گوناگون

افق تاریک کنترل نرخ اجاره بها مسکن در هیاهوی بازار ارز / قید ازدواج جوانان را بزنیم!

افق تاریک کنترل نرخ اجاره بها مسکن در هیاهوی بازار ارز / قید ازدواج جوانان را بزنیم!

پارسینه: در حالیکه کانون توجه مسئولین بلند پایه به کنترل بازار ارز و سکه معطوف شده، نرخ اجاره بها مسکن در کلان شهرها و مخصوصاً پایتخت به شکلی غیر قابل توجیه افزایش یافته و معلوم نیست آیا متولیان امر تمایل دارند در مسئله افزایش نجومی اجاره بها ورود کنند و یا در تابستان داغ امسال نسخه ای برای کنترل تورم، آنهم در شاخه رهن و اجاره مسکن بپیچند یا خیر؟

افق تاریک کنترل نرخ اجاره بها مسکن در هیاهوی بازار ارز

تحریریه پارسینه | در حالیکه بازگشت تحریمهای آمریکا مشخصاً بازار و اقتصاد بیمار ایران را هدف قرار داده و از سوی دیگر عواملی همچون فساد و عدم کفایت برخی مسئولین و مدیران عالی در سطح نظام اقتصادی موجب سقوط ارزش پول ملی و در نتیجه افزایش نرخ ارز و سکه را در این چند ماه رقم زده، تأثیر این نابسامانی در بخشهای دیگر بازار کار و سرمایه هم سایه افکنده بطوریکه با کاهش درآمد آحاد جامعه و تکاپو برای جبران هزینه ها باعث شده بخش مسکن هم از قافله عقب نماند و تورم اخیر باعث سیر صعودی نرخهای خرید و فروش مسکن و از جمله نرخ اجاره بها را سبب شود.

بنظر می رسد ماجرای ارتباط رهن و اجاره املاک از رکود گاه و بیگاه بازار خرید و فروش ملک و زمین همواره جدا بوده و علیرغم تحرک اندک در بازار خرید و فروش مسکن در سالهای اخیر، نبض اجاره و رهن آپارتمان و سایر مستغلات در بیشتر اوقات و مخصوصاً قائل به فصول خاص از جمله بهار و تابستان به شدت در جریان است و در این میان مستأجران که تعدادشان هم کم نیست بیشترین صدمه را از تورم این بخش از بازار متحمل می شوند.

التهاب ارزی اخیر تأثیر خود را به شدت بر بازار رهن و اجاره گذاشته و گویی مسئولین فراموش کرده اند باید فکری عاجل برای کنترل بازار مسکن در این بخش مد نظر قرار دهند و البته احتمال می رود مسئولین مرتبط سرگرم بازار پیچیده ارز و سکه اند که از وضعیت مستأجران و نرخ های اخیر این بازار غافل شده اند!

البته گاهی برخی نمایندگان فریادی بر سر مسئولین می زنند، اما کو گوش شنوا! صدیف بدری از جمله نمایندگانی است که درباره وضعیت کنونی نرخ اجاره بها واکنش نشان داده است. سخنگوی کمیسیون عمران مجلس با انتقاد از سیاست‌های دولت برای ساماندهی و کنترل بازار اجاره‌بها، گفته: سیاست‌های غلط و مقطعی دولت‌ها طی سال‌های متمادی باعث شده تا امروز شاهد تورم افسارگسیخته‌ای در بازار اجاره‌بها باشیم.

وی با تأکید بر اینکه دولت می‌بایست نظارت جامعی بر نحوه قیمت‌گذاری اجاره‌بهای مسکن داشته باشد، اظهار داشت: امروز وضعیت اجاره‌بهای مسکن اسف‌بار است. در این شرایط چطور انتظار داریم که جوانان ازدواج کنند. هنوز جوانان در تهیه مسکن اجاره‌ای مستأصل هستند.

سخنگوی کمیسیون عمران مجلس ضمن درخواست از دولت برای ارائه برنامه جامعی جهت ساماندهی بازار اجاره‌بهای مسکن، گفت: طرح مالیات بر خانه‌های خالی به نوعی می‌تواند در ترغیب صاحبان املاک برای اجاره ملک‌شان و در نتیجه کاهش قیمت‌ها مؤثر باشد، اما این به تنهایی کافی نیست و نظارت‌ها بر بازار اجاره‌بها باید تقویت شود. البته آقای نماینده گفته مجلس در صورتی می تواند به ساماندهی وضعیت مسکن ورود کند که دولت هم میل حل و فصل این وضعیت را با ارائه طرحی کارآمد به مجلس داشته باشد.

