اقدامات قبل از بارداری

دکتر الهام اکبری؛ جراح و متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته

اگر دل خود را به دریا زده‌اید و می‌خواهید مادر شوید بسیار عالی است. به شما تبریک می‌گوییم.

بچه‌دار شدن اقدامی بزرگ و مهم است. برای گذراندن یک بارداری همراه با آرامش و در نهایت داشتن فرزندی سالم، لازم است اقدامات مهمی را پیش از باردار شدن انجام دهید.

در این مطلب با اقدامات ضروری قبل از بارداری آشنا خواهید شد.

معاینه کامل بالینی

قبل از اقدام به بارداری بهتر است جهت انجام معاینات پیش از بارداری به پزشک مراجعه کنید.

در جلسات معاینات پیش از بارداری، پزشک سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی، وضعیت فعلی سلامت شما، داروها و مکمل‌های مصرفی را بررسی خواهد کرد.

مصرف برخی داروها و مکمل‌ها در دوران بارداری خطرناک است و باید حتی پیش از تلاش برای باردار شدن متوقف یا جایگزین شوند، زیرا برخی از این مواد در بافت چربی بدن ذخیره می‌شوند و مدتی باقی می‌مانند.

سعی کنید در رابطه با سابقه پزشکی خود و همسر خود اطلاعات کسب کنید و ببینید سابقه بیماری‌های ژنتیکی همچون سندروم داون، کم خونی داسی شکل یا ناهنجاری‌های خونی نداشته باشید.

شما همچنین باید بدانید در بستگان و فامیل خود کسی دچار عقب ماندگی ذهنی یا بیماری‌های جسمی دیگری همچون بیماری‌های قلبی یا نقص لوله عصبی نباشد.

دکتر شما باید همه سابقه پزشکی شما را بررسی کند و مطمئن شود که شما و همسرتان مشکل ژنتیکی ندارید.

معاینه داخلی و معاینه پستان

دستگاه تناسلی و لگن شما از نظر عفونت احتمالی باید مورد بررسی قرار بگیرد. در صورتی که مبتلا به عفونت باشید یا بیماری مانند کیست تخمدان داشته باشید، قبل از بارداری حتما تحت درمان قراربگیرید.

اینکه ما توصیه می‌کنیم چند ماه قبل از تصمیم‌گیری برای بارداری به پزشک مراجعه کنید، برای این است که در صورت وجود مشکلات پزشکی یا بیماری، کاهش یا اضافه وزن حتما زمان کافی برای رسیدن به سلامت کامل داشته باشید و با اطمینان فرزندی سالم به دنیا آورید.

پاپ‌اسمیر (تست سرطان دهانه رحم)

یکی از معاینات دوره‌ای شما انجام تست سرطان پاپ‌اسمیر است. این تست برای زنان جوان، هر سال یک بار انجام می‌شود تا مادران مطمئن شوند برای باردار شدن مشکلی ندارند.

رسیدن به وزن مناسب

اگر وزن شما طبیعی باشد، آسان‌تر باردار خواهید شد. داشتن شاخص توده بدنی یا BMI بسیار کم یا بسیار زیاد باعث می‌شود باردار شدن مشکل‌تر شود.

تناسب اندام پیش از باردار شدن باعث می‌شود بارداری سالمی ‌داشته باشید.

زنانی که شاخص توده بدنی آنها بالاتر از حد طبیعی است، بیشتر در معرض عوارض مربوط به بارداری یا زایمان همچون مسمومیت بارداری، افزایش فشارخون در بارداری، دیابت بارداری، سقط و زایمان زودرس هستند و زنانی که شاخص توده بدنی آنها کمتر از حد طبیعی است و وزن خود را تا زمان بارداری به حد طبیعی نمی‌رسانند، در معرض خطر زایمان نوزادانی با وزن کمتر از حد طبیعی هستند.

با مشورت متخصص تغذیه، بهترین روش را برای رسیدن به وزن طبیعی انتخاب کنید.

پرهیز از دخانیات و الکل

اگر سیگار می‌کشید یا مواد مخدر مصرف می‌کنید، الان زمان مناسبی برای ترک کردن آنها است.

بسیاری از تحقیقات نشان داده است که سیگار کشیدن یا مصرف مواد مخدر منجر به سقط جنین، زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزنی کمتر از وزن طبیعی می‌شود.

به خاطر داشته باشید که برخی داروها تا مدت‌ها پس از این که علائم آشکار آنها از بین می‌رود در بدن باقی می‌ماند.

همچنین نتایج تحقیقات نشان داده است که مصرف دخانیات باعث کاهش باروری در زنان و کاهش تولید اسپرم در مردان می‌شود؛ حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز باعث کاهش باروری شما می‌شود.

در این زمان باید از مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید.

متخصصان توصیه می‌کنند پیش از بارداری مصرف نوشیدنی‌های الکلی را کلا کنار بگذارید، زیرا اثرهای مخرب مصرف الکل حتی به میزان بسیار کم نیز بر جنین کاملا مشخص نیست.

کنار گذاشتن عادت‌های ناسالم بسیار مشکل است. مراجعه به مشاور، کلینیک‌های تخصصی ترک سیگار، الکل یا ترک اعتیاد و دیگر نهادهای مرتبط نیز می‌تواند در این رابطه به شما کمک کند.

برنامه ورزشی مناسب

یک برنامه ورزشی برای تناسب اندام خود تعیین کنید و بر اساس آن پیش بروید. به این ترتیب می‌توانید بارداری سالم‌تری داشته باشید.

ورزش کردن تاحدی که کمی هم عرق کنید می‌تواند در فرونشاندن استرس‌های پیش از بارداری نیز مفید باشد.

