.svg)
سبک زندگی در دعاهای رمضانی/دست اندازهایی که با دعا پیش پای نفس ایجاد می شود
پارسینه: حجت الاسلام زین العابدینی با اشاره به کارکرد‌های دعا در سبک زندگی، گفت: دعا تضرع به درگاه باریتعالی است یعنی بنده از سر نیاز و مهر به خالق خویش، دست خشوع و خضوع به سوی او بالا می‌برد و او را می‌خواند.
حجت الاسلام هادی زین العابدینی، مسئول شورای استفتاء دفتر آیت الله جوادی آملی در گفت: وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان با اشاره به اینکه ادعیه و روایاتی که به دست ما رسیده اند، هر کدام روایتگر سبک زندگی از منظر دین هستند، اظهار کرد: می‌توان گفت: این ادعیه ما را در یک سیر مشخص حرکت می‌دهد تا نهایتاً به این نقطه رهنمون شوند که زندگی در این دنیا باید با تلاش و حرکت شخص و توکل بر خداوند و تسلیم خواست و رضای او شدن، همراه باشد.
وی ادامه داد: دعا سلاح مومن بوده و رابطه خالق و مخلوق را شکل می‌دهد، دعا از پایین‌ترین درجه ذات انسانی تا والاترین درجه کمال و معرفت در انسان‌ها بزرگ وجود دارد، دعا تضرع به درگاه باریتعالی است یعنی بنده از سر نیاز و مهر به خالق خویش، دست خشوع و خضوع به سوی او بالا می‌برد و او را می‌خواند.
این پژوهشگر تاکید کرد: لذا ائمه اطهار (ع) در جهات مختلف دعا کرده و با زبان نیایش حال انسان را در شرایط مختلف بیان و از خداوند طلب حاجت کرده اند، به بیان دیگر ضمن راز و نیاز خود با خداوند، از زبان انسان مضطر سخن گفته اند؛ برای مثال در صحیفه سجادیه نمونه‌های فراوانی از این موارد وجود دارد.
وی اضافه کرد: برای مثال در دعای ۲۴ و ۲۵ صحیفه سجادیه، امام سجاد (ع) دعا کرده و از وظایف متقابل فرزندان و والدین سخن گفته اند؛ حضرت (ع) از خداوند این چنین طب می‌کند که: خدایا! توفیق ده که برای پدر و مادر خود چنین و چنان کنم. در واقع در این ادعیه حضرت (ع) به نوعی نقشه راه را ترسیم می‌کند تا شخص مشغول دعا بداند با والدین خود چگونه رفتار کند.
این محقق با اشاره به دعای ۲۵ صحیفه سجادیه، بیان کرد: این دعا به وظایف فرزندان در مقابل والدین اشاره دارد؛ از این نمونه‌ها فراوان داریم چه در سطح ادعیه اهل بیت (ع) و چه در آیات قرآن کریم؛ که همه این‌ها نقشه راه و تمرین سبک زندگی مومنانه است.
زین العابدینی با بیان اینکه ائمه اطهار (ع) در ادعیه به دنبال تبیین مسیر رستگاری انسان هستند، ابراز کرد: اهل بیت (ع) در ادعیه علاوه بر راز و نیاز و مناجات با خدای متعال، به درگاه او حوائجی همچون رقم خوردن خیرات برای مردم را نیز طلب می‌کنند.
وی در مورد ادعیه سفارش شده برای ماه مبارک رمضان و چرایی توجه آن‌ها به درد‌های اجتماعی، گفت: اساساً ماه مبارک رمضان موسم ساختن جامعه است، لذا در این ماه فقط برای خودمان دعا نمی‌کنیم بلکه برای جامعه نیز از خداوند طلب اصلاح و خیرات داریم، البته باید توجه داشت، چون جامعه متشکل از افراد است اگر هر فردی خودسازی داشته باشد، در نهایت جامعه نیز اصلاح می‌شود.