اما از آنجایی که فعلاً دولت سرگرم کنترل بازار ارز و سکه است و حاشیه های عملکرد مدیرانش در التهاب بازار ارز و سکه تمامی ندارد، بنظر نمی رسد دست کم تا پایان فصل جاری که بیشترین پیک نقل و انتقال مستأجران است، بتوان کاری اساسی در این باره انجام داد.
با نگاهی به سامانه اطلاعات بازار املاک ایران می توان به خوبی از وضعیت تورم و نرخهای نجومی حاکم بر نقل انتقال اجاره ای مسکن در شهری مثل تهران باخبر شد. اما بنظر نمی رسد قیمتها در این سامانه کاملاً دقیق باشد چون همیشه قیمت نرخ اجاره در بنگاهها و دفاتر مشاره املاک بیشتر از آن چیزی است که سامانه آنرا اعلام می کند.
با افزایش قیمت مسکن در سال‌های گذشته نرخ اجاره نیز همواره صعودی بوده است. از طرف دیگر رشد قیمت مسکن و متعادل نبودن این رشد با توان مالی مردم تعداد اجاره نشینان را در ایران افزایش داده که همین رشد اجاره نشینی خود نیز دلیل دیگری برای افزایش قیمت اجاره بوده است.
در یک دهه اخیر هزینه مسکن بخش بزرگتری از بودجه خانوار را به خود اختصاص داده است و سهم مسکن از کل بودجه خانوار‌های شهری به طور متوسط ۱۰ درصد بیشتر شده است. بنا بر سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۸۵، سه میلیون و ۵۸۶ هزار خانوار شهری ساکن خانه‌های اجاره‌ای بودند، رقمی که با ۸۳ درصد رشد دریک دهه به ۶ میلیون و ۵۶۵ هزار خانوار شهری اجاره‌نشین در سال ۱۳۹۵ رسید. بر اساس همین آمار در سال ۱۳۷۵، ۶۷ درصد خانوار مالک بودند، اما در سال ۱۳۹۵ این نسبت به ۵۴ درصد کاهش یافت. برای اینکه تغییرات نرخ اجاره و هزینه آن در خانوار را درک کنیم به این مقایسه توجه کنید که در سال ۱۳۸۴ اجاره ماهانه یک خانه صد متری در تهران ۳۱۵ هزار تومان بود، مبلغی که در سال ۹۶ به حدود ۴ میلیون تومان رسید.
براساس آمار بانک مرکزی، تیرماه امسال شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و در کل مناطق شهری نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب ۱۳.۶ و ۱۱ درصد رشد داشته است. بر این اساس، سهم هزینه مسکن در محاسبه شاخص کل بهای کالا‌ها و خدمات مصرفی، معادل ۳۳.۱ درصد گزارش شده است. قطع به یقین درصد اعلام شده بانک مرکزی که در دوران ریاست سیف تنظیم شده، با اعداد واقعی در کف بازار فاصله دارد و دلیل آنهم رعایت استاندادرها و متوسطهایی است که باید در آمار گیری با استناد به متغیرها رعایت شود. پس بیراه نیست که بگوییم دست کم 15 تا 20 درصد در نرخ اجاره بهای تابستان امسال نسبت به سال گذشته افزایش تورمی داشته ایم.
البته دولت هم راهکارهایی ارائه کرده که تا عملی شود راه درازی در پیش دارد و باید هفتخوانی از سر بگذراند. دولت پیشنهاد داده در بخش اجاره مسکن، دوره اجاره افزایش یابد به این ترتیب که زمان یکساله به دو و سه سال افزایش یابد. وزیر راه و شهرسازی مدعی شده: «اصلی‌ترین بخش در اجاره نشینی دوره آن است.» برای یک مستأجر هر سال جابه‌جایی هزینه‌های قابل توجهی دارد که معادل یک ماه اجاره است. در لوایح پیشنهادی به دولت یک جنبه تشویقی و جنبه منع‌کننده دیده شده است. تمام خانه‌هایی که با الگوی مصرف به منظور اجاره ساخته می‌شود از مالیات معاف می‌شوند. اگر کسی که خانه بزرگ‌تر از الگوی مصرف اجاره می‌دهد به شرط اینکه مدت اجاره دو ساله باشد از پرداخت مالیات معاف است.»

