مسکن‌ مهر، مرثیه‌ ای برای یک رویا

با وجود اینکه متولیان طرح مسکن‌مهر از شروع اجرای این طرح تاکنون معتقد بودند که ساخت و سازهای مسکن‌مهر در برابر شدیدترین زلزله ها نیز مقاوم هست، اکنون با وقوع زلزله در غرب کشور شاهد نامهربانی مسکن‌مهر دولت‌مهربان هستیم.

در واقع زلزله اخیر ثابت کرد که طرح مسکن‌مهر نه تنها به لحاظ استانداردهای سکونتی نتوانسته است انتظارات متقاضیان آن را برآورده سازد، بلکه مرثیه‌ای شد برای رویای همیشگی خانه‌دار شدن هموطنان درمانده از بی‌مهری طبیعت و دولت.

دولتی که با وجود تمامی انتقادات وارده به طرح مسکن‌مهر، رهاورد اجرای این طرح را توانمندسازی پیمانکاران، ورود فناوری‌های جدید ساخت‌وساز به کشور و مهمتر از همه، ارتقای کیفیت ساخت‌وساز می‌دانست و مقاوم‌سازی را امتیازی جهت تمایز این ساختمان‌ها از سایر ساخت‌وسازها برمی‌شمرد.

در واقع دولت وقت مدعی این بود که ساخت‌وسازهای مسکن‌مهر براساس آیین‌نامه ۲۸۰۰ انجام شده است و با توجه به نظارت‌های مداوم، به‌کارگیری مصالح باکیفیت و همچنین رعایت قانون و مقررات ساخت‌وساز، واحدهای مسکن‌مهر در برابر شدیدترین زلزله‌ها نیز مقاوم هستند. حتی برخی مسئولین مانند رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین هم در گذشته مدعی شدند که مسکن‌مهر در برابر ۸ ریشتر زلزله نیز مقاوم است.

زمین مفت، گنجشک مفت، مسکن مفت:

در واقع طرح مسکن‌مهر در راستای سیاست زمین صفر پا به عرصه ظهور گذاشت. سیاستی که دولت معتقد بود با صفر کردن هزینه تامین زمین می‌توان هزینه تمام شده ساخت مسکن را به‌صورت محسوسی می‌توان کاهش داد. تا به اینجا مشکلی وجود ندارد، ولی مشکل از آنجا شکل گرفت که دولت وقت با سیاست زمین مفت، گنجشک مفت و مسکن مفت، بدترین نقاط ممکن را جهت مکانیابی مسکن‌مهر انتخاب کرد. نمونه بارز آن مسکن‌مهر آسیب دیده کرمانشاه که بنا به گفته شریفی،مدیرکل راه وشهرسازی استان کرمانشاه بر روی گسل ساخته شده است.

از طرف دیگر، اجرای سیاست زمین صفر نه تنها موجت کاهش قیمت تمام شده مسکن نشد، بلکه هزینه‌های بالای زیربنایی و محوطه‌سازی مسکن‌مهر به علت مکان‌یابی‌های نادرست، بیشتر از هزینه زمین شد، بنابراین سیاست زمین صفر که تقریبا مدلی موفقی در دنیا است، با شکست مواجه شد و تاثیر آنچنانی در کاهش قیمت تمام‌شده مسکن نداشت.

واقعا اندوه‌ناک است، متقاضیان مسکن‌مهر که بعد از مدت‌های مدید انتظار خانه‌دار شدن را کشیده بودند، سرپناهی را تحویل گرفتند که حتی نتوانست جان‌پناه آنها باشد. چه‌بسا که تحمل آوار خشت و گل و چوب بی‌منت خودشان، قابل تحمل‌تر از بتن و آجر و آهن با منت دولت بود.

سخن آخر اینکه مطمنا زلزله‌های طبیعی پس از اندک زمانی خاتمه می‌یابند؛ حال آنکه ما شاهد زلزله‌های انسانی هستیم که در نتیجه سیاست‌های اشتباه دولت نهم ودهم شکل گرفته و هنوزم با گذشت نزدیک به نیم دهه پایانی ندارند.