بالاخره حجم دقیق قاچاق کالا چقدر است؟

تحریریه پارسینه: به عقیده کارشناسان اقتصادی اگرچه قاچاق کالا در کشور ما قدمت زیادی دارد اما از سال ۹۰ به خاطر برخی تحولات بین المللی، یک دفعه اوج پیدا کرد و به ۲۵ میلیارد دلار رسید.

از آنجایی که قاچاق برای تولید همچون خطر جدی در کمین است و دولت یازدهم همواره برای کاهش قاچاق و واردات وعده داده که برخی معتقدند که این دولت قاچاق را از ۲۵ میلیارد، به ۱۲ میلیارد دلار رسانده است.

اخیرا مسعود کرباسیان معاون وزیر اقتصاد گفته است که در برخی موارد شاهدیم واردات مضاعف و مجدد نیز در آمارهای وارداتی گنجانده می شود، بطور نمونه شریک تجاری ایران در برخی سالها امارات متحده عربی بوده، در حالی که این کشور اصلا تولیدکننده نیست و باید آمار مربوطه حذف شود.

این مسئول می‌گوید: اینکه گفته می‌شود صادرات چین به ایران در یک فاصله زمانی ۱۳ میلیارد دلار بوده و ورودی به گمرک ایران هشت میلیارد دلار بوده پس بقیه اش قاچاق هست، تحلیل صحیحی نیست، زیرا بخشی از کالاهای چینی از طریق امارات متحده عربی وارد کشورمان می شود.

از سوی دیگر چندی پیش مدیرکل بازرسی و امور قاچاق سازمان حمایت، تجهیزات مخابراتی و پزشکی را در صدر کالاهای قاچاق دانسته است. این در حالیست که پیش مسئولان اعلام کرده بودند که دو کالای پوشاک و مواد غذایی بیش از سایر کالاهای دیگر به کشور قاچاق می‌شود. اما حالا آمار از بالاترین ارزش ریالی کالاهای قاچاق مکشوفه به ترتیب به تجهیزات مخابراتی با ۱۵۰۰ میلیارد ریال، تجهیزات پزشکی ۳۳۵ میلیارد ریال، دخانیات ۱۷۳ میلیارد ریال، مواد خوراکی ۹۲ میلیارد ریال و در نهایت محصولات آرایشی و بهداشتی با ۸۹ میلیارد ریال حکایت می‌کند.

اما نکته مثبتی که در دولت یازدهم رقم خورد طرح مبارزه با کالای قاچاق در سطح عرضه بود که در سال جاری به صورت هدفمند، مستمر ادامه پیدا کرد، ضمن اینکه مسئولان ذ‌ی‌ربط از ادامه این طرح در دولت آینده خبر می‌دهند و معتقند که این طرح گام مثبت در جهت کاهش سطح قاچاق در سطح عرضه برداشته است. در این راستا ۳۲۰ هزار و ۵۳ مورد بازرسی از مراکز خرد و کلان در سطح عرضه صورت گرفت و از این ناحیه بیش از ۱۴ هزار پرونده تخلف، به ارزش بیش از ۲۰۰۰ میلیارد ریال تشکیل و برای رسیدگی به مراجع قضایی ارسال شد.

به عنوان مثال در خصوص کاهش سطح قاچاق پیش از این رئیس اداره پیشگری و مقابله با قاچاق سوخت و فرآورده‌های نفتی شرکت پخش فرآورده‌های نفتی گفته بود: در سال ۹۲، ۴۵ میلیون لیتر فرآورده قاچاق به انبار شرکت پخش تحویل داده شد که در سال ۹۳ به ۳۹ میلیون لیتر، در سال ۹۴، ۲۳ میلیون لیتر و در سال ۹۵ به ۱۳ میلیون لیتر رسید یعنی به ترتیب کاهش رشد ۱۲ درصدی، ۴۲ درصدی و ۴۳ درصدی نسبت به سال‌های ماقبل داشته است.

با این وجود، موضوع دیگری که مورد توجه قرار گرفته تجهیز گمرکات به دستگاه‌هایی است که به کاهش حجم قاچاق کمک خواهد کرد و تا سطح قابل توجهی آن را کاهش خواهد داد. در همین میان، پیش‌بینی می‌شود که امسال ۱۹ دستگاه ایکس ری کامیونی به گمرکات کشور اضافه شود. به گفته برخی مسئولان ویژگی این دستگاه های جدید پرسرعت بودن آنهاست، به طوری که هر یک قابلیت رصد روزانه هزار و ۵۰۰ دستگاه کامیون را دارد.

از سال ۸۰ تا ۸۴ تنها چهار دستگاه ایکس- ری در گمرکات موجود بود، بین سال های ۸۴ تا ۹۲ فقط یک دستگاه دیگر از آن اضافه شد، اما امروز تعداد آنها به ۱۲ دستگاه رسیده است.

منتقدان دولت گذشته و مسئولان فعلی کشور در پاسخ به انتقادات کاندیداها در خصوص افزایش قاچاق در دولت یازدهم گفته اند که ما در این مدت خواب نبودیم، بلکه آنانی خواب بودند که طی هشت سال میزان قاچاق از سه میلیارد دلار به ۲۵ میلیارد دلار رسید.