منافع آمریکا از تنش میان اروپا و روسیه

به تازگی جنگ لفظی میان روسیه و برخی کشورهای اروپایی بالا گرفته است و در این میان مقام های ارشد و رسانه های بریتانیایی با پرداختن به این موضوع به نوعی باعث تندتر شدن اوضاع شده اند. از یک سو مقام های ارشد انگلیسی، روسیه را به دشمنی با اروپا متهم کرده و از طرف دیگر هم وزیر امور خارجه روسیه، اتحادیه اروپا را از اتخاذ موضع ضد روسی بر حذر داشته است.

به نظر می رسد با توجه به شرایط بین المللی و برتری های مسکو در خاورمیانه، لندن به عنوان مهمترین ابزار سیاسی کاخ سفید در قاره سبز تلاش دارد با دمیدن بر آتش اختلاف ها، موجب تحریک کشورهای اروپایی شود. با توجه به این موضوع که کشورهای اروپایی به ویژه در زمینه انرژی به روسیه وابسته هستند، آمریکا به همراه متحدان تلاش می کند تا با متشنج نشان دادن فضا، اروپا را تحت فشار قرار دهد و مانع امتیازهی آن ها به مسکو شده و از افزایش نفوذ و قدرت مسکو جلوگیری کند.

** موضعگیری اروپا در مقابل روسیه
رهبران بریتانیا علاوه بر اینکه روسیه را دشمن اروپا خطاب می کنند حتی پس از خروج از این اتحادیه، سعی دارند نقش مهمی را در شکل دهی به تحولات و سیاست ها در شرق اروپا که زمانی بخشی از شوروی به شمار می رفت، بازی کنند.

تارنمای ایی.یو ابزرور (EUobserver) با بیان این تحلیل افزود: در این چارچوب «ترزا می» رهبر بریتانیا روسیه را دشمن اروپا خواند و در نشست چند روز قبل اتحادیه اروپا خواستار بیش از ۱۰۰ میلیون یورو برای مقابله با تبلیغات و نفوذ روسیه شد. در بیانیه دفتر نخست وزیری بریتانیا آمده است که به اعتقاد ترزا می، اروپا باید با چشمان باز اقدامات کشورهای دشمن همچون روسیه را زیر نظر داشته باشد زیرا آن ها می خواهند قدرت جمعی اروپا را از بین ببرند.

در رویکرد وی افزایش نفوذ در شرق اروپا پررنگ تر است. ترزا می حتی به رسانه ها در زمینه اهمیت دادن به کشورهایی که در گذشته اقمار شوروی بودند، به عنوان ابزاری برای مقابله با مسکو تاکید کرد.

در مقابل این رویکرد تند، کرملین هشدار داد که ادامه چنین خط مشی هایی علیه مسکو به روابط دوطرف آسیب های جدی را وارد می کند.
خبرگزاری روسی «تاس» هم در مورد واکنش روسیه، به نقل از «سرگی لاوروف» وزیر امور خارجه این کشور ابراز امیدواری کرد اتحادیه اروپا بر تفکرات ضدروسی خود فائق بیاید و به اظهارات علیه مسکو پایان دهد.

** زیردریایی های روسیه، ناتو و جنگ جهانی سوم
در حالی که دو طرف اتهام های گوناگونی را به یکدیگر وارد می کنند، هر یک از آن ها راهبردهای گوناگونی را در پیش گرفته اند. ناتو به دنبال گسترش بیشتر به سمت شرق است و روسیه نیز می خواهد نفوذ و حضور نظامی خود را در جهان افزایش دهد. به همین دلیل است که برخی رسانه ها احتمال وقوع جنگ جهانی سوم را پیش بینی می کنند. گویا در نخستین مرحله فضاسازی ها موثر واقع شد و این رو در رویی به گشایش دفتر ناتو در مولداوی منجر شده است. اگرچه این تصمیم از قبل اتخاذ شده بود اما اجرای آن حتی مردم در این کشور کوچک اروپایی را به دو دسته طرفدار روسیه و پشتیبان اتحادیه اروپا تقسیم کرد.

شبکه خبری «یورونیوز» در این زمینه چنین تحلیل کرد که دلایل گوناگونی برای تاسیس دفتر ناتو در مولداوی وجود دارد. هدف اصلی این سازمان تقویت مرزهای خود برای مقابله با قدرت روسیه است زیرا اروپا و روسیه اکنون با یکدیگر هم مرز هستند. این امر اتفاقی نیست که همزمان اروپا انجام برنامه های خاص برای توسعه ظرفیت های نظامی خود در شرق و در کنار مرزهای روسیه به ویژه در کشورهای مولداوی، گرجستان را اعلام می دارد.

بر اساس این تحلیل برای ناتو افزایش کارآمدی نظامی در مولداوی بسیار اهمیت دارد زیرا اروپا در مناطق شرقی خود از زمان پایان جنگ سرد در وضعیت ضعیفی قرار گرفته است. آن ها می خواهند توانایی های رزمی خود را در این کشورهای عضو ناتو بالا ببرند. به همین دلیل در پایگاه های ناتو در شرق اروپا، هماهنگی برای دادن مشاوره و حمایت های سازمانی برای مدرن سازی نیروهای نظامی این کشورها انجام می گیرد.

