لطفا در نوروز بیمار نشوید

«چند روز مانده به عید؟ دوست ندارد روزها را بشمارد. دو سال است که دوست ندارد عید شود. یادآور تلخ‌ترین خاطره. گر چه گذشت روزها، آرام‌ترش کرده اما این زخم خوب‌شدنی نیست. می‌داند دردش را خیلی‌ها در دل دارند. زخم‌خوردگان خاموش. صدایشان را کسی می‌شنود؟ نمی‌داند، اما می‌گوید تا شاید راهی باز شود برای روزهای دیگر و آنهایی که هنوز امیدی به نجات‌شان هست.

دینا درگاهی قصه خواهرش را این‌گونه بازگو می‌کند: «۱۰ روز مانده بود به عید که به خاطر سردرد شدید و درد گوش به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد. پزشک شناخته‌شده و معروفی است و به این راحتی‌ها وقت نمی‌دهد. خواهرم سابقه سینوزیت داشت و گمان کرد که سردردش به همین خاطر است. پزشک فوق تخصص با معاینه سرسری، تشخیص میگرن و فشار خون بالا داد، در صورتی که خواهرم حتی همان‌جا در مطب پزشک تلوتلو می‌خورد و حالت تهوع داشت و جلو خود دکتر بالا آورده بود. یعنی تمام علائم سکته مغزی را داشت پزشک اما حتی دستور سیتی‌اسکن نداده بود و حتی توصیه نکرده بود خواهرم به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.

به هر حال روز بیستم اسفند بود و خیلی پزشک‌ها معمولاً از همین روزها مطب را تعطیل می‌کنند. برای خواهرم مسجل شد که تشخیص پزشک درست است و به مصرف مسکن‌هایی که دکتر تجویز کرده بود اکتفا کرد. شلوغی دم عید هم مزید بر علت شد که قضیه را پیگیری نکند. خواهرم برای تعطیلات عید از تهران به منزل ما در گرگان آمد. روز چهارم عید، حالش بد شد. سردرد شدید داشت و حالت تهوع. زنگ زدیم اورژانس که او را به یکی از بیمارستان‌های دولتی گرگان منتقل کردند. آنجا پزشک عمومی باز هم دستور سیتی‌اسکن نداد و دوباره مسکن تجویز کرد. آمدیم خانه و کمی حالش بهتر شد اما ساعت ۴ صبح بود که دوباره حالش بد شد و این بار تقریباً بیهوش افتاد. دوباره اورژانس خبر کردیم و تکنیسین‌ها با وجود علائم حتی حدس نزدند که ممکن است سکته مغزی کرده باشد.

در بیمارستان تشخیص دادند که مسمومیت دارویی است و معده‌اش را شست و شو دادند که این کار خودش فشار مغز را بالا می‌برد در حالی که باید فشار مغزش را پایین می‌آوردند. در نهایت دکتری در بیمارستان دستور سیتی‌اسکن داد و پس از آن بود که تشخیص دادند دچار هیدروسفالی مغزی شده و بطن‌های مغزش پر از آب است و هرچه زودتر باید عمل شود. می‌گفتند به تهران نمی‌رسد. به خاطر تقسیم‌بندی بیمارستان‌های علوم پزشکی، در آن بیمارستان عمل مغز انجام نمی‌دادند. خواهرم را با آمبولانس و در شرایط نامناسب و بدون اکسیژن به بیمارستان دیگری منتقل کردند. آنجا به خاطر این که عید بود، شرایط بسیار بدی وجود داشت. فاصله بین اتاق عمل و آی سی یو را داشتند کاشیکاری می‌کردند و خاک در هوا پخش بود. خواهرم را بیهوش و بدون اکسیژن در اتاقی گذاشته بودند که بیماران ترخیصی آنجا بودند. با پیگیری‌هایی که کردیم، در نهایت توانستیم پزشک متخصصی را پیدا کنیم که خارج از شیفت به بیمارستان بیاید و خواهرم را عمل کند. البته پزشک متعهدی بود اما وقتی وضعیت خواهرم را دید گفت دچار مرگ مغزی شده و کاری نمی‌شود برایش کرد.

در نهایت عمل را انجام دادند که عمل ساده‌ای هم بود. با ایجاد یک شکاف، شنت در مغزش گذاشتند که آب مغز خالی شود اما به دلیل این که زمان طلایی را از دست داده بودند، دیگر فایده‌ای نداشت. خواهرم دو روز در همان حالت بود و در نهایت، روز هفتم فروردین دستگاه‌ها را جدا کردند و خبر فوتش را به ما دادند. در حالی که عارضه مغزی قابل تشخیص و درمان بود. قسمت غم انگیز ماجرا این بود که کادر بیمارستان طوری رفتار می‌کردند که انگار ما عیدشان را خراب کرده‌ایم و حتی به ما گفتند عید است و آمبولانس نداریم و برای انتقال پیکر خواهرم از وانت استفاده کنیم.»

