شرح دعای روز سیزدهم ماه مبارک رمضان

اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَ الْأَقْذَارِ وَ صَبِّرْنِی فِیهِ عَلَی کائِنَاتِ الْأَقْدَارِ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَی وَ صُحْبَةِ الْأَبْرَارِ بِعَوْنِک یا قُرَّةَ عَینِ الْمَسَاکین [۱]ترجمه:‌ای خدا در این روز مرا از پلیدی و کثافات پاک ساز و بر حوادث خیر و شر قضا و قدرت صبر و تحمل عطا کن و بر تقوی و پرهیزکاری و مصاحبت نیکوکاران موفق دار به یاری خود‌ای مایه شادی و اطمینان خاطر مسکینان.

توصیه:
روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه مبارک رمضان از دعای مجیر [۲]غفلت نکنیم؛ مضامین دعای مجیر انسان را به کمال می‌رساند؛ فکر نکنیم که دعا خواندن فقط برای ثواب است؛ دعا برای کمال انسان است

اللَّهُمَّ طَهِّرْنِی فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَ الْأَقْذَارِ
خدایا مرا از کثافات پاک کن؛ منظور از کثافات؛ چرک گناه و معصیت است؛ انسان اگر اهل معصیت بود بوی بد می‌گیرد؛ انسان مومن خوش بو هست. جناب اویس [۳]قرن وقتی به ملاقات رسول الله آمده بود فضای منزل رسول خدا را معطر کرده بود [۴]؛ و این بخاطر ایمان او بود؛ ماه رمضان ماه شستشوی از گناهان و بدی هاست.

حکایت:
مرحوم شیخ علی اکبر برهان؛ استاد من حدود ۶۰ سال پیش بر روی منبر می‌گفتند: در سابق که آب حوض‌ها را می‌کشیدند؛ چند روز بعد؛ آن‌ها را پر از آب می‌کردند و علت آن این بود که بوی تعفن حوض از بین برود. الان حال من و شما هم همینطور هست در طول سال انواع غذا‌های حرام و شبهه ناک خورده ایم؛ الان غذای پاک واقعی کم پیدا می‌شود؛ ما در زمانی به دنیا آمده ایم که همه چیز شبهه ناک است. ماه رمضان برای شستشوی باطنی است و باید غذای حلال بخوریم تا دعا‌های ما مستجاب شود. «دنس و اقذار» یعنی کثافات و پلیدی گناه؛ چون گناه آدم را کثیف می‌کند

حکایت:
چندی پیش در مشهد جوان نورانی از من سئوالی کرد و پرسید: اگر آهن زنگ بزند با وسایلی زنگ آن از بین می‌رود یا اگر لباس چرب می‌شود با پاک کنند پاک می‌شود بعد پرسید آیا دوایی دارید که زنگار قلب را از بین ببرد؟ گفتم: سحر‌ها قرآن بخوان زنگ دل را از بین می‌برد روایت داریم: قلب انسان زنگ می‌زند همانطوری که آهن زنگ می‌زند پس جلاء بدهید قلبتان را بطول الاستغفار و قرائه القرآن [۵]و دیگر اینکه دست بر سر یتیم بکشید [۶]و دستگیری کند.

وَ صَبِّرْنِی فِیهِ عَلَی کائِنَاتِ الْأَقْدَارِ
خدایا مرا بر قضاء و قدرت راضی بفرما؛ ممکن است مقدر باشد کسی نزدیکانش را از دست بدهد؛ یا همسایه بد نصیب او شود؛ و این مسائل برای انسان دشوار است لذا از خدا درخواست می‌کنیم که خدایا مرا بر تقدیر خودت صابر قرار بده. «کائنات الاقدار» یعنی قضاء و قدر حتمی الهی هر کسی در لوح محفوظ قضاء و قدری دارد و نمی‌داند که صلاح او در آن امر است

حکایت:
استاد ما حاج شیخ علی اکبر برهان فرزند سه ساله‌ای داشت که از دنیا رفت؛ من خیلی ناراحت بودم تا اینکه یک شب در خواب دیدم فرزندم بزرگ شده است و نا اهل است؛ همه می‌گفتند این پسر نااهل، فرزند شیخ علی اکبر برهان هست، و آبروی من را برده بود؛ از خواب که بیدار شدم خدا را شکر کردم بر این پیش آمد، پس گرفتاری‌ها به صلاح و خیر ماست

شعر:
دل بی غم در این عالم نباشد***اگر باشد بنی آدم نباشد

روایت:
یکی از اساتیدم می‌گفتند: اگر یک روز گفتی که من غصه‌ای ندارم بدان که اجلت نزدیک است؛ اگر می‌گویی دخترانم ازدواج کرد ه. اند و پسرانم همسر اختیار کرده اند و بدهکاری اصلا ندارم و. من اصلا غصه‌ای ندارم بدان که امروز؛ فردا می‌میری و دنیا طوری هست که هر کسی باید یک ناراحتی داشته باشد

حکایت:
سید بن طاوس به فرزندش می‌گوید پسرم خانه که می‌سازی بگذار یک گوشه اش خرابه باشد.

وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِلتُّقَی
خدایا من را موفق به تقوی کن و تقوی به معنی این هست که اگر کسی از اعمال ما با خبر شود طوری زندگی کرده باشیم که ناراحت نشویم؛ و اصلا فلسفه روزه هم تقوی است «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا کتِبَ عَلَیکمُ الصِّیامُ کما کتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکمْ لَعَلَّکمْ تَتَّقُونَ» [۷]این یک ماه؛ اوقات تمرین تقوی است.