از طرف دیگر تارنمای نشریه پلتیکو نیز نوشت: فرماندهی ناتو می گوید که میزان فعالیت زیردریایی های روسیه در اقیانوس آرام به بالاترین میزان خود از زمان جنگ سرد تاکنون رسیده است. به همین دلیل ناتو به دنبال ایجاد پایگاه فرماندهی جدید در اقیانوس آرام است.«جن استولتنبرگ» فرمانده ناتو در سخنانی ابراز کرد تعداد زیردریایی های روسیه حاضر در این منطقه نسبت به دو سال قبل ۱۳ عدد افزایش داشت ضمن اینکه این زیر دریایی ها به سواحل اقیانوس آرام هم نزدیک شده اند.

وی هشدار داد این امر می تواند ارتباط همپیمانان در دو سوی آلانتیک را تهدید کند و موجب بروز مشکل در انتقال تجهیزات شود. ناتو این امر را از آن جهت تهدید آمیز می داند روسیه که در چند سال اخیر توانایی های دریایی خود را افزایش داده اما ناتو ظرفیت های خود در این حوزه را نسبت به دوره جنگ سرد کاهش داد. نکته مهم این است که بسیاری از توانایی های ناتو برای مقابله با زیردریایی ها نسبت به آن زمان به شدت کمتر شده است.

نکته قابل توجه این است که برخی رسانه های بریتانیایی تندتر از سایر کشورهای اروپایی بر طبل مقابله با روسیه می کوبند. در این چارچوب حتی روزنامه «دیلی اکسپرس»، جنگ جهانی سوم را میان روسیه و اروپا پیش بینی کرد و مدعی شد تنش میان روسیه و اروپا به شدت بالا گرفته است و اگر بخواهد یک جنگ همه گیر اتفاق بیافتد میان دو طرف خواهد بود.این گزارش سپس به مقایسه میزان نیروهای آماده و ذخیره ارتش های دو طرف پرداخت و نوشت: اکنون روسیه ۷۰۰۰ هزار کلاهک هسته ای در اختیار دارد. ضمن اینکه از مجموع ۳۵۰ عدد تجهیزات دریایی این کشور، ۶۳ مورد آن زیردریایی هستند. این درحالی است که از مجموع ۵۷۹ مورد تجهیزات دریایی اروپایی ها، ۴۸ عدد آن زیر دریایی هستند.

این گزارش با پیگیری همین خط خبری نتیجه گرفت که روسیه بیش از ده ها برابر اروپایی ها توان هسته ای دارد و به همین علت پیروزی آن در جنگ احتمالی علیه اروپا قطعی است.

**جنگ و منافع دو طرف
با وجود این فضاسازی های رسانه ای اما تحلیلگران احتمال درگیری نظامی میان دو طرف را تقریبا بعید می دانند. ممکن است تنش هایی در زمینه توسعه ناتو به شرق یا نیاز اروپا به انرژی و گاز روسیه رخ دهد اما نیاز هر دو طرف به یکدیگر مانع از آن می شود که آن ها به سمت جنگ حرکت کنند.سه سال پیش آمریکا نیروهای رزمی خود را از اروپا خارج کرد و اکنون می خواهد آن ها را دوباره به قاره سبز بازگرداند تا از حمله احتمالی روسیه جلوگیری کند.

از نظر تحلیلگران شبکه خبری یورونیوز، نزدیکی بیشتر کشورهای اروپایی به ناتو به ویژه در شرق در راستای منافع پیمان ناتو و اروپا است. بروکسل و واشنگتن در ارتباط نزدیک با یکدیگر کار می کنند و به دنبال اصلاحات داخلی در کشورهای شرق اروپا هستند و به این کار ادامه می دهند. آن ها در این فرایند مسئولیت هایی را به دولت ها در این منطقه واگذار می کنند ضمن اینکه ممکن است تامین انرژی یا حتی امنیت این کشورها را هم تضمین کنند. آمریکا با این کار، حفاظت نظامی و سیاسی و نفوذ خود را در این مناطق گسترش خواهد داد و برای روسیه هم مانع ایجاد می کند.
نشریه آمریکایی National Interest نیز اعتقاد دارد اروپا در حال آماده سازی خود برای رو در رویی یا تندتر کردن آتش منازعه با روسیه نیست.

در تحلیل این گزارش آمده است اگرچه واشنگتن به جنگ لفظی خود ادامه می دهد اما مسکو هیچ تهدید معنی دار نظامی را علیه ایالات متحده یا اروپا نشان نداده است.

بنابر ارزیابی های کارشناسان آمریکایی، کاخ سفید بر این باور است به رغم افزایش توانایی های نظامی که روسیه پس از فروپاشی شوروی به دست آورد، مسکو هنوز یک قدرت جهانی نیست و بیشتر در اندازه یک قدرت منطقه ای به شمار می رود و می توان مسکو را محدود ساخت. به نوشته این نشریه، ممکن است روسیه بتواند کشور کوچکی همچون گرجستان را به سرعت مقهور خود سازد اما نتوانست اوکراین را به راحتی شکست دهد. اروپا نیز قدرت کوچکی نیست.

ایالات متحده آمریکا، روسیه را یکی از مهمترین تهدیدها برای قدرت، نفوذ و پیشوایی جهانی خود می داند. از این رو کاخ سفید تلاش می کند تا با روش های گوناگون از جمله ایجاد بحران و تنش میان مسکو با متحدان یا همسایگان موجب تضعیف قدرت و نفوذ روسیه در اروپا و دیگر مناطق جهان شود.