زلزله کرمانشاه در خراسان احساس شد!

نشست تخصصی ارائه یافته‌های تیم اعزامی مرکز تحقیقات راه، ‌ مسکن و شهرسازی به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه-سرپل ذهاب امروز با حضور تعدادی از متخصصان، محققین و علاقمندان در محل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار شد.

رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این نشست با بیان این مطلب که زلزله‌ای که در بخش‌های مهمی از کرمانشاه به وقوع پیوست، بزرگتر از زمین‌لرزه‌ای بود که برای آن ناحیه از زاگرس مورد انتظار بود، گفت: ۱۰۲ دستگاه شتابنگار در قسمت‌های مختلف کشور شتاب این زلزله را ثبت کرده‌اند و حتی در فاصله بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر در خراسان شمالی هم ثبت شتاب داشته‌ایم. ما باور داریم که زلزله علاوه بر لرزاندن زمین‌ها و کوه‌ها، عملکرد گذشته ما در ساخت و ساز ساختمان‌ها، پل‌ها و شهرها و... را نیز لرزان و میزان آمادگی ما را در مدیریت صحنه و پس از حادثه نشان می‌دهد.

محمد شکرچی‌زاده در تشریح ماموریت و تکالیف مرکز تحقیقات راه، ‌ مسکن و شهرسازی در خصوص زلزله رخ داده در کرمانشاه گفت: مرکز تحقیقات پیرو حکمی که از سوی وزیر راه و شهرسازی دریافت نمود، تیمی را به منطقه اعزام کرده که به یافته‌های بسیاری در جهت برنامه‌ریزی‌ها دست یافته‌اند.

وی تاکید کرد: در حکم ابلاغی، بررسی وضعیت ساختمان‌های جدیدالاحداث بویژه مسکن مهر و بیمارستان‌ها در دستور کار قرار گرفته است و بر این اساس، بررسی‌ها همچنان ادامه دارد و پس از تکمیل ارائه و منتشر خواهد شد. در زلزله کرمانشاه، رفتارهای متفاوتی را از ساختمان‌های منطقه شاهد هستیم. اولا شتاب زلزله نسبت مستقیم با نیروی وارد بر ساختمان‌ها دارد و ما با شتاب‌های متفاوتی بویژه در منطقه سرپل ذهاب مواجه بوده‌ایم. در این شهر شتاب حاصله، ۰.۶۸ g بوده است و ۱۱ ثانیه به طول انجامیده است. همچنین در اسلاآباد، این شتاب ۱۲ صدم g بوده است که در مدت زمان بیشتری اتفاق افتاده است.

رئیس مرکز تحقیقات راه، ‌ مسکن و شهرسازی افزود: نحوه اجرا در رعایت دستورالعمل‌ها در ساختمان‌ها متفاوت است و کیفیت مصالح بسیار در ساختمان‌ها تعیین‌کننده بوده است. بویژه در ساختمان‌های بتنی به کرات عدم رعایت قوانین مشاهده می‌شود. نکته دیگر دیوارها و میانقاب‌ها در ساختمان هستند که در اسکلت‌ها جایگاه مناسبی ندارند و در زلزله‌ها فرو می‌ریزند.

شکرچی‌زاده یادآور شد: مهندسی عمران باید تکلیفش را با این نوع المان‌های غیرسازه‌ای مشخص کند چرا که در زمان زمان زلزله بسیار اثرگذار است.

وی با تاکید بر ضرورت و اهمیت جایگاه شبکه شتابنگاری افزود: شبکه شتابنگاری سرمایه ملی محسوب می‌شود و در این زلزله جایگاه بسیار مهم خود را نشان داد. یکی از برنامه‌های مهم ما در مرکز تحقیقات، پیگیری به منظور تقویت این شبکه به عنوان یک ضرورت جدی است.

زلزله های ۷ ریشتری ایران بیشتر در شهرهای کمتر از ۱۰۰ هزار نفر رخ داده است
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در خصوص برنامه‌ریزی‌ها به منظور آمادگی برای مقابله با زلزله‌های احتمالی با همین مقیاس گفت: زلزله‌های رخ داده با بزرگای ۷ در ایران بیشتر در شهرهای با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر بوده است و مسلما اگر در کلانشهرهایی مثل تهران، مشهد و تبریز رخ دهد، ‌ شاهد فجایعی فراتر از مرزها خواهیم بود. در همین رابطه استقرار سامانه‌های هشدار سریع و پاسخ سریع در این شهرها می‌تواند به طور قابل ملاحظه‌ای از خسارات بکاهد.

وی افزود: نکته بسیار مهم دیگر در این زلزله، ساختمان‌های مهمی است که بر اساس استاندارد ۲۸۰۰ در طبقه‌بندی اهمیت بسیار جای دارند. متاسفانه این ساختمان‌ها نظیر بیمارستان‌ها، در کل مناطق زلزله‌زده کرمانشاه آسیب دیده‌اند به طوری که بهره‌برداری مستمر آنها را امکانپذیر نکرده است. در حال حاضر تصویر روشنی از وضعیت بیمارستان‌ها در سایر نقاط کشور نداریم ولی می‌توان آنها را مورد بازدید جدی قرار داد و سپس اقدامات اولیه را برای مقاوم‌سازی به عمل آورد.