وَ صُحْبَةِ الْأَبْرَارِ
این مورد هم دعای مهمی هست؛ صحبت الابرار یعنی خدایا مرا با خوبان همنشین کن

شعر:
همنشین تو از تو به باید ***تا تو را عقل و دین بیفزاید

با بدان کم نشین که صحبت بد***گر چه پاکی تو را پلید کند

آفتاب بدین بزرگی را ***لکه ابر ناپدید کند

شعر:
مار بد تنها همی بر جان زند ***یار بد بر جان و بر ایمان زند [۸]حکایت:
طلبه‌ای بود که رفاقت خد را با دوستش بهم زد بخاطر اینکه دید ایشان موقع ورود به مسجد اول با پای چپ وارد می‌شود و به او گفت: شما اهل مراعات مستحبات و مکروهات نیستید! در قدیم خیلی به این امور دقت داشتند و بنده یادم هست اگر کسی دنبال هم بحث می‌گشت اگر آن طلبه اهل نماز شب نبود کسی با او مباحثه نمی‌کرد. دوست خیلی موثر هست، لذا مراقب همنشینت باشید.

بِعَوْنِک یا قُرَّةَ عَینِ الْمَسَاکین
خدایا به کمک و باری خودت این چهار دعای من را مستجاب کن‌ای کسی که روشنی چشم فقراء هستی.

پی نوشت ها:
[۱]- بحارالأنوار ج.: ۹۵ ص.: ۳۷

[۲]- بلد الامین ص. ۳۶۲:؛ مفاتیح الجنان

[۳]- اویس قرن یکى از زهّاد ثمانیه است که شبى را به رکوع و شبى را به سجده مى‏گذرانید. آنقدر تابش نور حقیقت در دل او اثر گذارده بود که با آنکه خدمت رسول الله نرسیده بود چنان اتّصال باطنى داشت که وقتى که دندان پیامبر در احد شکست، دندان او در وطن خود شکست.

شغلش شترچرانى بود و ارتزاقش از آن بود. مادرى داشت که بسیار به او علاقه‏مند بود. از مادر اجازه خواست که رخصتش دهد تا به خدمت رسول الله برسد. مادر نیم روز به او اجازه داد که در مدینه خدمت پیغمبر برسد و زیاده توقّف نکند، و اگر پیغمبر در مدینه نبود مراجعت نماید. اویس بسوى مدینه آمد و از رسول الله تفحّص کرد، گفتند پیغمبر در مدینه نیست. یکى دو ساعت توقّف نموده روى اطاعت امر مادر مراجعت کرد. چون حضرت به مدینه مراجعت کردند، فرمود: این نور کیست که در این خانه مى‏نگرم؟! گفتند: شتربانى که اویس نام داشت آمد و باز شتافت. حضرت فرمودند: در خانه ما نور خود را به هدیه گذاشت و رفت‏.

در «بحار الأنوار، ج. ۴۲، ص. ۱۵۵؛ سفینة البحار، ج. ۱، ص. ۵۳»: چنین نقل شده است که [رسول خدا مى‏فرمود: بوهاى خوش بهشت از جانب قرن به مشام مى‏رسد. چقدر اشتیاق دیدار ترا دارم اى اویس! آگاه باشید: هر کس او را زیارت کرد سلام مرا به او برساند. سؤال شد اى رسول خدا مگر اویس قرن کیست؟ فرمود: شخصى است که اگر از شما پنهان بماند گویا کسى را گم نکرده‏اید و اگر در میان شما باشد چندان به او اعتنائى نمى ‏کنید و بهاء نمى ‏دهید. بواسطه شفاعت او در روز قیامت همانند تعداد افراد قبیله ربیعه و مضر به بهشت مى‏روند. به من ایمان آورده است درحالیکه مرا ندیده و در رکاب خلیفه من أمیرالمؤمنین على بن أبى‏طالب علیه السّلام در جنگ صفّین به شهادت خواهد رسید. «منبع: انوارالملکوت ج. ۲ ص. ۲۶۳ الی ۲۶۴؛ علامه سید محمد حسین طهرانی»

[۴]- مجموعة ورام (تنبیه الخواطر) ج‏۱ ص. ۱۵۴ «إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص. قَالَ إِنِّی لَأَجِدُ نَفَسَ الرَّحْمَنِ مِنْ جَانِبِ الْیَمَن»

[۵]-- «ارشاد القلوب-ترجمه رضایى ج. ۱ ص. ۱۹۱»

رسول خدا فرمود که همانا این دل‌ها زنگار میگیرد همان طورى که آهن زنگار میگیرد و همانا جلای دل‌ها بخواندن قرآنست

[۶]- «نصایح ص. ۲۱۹»؛ آیت الله مشکینی؛ ترجمه احمد جنتی

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): پنج چیز دل را صفا دهد و سختى قلب را برطرف کند: همنشینى علما، دست به سر یتیم کشیدن، نیمه شب استغفار کردن، و کم خوابیدن شب و روزه‏.

[۷]- سوره بقرة: ۱۸۳

ترجمه: اى افرادى که ایمان آورده‏اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‏گونه که بر کسانى که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.

[۸]- مولوی جلال الدین محمد بلخی (ره) گفته است:

مار بد جانی ستاند از سلیم ****یار بد آرد سوی نار مقیم

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه