پرده برداری از چگونگی مرگ انسان توسط مالاریا

محققان در یک موسسه پژوهشی در کامبریج بریتانیا برای ردیابی شجره خانوادگی مالاریا، هفت نوع این انگل‌ها را با هم مقایسه کردند.

یافته‌های این تحقیق که در مجله علمی نیچر مایکروبایولوژی Nature Microbiology منتشر شده است نشان داد که حدود ۵۰ هزار سال پیش، این انگل‌ها منشعب شدند و یک «شاخه» آن به کشنده‌ترین نوع مالاریا تکامل یافت.

در نتیجه این تغییرات ژنیتکی، این نوع مالاریا قادر شد تا گلبول‌های قرمز انسان را آلوده کند - مطالعات قبلی نشان می‌داد که واکسن ضدمالاریا می‌تواند «قطعه کشنده دی‌ان‌ای» را هدف قرار دهد.

**قاتل جهانی
به گفته سازمان بهداشت جهانی، هر سال بیش از ۲۰۰ میلیون نفر دچار بیماری مالاریا می‌شوند. این بیماری در سال ۲۰۱۶ موجب مرگ حدود نیم میلیون نفر در سراسر جهان شد و اکثر قربانیان کودکان زیر ۵ سال بودند.
مالاریای «پلاسمودیوم فالسیپاروم» از علل عمده مرگ ومیر در سراسر جهان است.
هرچند اغلب مردم از طریق گزیده شدن توسط پشه آنوفل مونث به این نوع انگل کشنده دچار می‌شوند، اما بسیاری از گونه‌های مرتبط دیگر نیز وجود دارند که شامپانزه‌ها و گوریل‌ها را هدف قرار می‌دهند.

برای مطالعه آنها، محققان با تیمی همکاری کردند که از میمون‌های مجروح و یتیم در یک پناهگاه در گابن مراقبت می‌کردند. کارکنان دامپزشکی به عنوان بخشی از بررسی سلامت حیوانات، نمونه‌های خون را از آن‌ها دریافت کردند.

دکتر بریمان به بی‌بی‌سی گفت: «به نظر می‌رسد که حیوانات سالم در خون خود سطح بالایی از انگل‌ها را دارند. [این حیوانات]از ارزش علمی که در خون آن‌ها نهفته است، آگاهی ندارند.»
نمونه‌های خون، مجموعه‌ای از کد‌های ژنتیکی مالاریایی را ارائه می‌کنند که دانشمندان با استفاده از آن‌ها می‌توانند تاریخ تکاملی این انگل‌ها را ردیابی کنند.

دکتر بریمان گفت: «ما فسیل‌هایی برای ردیابی گذشته انگل را نداریم.».

اما مقایسه ژنوم این گونه مالاریا به او و تیمش اجازه داد تا ببیند که کد ژنتیک چگونه تغییر شکل داده شده است - و چگونه و چه موقع این تغییر به نسخه ژنتیک مرگبار پلاسمودیوم فالسیپاروم منجر شد.

**بستگان نزدیک
محققان هفت نوع مختلف مالاریا را مورد بررسی قرار دادند که شش مورد آن مربوط به شامپانزه‌ها و گوریل‌ها می‌شود؛ مورد هفتمی، انسان‌ها را به بیماری خطرناک مالاریا مبتلا می‌کند.
دانشمندان کشف کردند که نسل تکاملی که منجر به پلاسمودیوم فالسیپاروم شد، ۵۰ هزار سال پیش ظهور کرده بود، اما تا حدود چهارهزار سال پیش به عنوان نوع انگل مختص انسان شناخته نشده بود.

دکتر بریمان توضیح داد: «افزایش اخیر جمعیت انسان‌های مدرن برای انگل‌ها زمینه‌ای را مساعد کرد تا آن‌ها بتوانند به طور غیرقابل برگشت، به یک فرم مخصوص انسان تبدیل شوند.»

پروفسور جانت همینگوی، مدیر دانشکده گرمسیری لیورپول، گفت که این کشف 'بسیار مهم' بود؛ زیرا کمک کرد تا بدانیم چگونه و چه موقع یک مرض با عبور از تمام موانع، به بیماری انسانی مرگبار تبدیل می‌شود.

درک این که چگونه چنین اتفاقی می‌افتد، دانشمندان را قادر می‌سازد تا الگو‌هایی را شناسایی و حتی از آن‌ها اجتناب کنند که ممکن است در آینده به یک سناریوی مشابه منجر شود.

پروفسور همینگوی گفت: 'این روز‌ها اکثر مردم، مالاریا را به عنوان یک بیماری انسانی می‌شناسند و فراموش می‌کنند که این یک بیماری زئونستی است که ۵۰ هزار سال پیش از موانع عبور کرده و سپس با میزبان جدید خود یعنی انسان تکامل پیدا کرده و به یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های شناخته‌شده انسان تبدیل شده است'.

او گفت: «شاید این موضوع اهمیت انجام تحقیقات در این باره را نشان دهد تا به حرکت فعلی انگل‌های حیوانی و ویروس‌ها در انسان‌ها واکنش نشان دهیم، تا فرصتی به آن‌ها ندهیم که به طور دائم از انسان به انسان منتقل شوند.»