کارشناس مذهبی در ادامه اضافه کرد: وقتی همام در خطبه متقین از امیرالمومنین امام علی (ع) سوال می‌کند که متقین را برایم وصف کنید، حضرت (ع) نمی‌گوید متقین فقط عابدان هستند، بلکه فرمودند: «اتَّقِ اللَّهَ وَ أَحْسِنْ»، یعنی هم تقوا داشته باش و هم احسان کن؛ بنابر این، اگر شخص به هم نوعان خود کمک نکند، متقی نیست. به عبارت بهتر، بی تفاوت نبودنِ نسبت به جامعه و دیگران از مهمترین ویژگی‌هایی است که می‌تواند در ماه مبارک رمضان در وجود افراد نهادینه شود. وقتی انسان بی تفاوت نباشد و خودسازی کند درد دیگران او را نیز دردمند می‌کند، گرسنگی فقرا و بیچارگان را گرسنگی خود می‌داند و می‌کوشد برای آن چاره‌ای بیابد.
مسئول شورای استفتای دفتر آیت الله جوادی آملی تاکید کرد: خودسازی تا بدین مرحله، معادل ساختن جامعه است، اما گاهی برخی توهم خودسازی دارند یعنی می‌گویند همین که من انسان خوبی شدم و تلاش کردم که خوب باشم، کافی است و وضعیت دیگران ارتباطی به من ندارد، اما... این اشتباه محض است، اگر چنین بود که وجوب امر به معروف و نهی از منکر دیگر معنا نداشت؟ چنین رویکرد‌هایی در واقع سلب مسئولیت از خود است، چیزی که امیرالمومنین امام علی (ع) بشدت از آن گریزان بودند و فرمودند: «کلکمْ راعٍ، وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ».
زین العابدینی درباره شرایط اثرگذاری دعا بیان کرد: دعا زمانی اثر دارد که دو شرط رعایت شود؛ نخست آنکه دعا را تکرار کنیم تا اثر اولیه خود را داشته باشد، دوم اینکه همان گونه که در روایات و آیات آمده تدبر و تعقل می‌کنیم تا سبک زندگی انسانی و اسلامی الهی وار را بفهمیم، که اگر فهمیدیم به کسی ظلم نمی‌کنیم، حق دیگران را پایمال نمی‌کنیم، به خاطر ارتقا وضعیت خود زحمت زیردست خود را نادیده نمی‌گیریم و .... باید در ادعیه تامل کرد تا رستگاری حقیقی شامل حالمان شود.
مدرس مجتمع علوم انسانی امین قم در پایان خاطرنشان کرد: کثرت بدی‌ها نباید سبب شود که دست از خوب بودن برداریم، بلکه اعتقادمان باید این باشد که حتی اگر همه انسان‌های روی این کره حاکی بد هستند، اما من به حسب وظیفه و مسئولیتی که دارم باید خوب باشم، چه بسا تمامی این افراد برای امتحان من پا به عرصه وجود نهاده اند.
وی ادامه داد: دعا سلاح مومن بوده و رابطه خالق و مخلوق را شکل می‌دهد، دعا از پایین‌ترین درجه ذات انسانی تا والاترین درجه کمال و معرفت در انسان‌ها بزرگ وجود دارد، دعا تضرع به درگاه باریتعالی است یعنی بنده از سر نیاز و مهر به خالق خویش، دست خشوع و خضوع به سوی او بالا می‌برد و او را می‌خواند.
این پژوهشگر تاکید کرد: لذا ائمه اطهار (ع) در جهات مختلف دعا کرده و با زبان نیایش حال انسان را در شرایط مختلف بیان و از خداوند طلب حاجت کرده اند، به بیان دیگر ضمن راز و نیاز خود با خداوند، از زبان انسان مضطر سخن گفته اند؛ برای مثال در صحیفه سجادیه نمونه‌های فراوانی از این موارد وجود دارد.
وی اضافه کرد: برای مثال در دعای ۲۴ و ۲۵ صحیفه سجادیه، امام سجاد (ع) دعا کرده و از وظایف متقابل فرزندان و والدین سخن گفته اند؛ حضرت (ع) از خداوند این چنین طب می‌کند که: خدایا! توفیق ده که برای پدر و مادر خود چنین و چنان کنم. در واقع در این ادعیه حضرت (ع) به نوعی نقشه راه را ترسیم می‌کند تا شخص مشغول دعا بداند با والدین خود چگونه رفتار کند.
