پرداخت ماهانه ۲۵۰ هزار تومان به بیکاران امکان‌پذیر است؟

هر چه به روز انتخابات نزدیک می‌شویم، شعارهای برخی کاندیداها نیز جذاب‌تر می‌شود؛ شعارهایی که به اعتقاد برخی تحلیلگران، گاها افکارعمومی را محصور خود می‌کند و به دنبال خود می‌کشاند. از میان این شعارها و وعده‌های انتخاباتی، می‌توان به ایجاد ۵ میلیون شغل، افزایش درآمد کشور تا ۲.۵ برابر و پرداخت ۲۵۰ هزار تومان در ماه به هر جوان بیکار توسط یکی از کاندیداها اشاره کرد، اما این‌که این وعده‌های انتخاباتی تا چه اندازه قابلیت عملیاتی شدن دارد و یا این‌که اجرای آن، چه پیامدهایی برای کشور به‌دنبال خواهد داشت، سوال است.

در این خصوص، حمید حاج‌اسماعیلی در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: پول دادن به کارجویان در کشور، یک اقدام آرمانی است. هیچ‌کس این موضوع را نادیده نمی‌گیرد. این همان بیمه بیکاری است که از گذشته از اهداف بلند کشور بوده و در قانون نیز به آن اشاره شده است. قانون اساسی نیز چنین تاکیدی را دارد.

وی می‌افزاید: این پول در دنیا و در کشورهای توسعه‌یافته هم تحت عنوان بیمه بیکاری به بیکاران پرداخته می‌شود، بنابراین طرح جدیدی نیست. اما این‌که منابع آن از کجا تامین خواهد شد و چطور یک‌چنین کاری را می‌توان انجام داد، یکی از بحث‌های جدی است که باید به آن پاسخ داده شود، چون ما تجربه شکست‌خورده هدفمندی یارانه‌ها را در توزیع یارانه نقدی در کشور شاهد بودیم و هنوز هم منابع آن به صورت جدی تامین نشده است و این موضوع به شدت دولت را رنج می‌دهد.

این کارشناس بازار کار تصریح می‌کند: بر این اساس، آقای قالیباف که این وعده را می‌دهد، باید راهکارهای عملی را نیز مطرح می‌کرد و در عین حال، برای مردم توضیح می‌داد که با توجه به مشکل جدی‌ای که در توزیع یارانه‌ها وجود دارد و دولت مستاصل است و نمی‌تواند یارانه‌ها را پرداخت کند، چطور می‌خواهد این مقدار منابع مالی را تامین کند و به کارجویان پول بدهد. بر این اساس، به نظر من این شعار تنها یک آرزو است.

حاج‌اسماعیلی عنوان می‌کند: ما در کشور این شرایط را تجربه کردیم که یارانه‌ها که عده‌ای تاکید داشتند هیچ مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌کند، هم باعث رشد تورم شد و هم رشد منفی در کشور ایجاد کرد و هم اقتصاد کشور را از تحرک باز داشت.

وی می‌افزاید: به طور قطع توزیع پول نقدی در کشور تورم ایجاد می‌کند. دوم این‌که خیلی از مسایل را در کشور تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اگر کشور بخواهد فقط پول توزیع کند، مطمئن باشید که بازار کار در همین مقدار کوچکی هم که دارد حرکت می‌کند، باز می‌ماند.

این کارشناس بازار کار تاکید می‌کند: ما قطعا باید راهکار عملی و علمی برای حوزه کار و بیکاران در کشور داشته باشیم.

ایجاد ۵ میلیون شغل آرمان‌گرایانه است

حاج‌اسماعیلی در ادامه عنوان می‌کند: دومین موضوعی که آقای قالیباف مطرح کرده، وعده ایجاد ۵ میلیون شغل در مدت یک دوره ریاست‌جمهوری است. تردیدی نیست که باید بیکاری در کشور مهار شود و به مرور کاهش پیدا کند. این تعداد بیکار برای کشور به هیچ‌وجه مناسب نیست و در واقع یک بحران برای کشور به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. هر کسی که بخواهد رییس‌جمهور شود، حتما باید راهکار مناسبی برای کنترل و کاهش نرخ بیکاری داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: اما ما باید توجه کنیم که از یک اقتصاد دولتی صحبت می‌کنیم و اقتصاد ما کاملا در اختیار دولت است و تصدی‌گری اصلی امور برعهده دولت است.

این کارشناس بازار کار متذکر می‌شود: ما اگر بخواهیم شغل ایجاد کنیم، حتما باید در کشور بخش خصوصی واقعی شکل بگیرد و مشارکت مردم در حوزه اقتصاد افزایش یابد. بدون تاسیس و توسعه بنگاه‌های کوچک که مبتنی بر تصدی‌گری بخش خصوصی است، امکان ایجاد شغل وجود ندارد.

