.svg)
خطر «ماهیان جیوه‌ای» برای سلامت
پارسینه: تحقیقات پژوهشگران ایرانی نشان می‌دهد که خطر مواجهه با اثرات مضر فلز سنگین جیوه در خانواده‌های صیاد به علت مصرف بیشتر ماهی در مقایسه با سایر افراد، بالاتر است.
جیوه به‌عنوان ماده‌ای سمی گسترده در محیط‌زیست، امروزه نگرانی‌های زیست‌محیطی جهانی را به دنبال داشته است. به‌طوری‌که سازمان بهداشت جهانی آن را در بین ۱۰ ماده شیمیایی که برای سلامت عمومی خطرناک هستند، قرار می‌دهد. این ماده با متیله شدن در محیط‌های آبی به بافت ماهی‌ها راه می‌یابد. اصلی‌ترین منبع مواجهه انسان با متیل جیوه نیز از طریق مصرف ماهی و غذاهای دریایی آلوده است.
متیل جیوه در انسان به‌سرعت و به‌طور کامل جذب دستگاه گوارش می‌شود. عمده‌ترین عوارض ناشی از مسمومیت با جیوه بروز اختلالات عصبی و کلیوی و بیماری‌های قلبی عروقی هستند. متیل جیوه به‌سرعت از جفت عبور کرده و باعث آسیب‌های مغزی شامل عقب‌ماندگی ذهنی، مشکلات بینایی و شنوایی، عقب‌افتادگی رشد و تکامل، اختلالات تکلمی و حافظه‌ای برای جنین در حال رشد می‌شود.
میزان جیوه در موی سر و خون، دو نشانگر زیستی مناسب برای ارزیابی سطوح مختلف مواجهه با جیوه در جمعیت عمومی هستند. در این رابطه، گروهی از محققان دانشگاهی در ایران تعداد ۴۳ زن از ساکنین حاشیه سواحل شمالی خلیج‌فارس در شهرهای ماهشهر، بوشهر و بندرعباس را که شامل خانواده صیادان و خانواده غیر صیاد بودند، جهت بررسی نمونه مو انتخاب کردند.
به این زنان، پرسشنامه‌ای حاوی اطلاعاتی در مورد نوع ماهیانی که به‌طور معمول مصرف می‌کنند، دفعات مصرف آن‌ها و از طرفی چگونگی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سابقه بیماری تهیه و ارائه شد. همچنین میزان جیوه موی آن‌ها نیز توسط دستگاه پیشرفته آنالیز جیوه تعیین شد.
بر اساس نتایج این تحقیق که به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «سلامت و محیط‌زیست» وابسته به انجمن علمی بهداشت محیط ایران به چاپ رسیده، میانگین کل جیوه مو ۲.۳۱ میکروگرم بر گرم مو به دست آمد که در این میان متغیرهای سن، مصرف ماهی، شهر محل سکونت، خانواده صیاد یا غیر صیاد بر روی میزان جذب روزانه جیوه مؤثر بودند. طبق نتایج فوق، با افزایش سن در این زنان میزان جذب روزانه جیوه افزایش می‌یابد.
به گفته اکاتی و همکاران، مجریان پژوهش فوق، این مقدار میانگین که بالاتر از سطح استاندارد سازمان بهداشت جهانی است، نشان می‌دهد که زنان در این منطقه در معرض مواجهه بالایی با جیوه قرار دارند.
این محققان اعتقاد دارند ازآنجاکه میزان مصرف ماهی یکی از متغیرهای مهم مؤثر بر میزان جذب روزانه جیوه در افراد موردمطالعه بوده و با توجه به خطرهای احتمالی ناشی از آلودگی جیوه، خصوصاً در خانواده‌های صیاد که مصرف ماهی بیشتری دارند، مطالعات دقیق ارزیابی ریسک جیوه و پایش جیوه در ماهیان مصرفی این مناطق ضروری به نظر می‌رسد.
گفتنی است میزان جیوه در برخی ماهیان صیدشده خلیج‌فارس به علت آلودگی‌های مختلف طبیعی، کشاورزی و صنعتی بالاتر از مقادیر قابل‌اغماض سازمان بهداشت جهانی است.
متیل جیوه در انسان به‌سرعت و به‌طور کامل جذب دستگاه گوارش می‌شود. عمده‌ترین عوارض ناشی از مسمومیت با جیوه بروز اختلالات عصبی و کلیوی و بیماری‌های قلبی عروقی هستند. متیل جیوه به‌سرعت از جفت عبور کرده و باعث آسیب‌های مغزی شامل عقب‌ماندگی ذهنی، مشکلات بینایی و شنوایی، عقب‌افتادگی رشد و تکامل، اختلالات تکلمی و حافظه‌ای برای جنین در حال رشد می‌شود.
میزان جیوه در موی سر و خون، دو نشانگر زیستی مناسب برای ارزیابی سطوح مختلف مواجهه با جیوه در جمعیت عمومی هستند. در این رابطه، گروهی از محققان دانشگاهی در ایران تعداد ۴۳ زن از ساکنین حاشیه سواحل شمالی خلیج‌فارس در شهرهای ماهشهر، بوشهر و بندرعباس را که شامل خانواده صیادان و خانواده غیر صیاد بودند، جهت بررسی نمونه مو انتخاب کردند.
به این زنان، پرسشنامه‌ای حاوی اطلاعاتی در مورد نوع ماهیانی که به‌طور معمول مصرف می‌کنند، دفعات مصرف آن‌ها و از طرفی چگونگی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سابقه بیماری تهیه و ارائه شد. همچنین میزان جیوه موی آن‌ها نیز توسط دستگاه پیشرفته آنالیز جیوه تعیین شد.
بر اساس نتایج این تحقیق که به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «سلامت و محیط‌زیست» وابسته به انجمن علمی بهداشت محیط ایران به چاپ رسیده، میانگین کل جیوه مو ۲.۳۱ میکروگرم بر گرم مو به دست آمد که در این میان متغیرهای سن، مصرف ماهی، شهر محل سکونت، خانواده صیاد یا غیر صیاد بر روی میزان جذب روزانه جیوه مؤثر بودند. طبق نتایج فوق، با افزایش سن در این زنان میزان جذب روزانه جیوه افزایش می‌یابد.
به گفته اکاتی و همکاران، مجریان پژوهش فوق، این مقدار میانگین که بالاتر از سطح استاندارد سازمان بهداشت جهانی است، نشان می‌دهد که زنان در این منطقه در معرض مواجهه بالایی با جیوه قرار دارند.
این محققان اعتقاد دارند ازآنجاکه میزان مصرف ماهی یکی از متغیرهای مهم مؤثر بر میزان جذب روزانه جیوه در افراد موردمطالعه بوده و با توجه به خطرهای احتمالی ناشی از آلودگی جیوه، خصوصاً در خانواده‌های صیاد که مصرف ماهی بیشتری دارند، مطالعات دقیق ارزیابی ریسک جیوه و پایش جیوه در ماهیان مصرفی این مناطق ضروری به نظر می‌رسد.
گفتنی است میزان جیوه در برخی ماهیان صیدشده خلیج‌فارس به علت آلودگی‌های مختلف طبیعی، کشاورزی و صنعتی بالاتر از مقادیر قابل‌اغماض سازمان بهداشت جهانی است.
منبع:
خبرگزاری ایسنا
ارسال نظر