این محقق با اشاره به دعای ۲۵ صحیفه سجادیه، بیان کرد: این دعا به وظایف فرزندان در مقابل والدین اشاره دارد؛ از این نمونه‌ها فراوان داریم چه در سطح ادعیه اهل بیت (ع) و چه در آیات قرآن کریم؛ که همه این‌ها نقشه راه و تمرین سبک زندگی مومنانه است.
زین العابدینی با بیان اینکه ائمه اطهار (ع) در ادعیه به دنبال تبیین مسیر رستگاری انسان هستند، ابراز کرد: اهل بیت (ع) در ادعیه علاوه بر راز و نیاز و مناجات با خدای متعال، به درگاه او حوائجی همچون رقم خوردن خیرات برای مردم را نیز طلب می‌کنند.
وی در مورد ادعیه سفارش شده برای ماه مبارک رمضان و چرایی توجه آن‌ها به درد‌های اجتماعی، گفت: اساساً ماه مبارک رمضان موسم ساختن جامعه است، لذا در این ماه فقط برای خودمان دعا نمی‌کنیم بلکه برای جامعه نیز از خداوند طلب اصلاح و خیرات داریم، البته باید توجه داشت، چون جامعه متشکل از افراد است اگر هر فردی خودسازی داشته باشد، در نهایت جامعه نیز اصلاح می‌شود.
کارشناس مذهبی در ادامه اضافه کرد: وقتی همام در خطبه متقین از امیرالمومنین امام علی (ع) سوال می‌کند که متقین را برایم وصف کنید، حضرت (ع) نمی‌گوید متقین فقط عابدان هستند، بلکه فرمودند: «اتَّقِ اللَّهَ وَ أَحْسِنْ»، یعنی هم تقوا داشته باش و هم احسان کن؛ بنابر این، اگر شخص به هم نوعان خود کمک نکند، متقی نیست. به عبارت بهتر، بی تفاوت نبودنِ نسبت به جامعه و دیگران از مهمترین ویژگی‌هایی است که می‌تواند در ماه مبارک رمضان در وجود افراد نهادینه شود. وقتی انسان بی تفاوت نباشد و خودسازی کند درد دیگران او را نیز دردمند می‌کند، گرسنگی فقرا و بیچارگان را گرسنگی خود می‌داند و می‌کوشد برای آن چاره‌ای بیابد.
مسئول شورای استفتای دفتر آیت الله جوادی آملی تاکید کرد: خودسازی تا بدین مرحله، معادل ساختن جامعه است، اما گاهی برخی توهم خودسازی دارند یعنی می‌گویند همین که من انسان خوبی شدم و تلاش کردم که خوب باشم، کافی است و وضعیت دیگران ارتباطی به من ندارد، اما... این اشتباه محض است، اگر چنین بود که وجوب امر به معروف و نهی از منکر دیگر معنا نداشت؟ چنین رویکرد‌هایی در واقع سلب مسئولیت از خود است، چیزی که امیرالمومنین امام علی (ع) بشدت از آن گریزان بودند و فرمودند: «کلکمْ راعٍ، وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ».
زین العابدینی درباره شرایط اثرگذاری دعا بیان کرد: دعا زمانی اثر دارد که دو شرط رعایت شود؛ نخست آنکه دعا را تکرار کنیم تا اثر اولیه خود را داشته باشد، دوم اینکه همان گونه که در روایات و آیات آمده تدبر و تعقل می‌کنیم تا سبک زندگی انسانی و اسلامی الهی وار را بفهمیم، که اگر فهمیدیم به کسی ظلم نمی‌کنیم، حق دیگران را پایمال نمی‌کنیم، به خاطر ارتقا وضعیت خود زحمت زیردست خود را نادیده نمی‌گیریم و .... باید در ادعیه تامل کرد تا رستگاری حقیقی شامل حالمان شود.
مدرس مجتمع علوم انسانی امین قم در پایان خاطرنشان کرد: کثرت بدی‌ها نباید سبب شود که دست از خوب بودن برداریم، بلکه اعتقادمان باید این باشد که حتی اگر همه انسان‌های روی این کره حاکی بد هستند، اما من به حسب وظیفه و مسئولیتی که دارم باید خوب باشم، چه بسا تمامی این افراد برای امتحان من پا به عرصه وجود نهاده اند.
منبع: شبستان
ارسال نظر