حاج‌اسماعیلی می‌گوید: بر این اساس، باید توضیح داده شود که چطور می‌خواهند بخش خصوصی را در کشور گسترش دهند و چه کارهایی را انجام دهند و این بستر را در مدت کوتاه چطور می‌خواهند ایجاد کنند.

وی می‌افزاید: براساس برآوردهایی که صورت گرفته، من فکر می‌کنم کشور ما ظرفیت بیشتر از ۶۰۰، ۷۰۰ هزار شغل را ندارد؛ آن هم با رشد اقتصادی ۵، ۶ درصد. بنابراین ایجاد ۵ میلیون شغل در یک دوره ریاست‌جمهوری آرمان‌گرایانه است و من بعید می‌دانم بدون اصلاحات جدی، حضور بخش خصوصی در اقتصاد امکان‌پذیر باشد.

۲.۵ برابر کردن درآمد کشور با ظرفیت‌های دولتی؟

این کارشناس بازار کار عنوان می‌کند: در رابطه با افزایش درآمد ناخالص ملی کشور نیز آقای قالیباف گفته‌اند درآمد ناخالص کشور را به ۲.۵ برابر افزایش می‌دهیم. باید بگویم چنین شرایطی در کشورهای منطقه با فروش مواد خام امکان‌پذیر نبوده است. یعنی چنین رشدی در عدد حتی با چند برابر کردن درآمدهای نفتی هم در منطقه امکان‌پذیر نبوده است. بنابراین باید بگویند این درآمد را از کجا می‌خواهند کسب کنند.

حاج‌اسماعیلی تصریح می‌کند: فروش مواد خام که عمدتا مربوط به نفت است، در حال حاضر در بالاترین ظرفیت صورت می‌گیرد و اگر هم اصلاحات جدی و تعمیرات اساسی و انتقال تکنولوژی برای جایگزینی ماشین‌ها و امکاناتی که در حوزه نفت استفاده می‌شود، صورت گیرد، به نظر من نبود بخش خصوصی در کشور و صادرات غیرنفتی قابل توجه، باعث می‌شود به این نتیجه برسیم که ۲.۵ برابر کردن درآمد ناخالص کشور در یک دوره ریاست‌جمهوری غیرممکن باشد.

وی متذکر می‌شود: ما در حال حاضر چند برنامه ملی را داریم اجرا می‌کنیم و چشم‌انداز ما ۱۴۰۴ بوده که بتوانیم جزو کشورهای اول باشیم. اما مسیر را به درستی نرفتیم، زیرا نتوانستیم بسترسازی درستی برای توسعه اقتصاد در بخش خصوصی صورت دهیم.

این کارشناس بازار کار تاکید می‌کند: بر این اساس، بعید است با ظرفیت‌های دولتی بتوانیم درآمد ناخالص را تا این اندازه افزایش دهیم.

تجربه‌های تلخ را تکرار نکنیم

حاج‌اسماعیلی در ادامه با بیان این‌که باید به این صحبت‌ها به عنوان شعار تبلیغاتی توجه کرد، گفت: متاسفانه این رفتارها نوعی روند پوپولیستی است. ما باید توجه کنیم که اقناع مردم و پاسخ‌گویی، از مسایلی است که افراد باید نسبت به آن تعهد داشته باشند، چون بدون ارائه برنامه نباید شعار مطرح شود.

وی افزود: من فکر می‌کنم اگر مردم به جای این‌که فارغ از برنامه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بخواهند به خود افراد در کشور توجه کنند و از افراد شاخص دیگری برای رأی دادن پیروی کنند، یک اشتباه بسیار بزرگی است که می‌تواند آینده کشور را تحت‌تاثیر قرار دهد.

این کارشناس بازار کار تاکید کرد: شعارها حتما باید متکی بر برنامه باشد و در عین حال، کارشناسان به تشریح برنامه‌ها بپردازند که آیا این وعده‌ها عملیاتی خواهند شد.

حاج‌اسماعیلی متذکر شد: متاسفانه من بخش زیادی از این صحبت‌ها را شعار تبلیغاتی می‌دانم و خیلی‌ها هم توانسته‌اند افراد را با این شعارها محصور کنند و به دنبال خود بکشانند.

وی یادآور شد: ما یک تجربه تلخ را در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها داشتیم که متکی بر برنامه‌های پوپولیستی بود. حتما مردم باید از این تجربه تلخ درس بگیرند و نباید این تجربه دوباره در کشور تکرار شود.