد. در حالیکه با توجه به ثبت این نمایندگی‌ها در اداره ثبت اسناد ایران و کشورهایی که نمایندگی شرکت‌ها مشغول فعالیت هستند می‌توان در داخل کشور علیه نمایندگی اقامه دعوی کرد.»

وی همچنین امکان شکایت برای شرکت‌ها علیه دولت ترامپ را رد کرد زیرا اقدام ترامپ را یک اعمال حاکمیت دانست.

رئیس اسکودا در مورد اینکه برخی از شرکت‌ها مدعی شده‌اند مسافرین نمی‌توانند عنوان کنند که علت کنسلی بلیط شرایط «فورس ماژور» بوده و خارج از اراده ایشان است، افزود: اگر احتمال پیش‌بینی شرایط وجود داشته، شرکت‌ها نباید به مسافران این کشورها بلیط می‌فروختند. بنابراین این استدلال شرکت‌ها پشتوانه قانونی و منطقی ندارد.

به نظر می‌رسد نقطه اشتراک بسیاری از حقوقدانان در این خصوص مبنی بر «فورس ماژور» بودن به عنوان عامل کنسل‌شدن بلیط است. دکتر محمدرضا پاسبان متخصص امور حقوق شرکت‌ها در همین خصوص گفت: به نظر من تصمیم دولت آمریکا یک تصمیم حاکمیتی است و عملا یک تحریم محسوب می‌شود و بدون شک مشمول اقدامات فورس ماژور و خارج از اراده افراد است بنابراین وضعیت مسافرانی که بر اساس تصمیم یک دولت ثالث محروم از سفر به آن کشور شده‌اند، وضعیتی ناخواسته بوده است و وقتی بپذیریم که قوه قهریه وجود دارد، مسئولیت از فرد برداشته می‌شود.

پاسبان نیز همچون بهمن کشاورز ادله شرکت‌ها مبنی بر منتفی‌شدن «فورس‌ماژور» به دلیل اظهارنظرهای ترامپ پیش از دوران ریاست جمهوری را رد کرد زیرا معتقد است که اظهارات ترامپ در حد شعار بوده و نمی‌توان بر شعار اثر حقوقی بار کرد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی برای جلوگیری از سردرگمی مسافرین گفت: اگر شرکت‌های هواپیمایی نمایندگی داشته باشند، طبق مقررات کشور نمایندگی می‌توان علیه آنها اقدام کرد زیرا با ثبت شعبه در اداره ثبت این نمایندگی‌ها دارای مسئولیت هستند و مادامی که نمایندگی منحل نشده باشد، مسئولیت دارد.

اما برخی از شرکت‌های هواپیمایی هیچ شعبه‌ای در کشورهایی از جمله ایران ندارند و بلیط خود را از طریق برخی آژانس‌های مسافرتی به فروش می‌رسانند. بر اساس اطلاعات موجود تنها شرکت هواپیمایی «ترکیش ایرلاین» دارای شعبه در ایران است. پاسبان در خصوص اقامه شکایت علیه شرکت‌هایی که نمایندگی ندارند نیز گفت: چنانچه شرکت‌های مذکور شعبه‌ای داشته باشند، دعاوی علیه شرکت در محل شعبه طرح می‌شود و دادخواست باید به اسم شرکت اصلی و به آدرس نمایندگی موجود در کشور محل اقامت مسافر تنظیم شود. اما شرکت‌هایی که در محل اقامت مسافر نمایندگی رسمی ندارند و مسافران بلیط این شرکت‌ها را از آژانس‌های فروش بلیط اخذ کرده‌ند و از آنجا که رفتن به کشور متبوع این شرکت‌ها سخت و پرهزینه خواهد بود، مسافرین می‌توانند به سازمان هواپیمای بین‌المللی «یاتا» شکایت کنند.

این وکیل دادگستری در پایان اظهار کرد: به نظر من اگر مسافران مشمول خسارت نشوند، می‌توانند برای استرداد پول بلیطشان علیه شرکت‌ها شکایت کنند.