هزینه معامله برای مستأجر همواره بیشتر از موجر است برای همین خیلی کشور‌ها دوره تمدید قرارداد بین موجر و مستأجر است که برای میزان افزایش نرخ اجاره‌بها عدد تورم را تعیین کرده‌اند. پیشنهاد اولیه دولت ۱۰ درصد برای تمدید اجاره است. مزیت این تصمیم برای موجر آن است که کسی در معاملات وی دخالت نمی‌کند. همچنین بنا به تصمیم دولت مالکانی که واحد مسکونی خود را ۲ یا ۳ ساله اجاره دهند از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.

البته این پیشنهادات دولت در بازار مسکن مخالفانی هم دارد و آن‌ها می‌گویند تمدید اجاره نمی‌تواند به مستأجران کمک کند و مالکان در همان قرارداد اول قیمت را بالاتر در نظر می‌گیرند. آن‌ها می‌گویند تنها راه مقابله با گرانی اجاره افزایش تولید مسکن و عرضه مسکن‌های مناسب برای متقاضیان در بازار اجاره است.
اما گمانه زنی ها درباره استفاده از ابزار اخذ مالیات هم از گزینه هایی است که مدتهاست درباره کنترل بازار نرخ اجاره بها صحبت از آن می شود و تا کنون هم فرصت اجرایی شدن نیافته است.
سیدابوالفضل موسوی نایب رییس کمیسیون در همین رابطه گفته: دولت با ابزار مالیات و استفاده از قانون مالیات بر درآمد می‌تواند به مستاجرین کمک کند تا دیگر شاهد افزایش اجاره بها به صورت غیرکنترل شده نباشیم.البته وی در جایی دیگر از مصاحبه خود گفته: بدیهی است که در شرایط اقتصادی امروز با توجه به بازار سکه و ارز، قیمت اجاره بها نیز افزایش می‌یابد. زمانی که قدرت خرید مردم کاهش یابد بدیهی است که تقاضای مردم بیشتر بر روی اجاره می‌رود و عملا شاهد افزایش قیمت اجاره‌ها خواهیم بود.

موسوی در پاسخ به دلیل اینکه قیمت مسکن در خیلی از نقاط تهران نجومی است و مالکان خودسرانه قیمت مسکن را تعیین می‌کنند و واقعی نبودن قیمت‌های تعیین شده از سوی مالکان، بیان کرد: امروز تعیین‌کننده قیمت‌ها رابطه بین مستاجر و موجرهاست. دولت نمی‌تواند به طور مستقیم نقشی داشته باشد، اما می‌تواند با اعمال سیاست‌هایی نظیر قانون مالیات بر درآمد قیمت اجاره بها را کنترل کند. بر اساس قانون هر درآمدی افزایش یابد مالیات آن نیز بیشتر می‌شود. این حوزه می‌تواند در بخش مسکن نیز به کار برده شود.

اما از آنجا که موسوی می گوید دولت نقش مستقیمی در کنترل این بازار ندارد و از سویی دیگر تازه به این فکر افتاده که طرحی ارائه کند تا از محل اخذ مالیات بتواند اثری بر رشد چشمگیر نرخ اجاره بها داشته باشد، به خوبی می توان دریافت که مسـتأجران فعلاً خیالشان از بابت دولت و مجلس راحت باشد و مسئله کنترل نرخ وحشتناک اجاره بها در دستور کار جدی هیچکدام از قوای یاد شده نیست.

با این تفاسیر، نمی توان افق روشنی برای جوانان چه از لحاظ وضعیت کار و چه از لحاظ وضعیت مسکن تصور کرد و این احتمال می رود اگر شرایط به همین پاس کاری و منوال بگذرد، نرخ سن ازدواج از همین هم بیشتر شود و تازه اگر تمایلی به ازدواج برای جوانان باقی بماند، از این رو بهتر است حتی موضوع ازدواج آسان جوانان را هم از ذهنمان دور کنیم وقتی که آرزوی جوانان در این آشفته بازار تورم و گرانی ها، آنهم از بابت موضوع حیاتی همچون مسکن به امری محال تبدیل می شود و جز سخن و شعار دست آورد قابل لمسی برای جوانانمان نداریم.

ارسال نظر

  • دباغ

    اینا دروغه

  • سبحان شاهمرادی اصولگرا

    این خبرها نباید پست بشه ای کاش کمی دقت کنید عزیزان

نمای روز

داغ

صفحه خبر - وب گردی

آخرین اخبار