بسیاری از اسکلتها سرپا هستند و شاهد ویرانه های وسیع نیستیم
شکرچی‌زاده تصریح کرد: باید اقرار کنیم که اقدامات صورت گرفته در چند سال اخیر تاثیر خود را در این زلزله به وضوح نشان داد. پس از زلزله کرمانشاه بسیاری از اسکلت‌ها سرپا هستند و ما ویرانه‌های وسیع شهری را شاهد نیستیم. این نشان می‌دهد که مهندسی کشور راهکاری ندارد جز اینکه آیین‌نامه‌ها و قوانین بخصوص آیین‌نامه ۲۸۰۰ را به عنوان میثاق مهندسی در نظر بگیرد.

در ادامه این نشست جمعی از اعضای تیم اعزامی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با حضور در دو پنل تخصصی نتیجه بررسی‌های خود را در محورهای گوناگون ارائه نمودند. مطالعات مقاوم‌سازی سازه بیمارستان اسلام‌آباد غرب، ‌ عملکرد شبکه شتابنگاری در زمین‌لرزه کرمانشاه، یافته‌های ژئوتکنیکی در زلزله کرمانشاه - سرپل ذهاب، گزارش پیمایش سکونتگاه‌ها، بررسی میدانی سازه‌های مهم شهری و ارزیابی اولیه کیفیت بتن‌های اجرا شده در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه از جمله محورهایی بود که در این بخش ارائه و تشریح شد.

شناسایی ۳۲۰ گسل در سطح ایران
در بخش پایانی نشست، دکتر علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و رئیس تیم اعزامی مرکز به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه، ‌ با تقدیر از بسیج عمومی مردم و نهادها در ارائه کمک به مناطق زلزله، به ارائه گزارشی از نتیجه بازدیدها از این مناطق پرداخت. از زلزله‌ رودبار تا به امروز گزارش‌های متعددی تهیه کرده‌ایم و به قطعیت می‌گویم که بسیاری از مسائلی که در این زلزله‌ها شاهد بوده‌ایم به سادگی پیش از وقوع زلزله قابل حل بوده است.

بیت‌اللهی در ادامه با بیان این مطلب که تاکنون ۳۲۰ گسل در سطح کشور شناسایی شده است و عمدتا در کنار تجمع گسل‌ها، ‌ تجمع مراکز جمعیتی را نیز شاهد هستیم گفت: از زمان وقوع زلزله تاکنون، ۸۷۹ پسلرزه ثبت شده است و انتظار داریم تا حدود ۱۵۰ روز دیگر نیز این پس‌لرزه‌ها با تعداد کمتر و بزرگی کمتر ادامه داشته باشد. نکته‌ای که وجود دارد این است که تا ۲۰ روز اول پس از زلزله احتمال پسلرزه‌های بزرگ وجود دارد که باید به این نکته توجه داشت.

رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات در بخش دیگری افزود: بر اساس نتایج اولیه تحقیقات مشخص شد که جابجائی در جهت عمودی و ایجاد پرتگاه با ارتفاع بیش از سه متر، گسیختگی طولی و ممتد در امتداد بیش از چهار کیلومتر و در پهنای بیش از یک کیلومتر در سطح زمین، در نتیجه رخداد زلزله کرمانشاه - سرپل ذهاب ایجاد شده است.

خسارت ۳۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی در زلزله استان کرمانشاه
وی در خصوص برآوردهای تخمینی میدان تخریب ساختمانی در زلزله کرمانشاه - سرپل ذهاب گفت: بر اساس این برآرودها، ۳۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی آسیب‌دیده داریم که ۴۵۰۰ واحد شهری و ۱۱۵۰۰ واحد روستایی با ۱۰۰ درصد تخریب مواجه بوده‌اند. همچنین ۴۵۰۰ واحد شهری و روستایی با درصدهای مختلف آسیب‌دیدگی قابل تعمیر هستند.

بیت‌اللهی ادامه داد: مسکن مهر نیز در اسلام‌آباد غرب یکی از چهره‌های بحران‌زای منطقه بود. مجتمع مسکن مهر بدره در اسلام‌آباد غرب با ۲۰ بلوک بدون آسیب‌دیدگی بوده است ولی در مجتمع مسکن مهر آزاد در اسلام‌آباد غرب با ۹۹ بلوک، ‌تخریب ۱۰۰ درصد را داشته‌ایم. همچنین در مسکن مهر شهید شیرودی و مجتمع کارمندی شکوه در سرپل ذهاب تخریب عمده‌ای ایجاد نشده است مسکن مهر الوند در این منطقه ۱۰۰ درصد تخریب داشته است.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و رئیس تیم اعزامی مرکز به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه در بخش پایانی سخنان خود به اقدامات عملیاتی برای مدیریت بحران پیش از زلزله اشاره نمود.

وی، آموزش گسترده مردم، تعیین گروه‌های مردم‌نهاد مطلع و آماده در سطح مناطق، تعیین راهکارهای مقاوم‌سازی نقاط آسیب‌پذیر، ساخت و تجهیز مراکز امدادی و اقامتی، آموزش مهارسازی اجزای غیرسازه‌ای در ساختمان ها، کنترل و کاهش شرایط ایجاد مخاطرات ثانویه و تهیه آیین‌نامه‌ها و ضوابط ساخت و ساز متناسب با مباحث لرزه‌ای را از محورهای مهم عملیاتی برای مدیرت بحران پیش از زلزله برشمرد.