تمرینات ورزشی سالم شامل 30 دقیقه ورزش ملایم همچون پیاده‌روی، دوچرخه سواری یا برای افزایش انعطاف بدن، ورزش‌های کششی یا یوگا انجام دهید.

بعد از باردار شدن نیز تمرینات ورزشی خود را ادامه دهید.

اگر تاکنون ورزش در برنامه روزانه شما وجود نداشته است، آن را اضافه کنید و از برنامه‌های ساده‌ای همچون پیاده‌روی بین 10 تا 20 دقیقه در روز شروع کنید.

مراجعه به دندانپزشک

هنگامی که می‌خواهید خود را برای بارداری آماده کنید حتما باید به سلامت دهان خود نیز رسیدگی کنید.

تغییرات هورمونی در طول بارداری می‌تواند منجر به بیماری‌های لثه شود.

در دوران بارداری میزان استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد و همین مساله باعث می‌شود لثه در مقابله با باکتری‌ها رفتاری متفاوت نشان دهد و منجر به تورم لثه‌ها شود.

این تورم باعث می‌شود هرباری که دندان‌های خود را مسواک می‌زنید یا نخ دندان می‌کشید، لثه‌ها خونریزی کنند.

خانم‌هایی که پیش از باردار شدن همه مشکلات لثه و دندان‌های خود را برطرف می‌کنند، در دوران بارداری مشکلات کمتری در این رابطه خواهند داشت.

حتما پیش از باردار شدن دندانپزشکی بروید و دندان‌های خراب خود را درست کنید.

مراقب عفونت‌ها باشید

بسیار مهم است که پیش از باردار شدن هیچ گونه عفونتی در بدن نداشته باشید.

شما باید از غذاهایی همچون پنیرهای سفید غیرپاستوریزه یا دیگر لبنیات روزانه و گوشت، ماهی یا مرغ خام و نیم پزپرهیز کنید.

این غذاها می‌توانند حامل باکتری‌های مضر و خطرناکی باشند که منجر به بیماری‌های تغذیه‌ای و در نتیجه سقط جنین یا مرده به دنیا آمدن نوزاد شوند.

همچنین باید از آب میوه‌های غیر پاستوریزه استفاده نکنید، زیرا حاوی باکتری‌هایی همچون ای کولی یا سالمونلا هستند.

به یاد داشته باشید پیش از تهیه غذا دستان خود را تمیز بشویید.

مطمئن شوید یخچال شما روی درجه 35 تا 40 درجه فارنهایت تنظیم شده است و درجه فریزر منفی 18 درجه سانتی‌گراد است.

این درجه‌ها به سالم ماندن مواد غذایی کمک می‌کنند. هنگام گلکاری یا کشاورزی در باغچه، حتما دستکش دست کنید تا باکتری‌های عفونی از خاک نگیرید.

مصرف ویتامین‌ها و فولیک اسید

شروع مصرف مکمل فولیک اسید پیش از بارداری و ادامه آن در طول دوران بارداری بسیار مهم است.

با مصرف روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید حداقل به مدت 3 ماه پیش از باردار شدن و طی سه ماهه اول بارداری می‌توانید احتمال ابتلای جنین به نقص‌های لوله عصبی مثل اسپینا‌بیفیدا را به میزان ۵۰ تا ۷۰ درصد کاهش دهید.

مصرف فولیک اسید به پیشگیری از دیگر نقص‌های مادرزادی نیز کمک می‌کند.

پزشک ممکن است قرص فولیک اسید یا مکمل‌های بارداری و مولتی‌ویتامین‌های بارداری را که حاوی میزان مناسبی فولیک اسید است برای شما تجویز کند.

بهتر است مولتی‌ویتامین‌ها را در دوران پیش از بارداری با هماهنگی پزشک مصرف کنید.

مصرف بیش از حد ویتامین A باعث بروز نقص‌های مادرزادی در جنین می‌شود. مصرف ید نیز قبل از بارداری به سلامت جنین‌تان کمک خواهد کرد.

با توجه به شیوع کم‌کاری تیرویید در ایران، بهتر است از مکمل‌هایی که حاوی ید است استفاده کنید. همچنین با توجه به کمبود ویتامین D در بین ایرانیان، قبل از بارداری از کافی بودن این ویتامین در بدنتان اطمینان حاصل کنید.

ویتامین D در جذب کلسیم و سلامت استخوان‌ها تأثیر زیادی دارد. اگر از مصرف یکی از مکمل‌های‌تان مطمئن نیستید، از پزشک خود بخواهید یک مکمل مناسب برای شما تجویز کند.

واکسیناسیون قبل از بارداری

وضعیت واکسیناسیون خود را قبل از بارداری بررسی کنید

واکسن سرخجه
واکسن سرخجه را در صورت منفی بودن تیتر آنتی‌بادی ضد سرخجه تزریق کنید.

در صورت تزریق واکسن ویروس زنده سرخجه، خانم باید حداقل تا ۳ ماه از یک روش مؤثر پیشگیری از بارداری استفاده کند، ولی اگر خانم قبل از ۳ ماه باردار شود، نیاز به ختم بارداری نیست.

واکسن هپاتیت
در صورت نداشتن تعداد کافی آنتی‌بادی در بدن، یا در صورت عدم تزریق واکسن هپاتیت در گذشته، بهتر است واکسیناسیون هپاتیت انجام شود.

واکسن کزاز
اگر بیش از 10 سال از آخرین واکسن کزاز شما گذشته است، بهتر است دوز یادآور آن را تکرار کنید.

منبع: زندگی آنلاین