حکم نماز خواندن در هواپیما چیست؟

گاهی اوقات بنا به شرایط، پیش می‌آید که فردی در وسیله‌ی درحال حرکت بایستی نماز بخواند و ممکن است که جهت قبله را نداند، حکم این موضوع رو از نظر آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله سیستانی، در ادامه مطلب بخوانید:

طبق نظر آيت‌الله خامنه‌ای

چنانچه نماز در هواپیما مانع استقرار و طمأنینه نشود و سایر شرایط، مثل قیام و رکوع و سجود مراعات گردد ولی جهت قبله را ندانند، آیا نماز در هواپیما جایز است و وظیفه چیست؟

جواب: اگر می‌تواند علم و اطمینان به قبله پیدا کند و نماز را در وقت بخواند، باید صبر کند ولی اگر نماز قضا می‌شود به هر طرف که گمان بیشتر دارد، نماز بخواند و اگر هیچ راهی برای یافتن جهت قبله ندارد و گمانش هم به هیچ طرف نمی‌رود بنابر احتیاط باید به چهار طرف نماز بخواند و اگر برای چهار طرف وقت ندارد، به هر اندازه که وقت دارد نماز بخواند.

طبق نظر آيت الله مكارم شيرازی

آیا نماز خواندن در وسایلی که در حال حرکت هستند (مانند قطار ، هواپیما و…) جایز می‌باشد؟

جواب: اگر مکان نمازگزار متحرّک باشد بطورى که نتواند کارهاى نماز را بطور عادى انجام دهد، نماز او باطل است بنابراین، نماز خواندن در کشتى و قطار و مانند آن اگر بتواند کارهاى نماز را صحیح انجام دهد اشکال ندارد و اگر از جهت تنگى وقت یا ضرورت دیگرى ناچار باشد نماز را در کشتى و اتومبیل و مانند آن بخواند و قبله دائماً در حال تغییر باشد باید تا آنجا که مى‏تواند به طرف قبله برگردد و در حال برگشتن به سوى قبله چیزى نخواند.

وقتی با هواپیما مسافرت می‌کنم تا هنگام رسیدن به مقصد، هوا روشن می‌گردد، برای نماز صبح چه باید کرد؟

جواب: در صورتی که می‌ترسید آفتاب طلوع کند در همان هواپیما به همان حالت که هستید نماز را بخوانید سپس احتیاطاً آن را قضا کنید.

طبق نظر آیت‌الله سیستانی

نماز در هواپیما را چگونه باید خواند؟

جواب: اگر مکلف با هواپیما سفر کند، و بخواهد در آن نماز بخواند، در صورتى که بتواند به هنگام نماز رو به قبله بودن و استقرار داشتن و دیگر شرایط را رعایت کند، نمازش صحیح است، و گرنه در صورتى که وقت داشته باشد و بتواند پس از خروج از هواپیما نماز واجد شرایط را بجاى آورد، بنابر احتیاط نمازش در هواپیما صحیح نیست. لکن اگر وقت تنگ باشد، واجب است نماز را درون هواپیما بجاى آورد و در آن صورت اگر جهت قبله را بداند، باید بدان جهت نماز بخواند و نمازش بدون رعایت قبله، جز در حال ضرورت، صحیح نیست، و در این حال باید هرگاه هواپیما از سمت قبله منحرف شد، بدان سو رو کند، و در هنگام انحراف از قبله، از قرائت و ذکر دست بکشد، و اگر نتواند به عین قبله توجه کند، باید سعى کند بیش از (نود) درجه از قبله منحرف نشود، و اگر جهت قبله را نداند، باید بکوشد آن را مشخص کند و طبق ظنّ خود عمل نماید، و اگر نتواند ظن بدست آورد کافى است نماز را به هر جهتى که احتمال میدهد قبله در آن باشد، بجاى آورد. گر چه احتیاط مستحب آن است که نماز را به چهار جهت بجاى آورد. این در جایى است که بتواند با شناخت قبله رو به قبله باشد و اگر جز در تکبیرة الاحرام نتواند، بدان اکتفا کند و اگر اصلاً نتواند، شرط استقبال ساقط میشود. و جایز است انسان قبل از وقت نماز اختیاراً با هواپیما مسافرت کند، هر چند بداند در هواپیما ناچار به نماز فاقد شرط استقبال و استقرار خواهد شد.

در قطار و یا اتومبیل چگونه نماز بخوانیم؟ تنها خم شدن کافی است و یا بر چیزی باید سجده کرد؟

پاسخ: نماز را تا حد توان، باید آنگونه خواند که شخص مختار می‌خواند پس لازم است در همه حالات نماز، قبله و سایر شرایط را رعایت کند و در صورت عدم امکان، در تکبیرة الاحرام. و اگر در آن حال هم میسر نباشد شرط رو به قبله بودن هم ساقط می‌گردد، هم چنان که در صورت امکان باید رکوع و سجود کامل کرد، مثلاً در راهرو قطار و اتوبوس نمازگزارد و اگر میسر نشد به اندازه‌ای که اسم رکوع و سجود صدق کند خم شود کافی است و اگر آن هم ممکن نشد مختصر خم شدن کفایت می‌کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان