آیا هند خرید نفت خود از ایران را ادامه می‌دهد؟

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه می پس از ماه ها گمانه زنی از توافق هسته ای ایران خارج شد و تحریم های سختگیرانه ای را علیه این کشور اعلام کرد. سوال اینجاست که با توجه به اجرایی شدن تحریم های جدید در ماه نوامبر، خروج آمریکا از برجام چه مفهومی برای هند و شرکت های هندی که با ایران داد و ستد می کنند خواهد داشت؟

احتمالا مهمترین تاثیر، کاهش خرید نفت هند از ایران خواهد بود. همکاری ها در بخش انرژی از مدت ها قبل، ستون اصلی روابط دوجانبه ایران و هند محسوب می شده است. هند سومین مصرف کننده بزرگ نفت جهان است و انتظار می رود تا سال 2040 به بزرگترین مصرف کننده نفت جهان تبدیل شود. اما عدم وجود منابع داخلی کافی هند را ناگزیر ساخته تا 80 درصد از نفت مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر و از جمله ایران تامین کند. ایران سومین تامین کننده بزرگ نفت هند است و هند پس از چین، دومین مشتری بزرگ نفت ایران به شمار می رود. هند در فاصله سال های 2017 و 2018، 27.2 میلیون تن به ارزش 11.1 میلیارد دلار نفت از ایران وارد کرد.

هرچند صادرات نفت ایران به هند بعد از لغو تحریم ها و اجرایی شدن برجام بیش از 100 درصد افزایش یافته، اما خروج آمریکا از این توافق هند را همچون دور قبلی تحریم ها با یک انتخاب دشوار مواجه می سازد:اینکه خرید نفت از ایران را کاهش دهد و یا ریسک گرفتار شدن در تحریم های آمریکا را به جان بخرد. مقامات هندی اخیرا گفته اند، از تحریم های یکجانبه آمریکا تبعیت نخواهند کرد. این بدان معناست که هند خرید نفت از ایران را تداوم خواهد بخشید. دهلی نو در سال 2012 نیز مشابه این موضع را اتخاذ کرده بود. اما نگاهی به عملکرد گذشته هند نشان می دهد که این کشور احتمالا به چند دلیل خرید نفت از ایران را کاهش خواهد داد.

بیشتر بخوانید:
مصرف بالای داخلی گاز جلوی صادرات را می‌گیرد +نمودار

اولا، پالایشگاه های هندی به صورت داوطلبانه شروع به کاهش خرید نفت خود از ایران کرده اند. در روز 30 می، شرکت ریلاینس اینداستریز هند اعلام کرد که در ماه اکتبر یا نوامبر خرید نفت از ایران را متوقف می کند. تصمیم شرکت ریلاینس به تنهایی موجب کاهش 15 درصدی خرید نفت هند از ایران می شود.

ثانیا، پالایشگاه هایی که تمایل به تداوم خرید نفت از ایران دارند، با بی میلی شرکت های کشتیرانی و بیمه ای بین المللی برای حمل و پوشش بیمه ای محموله های نفتی ایران به دلیل تحریم های جدید آمریکا مواجه اند. اگر تانکری برای حمل نفت ایران و پوشش بیمه ای مورد نیاز در دسترس نباشد، تجارت نفتی دو کشور به صورت اجتناب ناپذیری کاهش خواهد یافت.

ثالثا، نحوه پرداخت پول نفت ایران نیز به یک مشکل جدی برای دو کشور تبدیل خواهد شد. هند و ایران بدون دسترسی به سیستم مالی آمریکا باید راه های جایگزینی را برای نقل و انتقال پول نفت پیدا کنند. در طی هفته های گذشته چند بانک هندی به مشتریان خود اعلام کرده اند که تا قبل از اجرای تحریم ها باید به معاملات مالی با ایران خاتمه دهند.

به نظر می رسد که تجارت نفتی ایران و هند در دوران تحریم ها، ادامه خواهد یافت، اما نه در سطح فعلی. شرکت های هندی ای که دارای روابط تجاری با ایران هستند، اکنون باید برای ادامه تجارت با این کشور بر چالش های دشواری غلبه کنند.