زویا درگاهی، ۴۳ ساله و مادر یک فرزند، نخستین و آخرین کسی نیست که به خاطر قصور پزشکی، جان خود را از دست داده است. زمان زیادی از مرگ عباس کیارستمی نمی‌گذرد؛ مشهورترین چهره‌ای که قربانی اشتباه پزشکی شد. او در واپسین روزهای اسفند سال گذشته پس از تشخیص بیماری‌اش در بیمارستان جم بستری شد و ۴ بار از سوی پزشک معالج تحت عمل جراحی قرار گرفت. اما با توجه به شروع تعطیلات نوروز، پزشک معالج عنوان کرد باید سفر خارجی برود چون همسر و فرزندش منتظر او هستند و باقی معالجه را به پزشک دیگری سپرد. این در حالی است که پزشک معالج موظف است در تمامی مراحل درمان، بیمار را رها نکند. البته پزشک مدعی شد موضوع را به آقای کیارستمی گفته و با رضایت خود او معالجه را به پزشک دیگری سپرده است.

تشخیص اشتباه و قصور پزشکی خصوصاً اگر در روزهای مانده به عید و تعطیلات نوروز باشد، دیگر باید فقط برای بیمار دعا کرد که جان به در برد.

دکتر محمد جهانگیری، مدیر کل نظارت سازمان نظام پزشکی در گفت‌و‌گو با «ایران» اما از عملکرد نظام پزشکی در ایام نوروز دفاع می‌کند و می‌گوید: «ممکن است در تعطیلات نوروز خدمات پزشکی از جهت تعداد خدمات، نسبت به بقیه مواقع سال ضعف داشته باشد اما ظرفیت ارائه پاسخ در این ایام به تناسب نیاز مردم وجود دارد و از این جهت هیچ کاستی در ارائه خدمت به چشم نمی‌خورد. در تعطیلات نوروز بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها در سطح کشور آماده پاسخگویی به نیاز مردم هستند بخصوص در بخش اورژانس که بیشترین نیاز مردم در این روزهاست. البته در مواقع عادی سال، خدمات دیگری ارائه می‌شود اما این به آن معنا نیست که در نوروز اگر خطری جان بیمار را تهدید می‌کند، رها شود. ما در مراکز درمانی پزشک مقیم داریم که همه دارای تخصص هستند. طبق هماهنگی‌هایی که با وزارت بهداشت شده، ۲۰۰ مرکز نظام پزشکی در کل کشور در نوروز آماده خدمات‌رسانی به مردم هستند. در بیمارستان‌های نظام پزشکی، پزشکان متخصص به صورت «آن کال» و پزشک مقیم آماده‌باش هستند و همچنین مردم در بیمارستان‌های تخصصی نیز می‌توانند از خدمات پزشکی استفاده کنند.»

به گفته جهانگیری، در دو سال اخیر میزان خدمات‌رسانی پزشکی در تعطیلات نوروز بسیار مطلوب‌تر از قبل شده است. وی در این باره می‌گوید: «به هر حال پزشکان هم مثل دیگر اقشار جامعه نیاز به تعطیلات دارند و می‌خواهند از این روزها استفاده کنند.»

با این حال در روزهای آخر سال، تعداد زیادی از بیماران با مشکلات زیادی در پروسه درمان خود مواجه می‌شوند. آنها گاه مجبورند ساعت‌ها در اتاق انتظار مطب پزشک منتظر بمانند تا دستور دارویی و دیگر اقدامات پزشکی را احتمالاً برای مدت طولانی دریافت کنند چون بسیاری از پزشک‌ها تعطیلات خود را خارج از کشور سپری می‌کنند و معمولاً هم تا یکی دو هفته بعد از تعطیلات عید به مطب بازنمی‌گردند. این مسأله در مورد بعضی تخصص‌ها از جمله قلب، ارتوپدی، مغز و اعصاب و دندانپزشکی بیشتر صدق می‌کند. حتی شنیده شده که بعضی پزشکان زنان و زایمان وقت زایمان بیمار را برای بعد از تعطیلات نوروز هماهنگ کرده‌اند با وجودی که زایمان باید زودتر از آن موعد انجام می‌شده است. البته بیماران معمولاً خودشان هم در تعطیلات عید ترجیح می‌دهند تا حد امکان از مراجعه به پزشک و انجام امور پزشکی اجتناب کنند. بیماری و مرگ اما زمان نمی‌شناسد.»