آیا بیماری لثه نقش مهمی در بروز آلزایمر دارد؟

محققان می‌گویند که یافته‌های آن‌ها امیدی برای یافتن راهی تازه برای معالجهٔ بیماری فراموشی است که برای آن هیچ درمان یا راه‌حل مؤثری وجود ندارد.

آیا این به معنای نگرانی بیشتر در مورد سلامت و بهداشت دهان است؟

دانشمندان بافت‌های مغز، مایع‌نخاعی و بزاق بیماران مرده و زنده که مبتلا به بیماری آلزایمر بودند را آزمایش کردند.در این تحقیق که در مجلهٔ علوم پیشرفته منتشر شد، آمده که باکتری مربوط به بیماری مزمن لثه، پورفیروموناس ژنژیوالیس، در مغز افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند هم مشاهده شده است.

آزمایش روی موش‌ها تائید کرد که این باکتری می‌تواند از دهان به مغز منتقل شود و پروتئینی سمی از خود ترشح کند به نام Gingipain که نرون‌های مغزی را نابود می‌کند.

این باکتری هم‌چنین باعث افزایش تولید بتا آمیلوئید می‌شود، جزئی از پلاک‌های آمیلوئیدی معمولاً با بروز بیماری آلزایمر مرتبط هستند.در پی این یافته‌ها، دانشمندان دارو‌هایی را روی موش‌ها آزمایش کردند با این هدف که جلوی عمل پروتئین‌های سمی را بگیرند و دریافتند که می‌توانند جلوی انحطاط و نابودی سلول‌های مغزی را بگیرند.

محققان این بررسی نتیجه گرفتند که "یافته‌های این تحقیق شواهدی در اختیار ما می‌گذارد که پورفیروموناس ژنژیوالیس و Gingipain در مغز نقش اصلی بیماری‌زایی و ایجاد آلزایمر دارد، در نتیجه نیاز به چارچوب درمانی جدید برای این بیماری وجود دارد".

این تیم اکنون داروی جدیدی ابداع کرده است که امیدوار است بتواند در درمان موارد انسانی استفاده شود و قرار است تا پایان امسال ابتدا به صورت بالینی روی افرادی که مبتلا به آلزایمر خفیف هستند، آزمایش شود. دانشمندان با توجه به شواهدی که در تحقیقات خود به دست آوردند، ارتباطی میان باکتری‌هایی که به طور معمول در بیماری‌های لثه نقش دارند و افرادی که مبتلا به فراموشی هستند، یافتند.

نظر دانشمندان دیگر در مورد این تحقیق چیست؟

محققانی که در این تحقیق مشارکت نداشتند هم معتقدند که این شاهدی دیگر بر ارتباط میان بیماری‌های لثه و فراموشی است، فراموشی به عنوان اصطلاحی کلی که همهٔ انواع آن از جمله آلزایمر را دربرمی‌گیرد.اما آن‌ها معتقدند که نقش باکتری بیماری‌های لثه در ایجاد و پیشرفت بیماری آلزایمر هنوز دقیقاً روشن نیست.

افرادی که مبتلا به آلزایمر هستند احتمال بیشتری دارد که به عفونت‌های مغزی دچار شوند از این رو ممکن است که باکتری بیماری‌های لثه و پروتئین‌های سمی که ترشح می‌کنند، خود بر اثر بیماری آلزایمر ایجاد شده باشد نه اینکه عامل بیماری آلزایمر باشند.هم‌چنین در مورد نتیجهٔ آزمایش دارویی روی موش‌ها چندان نمی‌توان مطمئن بود.

پروفسور تارا اسپیرز جونز، از مؤسسهٔ تحقیقات بیماری فراموشی در بریتانیا، در دانشگاه ادینبورگ، گفت: "خبر مهمی" است که این تحقیق به شواهدی دست یافته است که دارو‌هایی ممکن است بتوانند بر پروتئین‌های ایجاد‌کنندهٔ آلزایمر اثر بگذارند.

او گفت: "هر‌چند باید در انتظار نتایج آزمایش‌های بیشتر بالینی بمانیم تا دریابیم آیا این دارو روی افرادی که با بیماری آلزایمر دست‌به‌گریبانند، چه اثری دارد".

شواهد قبلی چه بوده است؟

تحقیقات گذشته هم ارتباط میان بیماری لثه و فراموشی را تأئید کرده است.سال گذشته، تحقیقی در تایوان دریافت که افرادی با ۱۰ سال یا بیشتر سابقهٔ بیماری پریودنتیت مزمن، ٪۷۰ بیشتر از افرادی که این بیماری را ندارند احتمال بروز و ابتلا به آلزایمر دارند.در تحقیق دیگری دریافتند که میان افرادی که دچار آلزایمر خفیف یا متوسط هستند، کسانی که بیماری‌های لثه دارند در مقایسه با دیگران، سریع‌تر به مرحلهٔ زوال شناختی می‌رسند.

محققان این تحقیق جدید می‌گویند که یکی از توضیحات برای این ارتباط این است که باکتری بیماری لثه شاید از طریق عفونت سلول‌های سیستم ایمنی به مغز راه پیدا می‌کند یا از طریق عصب‌های مغزی در سر و جمجمه به مغز می‌رسد.

این احتمال هم وجود دارد که افراد مبتلا به آلزایمر، بهداشت دهان خود را کمتر رعایت کنند و شاید همین فراموشی و شرایطی که دارند باعث شود که کمتر مراقب دهان و لثه‌شان باشند.

حالا چه باید کرد؟

انجمن خیریهٔ آلزایمر، در برابر این تحقیق واکنش نشان داد و گفت که در تحقیقی که در آن شرکت داشته‌اند مشخص نشده است که بیماری لثه عامل اصلی خطر بروز آلزایمر است؛ و مؤسسهٔ تحقیقات آلزایمر بریتانیا هم گفت که فقط حضور یک نوع باکتری "بسیار بعید است که تنها علت بروز بیماری آلزایمر باشد".

پروفسور کلیو بالارد، از دانشگاه اکستر در جنوب غربی انگلستان، گفت که به هر حال رسیدگی به وضعیت لثه و دندان‌ها برای بهداشت و سلامت عمومی مهم است و این تحقیق بر این نکته تأکید می‌کند که به بهداشت دهان بهتر است "اهمیت بیشتری داده شود، بخصوص برای افراد مسن‌تر در جامعه".