چرا قیمت گوشت کور گره خورده است؟

در چند ماه اخیر موضوع اصلی گفت وگوهای مردم در صفحات مجازی را اخبار گرانی گوشت پر کرده و پس از تصمیم مسئولان برای توزیع گوشت منجمد و گرم، با قیمت مصوب در فروشگاه‌های اقصی نقاط کشور شاهد تشکیل صف‌هایی طویل برای دریافت گوشت منجمد بوده‌ایم.

قاچاق دام افزایش پیدا کرده است

هر چند که عوامل مختلفی در گرانی اخیر گوشت قرمز و سفید دخالت دارد اما شاید دلیل اصلی را بتوان قاچاق دام زنده از مرزهای کشور عنوان کرد، بطوری که روزانه تعداد زیادی محموله‌های دام زنده قاچاق توسط نیروی انتظامی در سراسر نقاط مرزی کشور کشف می‌شود که تازه‌ترین آنها به کشف ۷۲ رأس دام قاچاق در تاریخ ۲۳ بهمن ماه در شهرستان سقز برمی‌گردد؛ سردار علی آزادی در این خصوص می‌گوید: مأموران انتظامی شهرستان سقز در راستای طرح عملیاتی مبارزه با قاچاق دام و فرآورده‌های دامی موفق به توقیف چهار دستگاه خودروی حامل دام فاقد مجوز طی یک عملیات هدفمند پلیسی شدند.

وی ادامه می‌دهد: از خودروهای مورد نظر ۳۰ رأس گاو و۴۲ رأس گوسفند فاقد مجوز حمل کشف تحویل مراجع ذیصلاح شدند.

فرمانده انتظامی استان کردستان خاطرنشان می‌کند: کارشناسان ارزش دام‌های کشف شده قاچاق را بیش از ۵ میلیارد ریال برآورد کردند.

قاچاق گسترده دام تقاضاها را افزایش داده است

۱۹ دی ماه سال جاری، وزیر جهاد کشاورزی در حالی از واردات گوشت سخن می‌گوید که قیمت‌ها به صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کنند؛ وی در قسمتی از سخنان خود اظهار می‌کند: برخلاف اینکه گوشت گرم گوسفندی در سه ماه گذشته بیش از دو برابر سال گذشته وارد شده است اما به دلیل وجود قاچاق تقاضا برای خرید بیشتر شده است.

محمود حجتی ادامه می‌دهد: مسئولان وزارت کشور، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و نیروی انتظامی موضوع قاچاق دام را در مرزها به صورت جدی دنبال کنند.

توپ به زمین جهاد کشاورزی انداخته شد

اما رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز کشور توپ را داخل زمین جهاد کشاورزی انداخت و گفت: مسئولان جهاد کشاورزی بیش از دو سال در تدوین مقررات جابه‌جایی دام در کشور که می‌توانست تا حد زیادی جلوی قاچاق اساسی را بگیرد تعلل کردند.

وی ادامه می‌دهد: شخص وزیر و معاونانش در به تاراج رفتن این کالای اساسی باید به مردم پاسخگو باشند.

یکی از دلایل افزایش قیمت بی رویه گوشت قرمز، قاچاق دام زنده بوده که به سادگی نمی‌توان جلوی آن را گرفت و به اذعان بسیاری از مسئولان، آمار قاچاق دام پنج برابر سال گذشته شده است. البته با توجه به طولانی بودن مرزهای آبی و خاکی، کنترل آن بسیار سخت و تقریباً ناممکن است چرا که ۲۰۰۰ کیلومتر مرز آبی و ۴۰۰۰ کیلومتر مرز خاکی در جنوب و غرب کشور وجود دارد.

دامداران در گرانی و کمبود گوشت قرمز مقصر نیستند

علی رضا عزیزاللهی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران کمبود گوشت قرمز و قاچاق دام زنده را از عوامل گرانی گوشت قرمز در بازار دانسته و معتقد است که این موضوع ارتباطی به دامداران ندارد و اینکه برخی می‌گویند، دامداران گوشت قرمز را عرضه نمی‌کنند صحت ندارد، چرا که دام زنده محصولی نیست که بتوان آن را در هنگام پروار شدن نگه داشت و به بازار عرضه نکرد.

وی در خصوص احتمال احتکار دام از سوی عشایر کشور افزود: البته در برخی مواقع ممکن است عرضه عشایر با توقفی کوتاه‌مدت مواجه شود که همواره عرضه از سوی آنها در زمان‌های مشخصی متوقف می‌شود و به امسال و سال گذشته اختصاص ندارد.

آمارهایی از سوی مدیرعامل پشتیبانی امور دام استان تهران در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت که حاکی از کاهش ۱۸ درصدی کشتار دام در کشتارگاه‌های کشور است؛ در صورتی که واردات گوشت منجمد نسبت به سال گذشته تغییری نداشته و واردات دام زنده و گوشت گرم نیز افزایش چشمگیری داشته و از سوی دیگری تولید گوشت قرمز در پاییز امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته کاهش ۲۰ درصدی داشته که خبر از افزایش قاچاق دام در کشور می‌دهد.

دام برای ذبح کم است

یکی از قصابان بازار گذر سنندج، با اطمینان کامل علت اصلی را نه به بحث دلالی بلکه قاچاق گسترده دام در مناطق مرزی دانست و اظهار کرد: روزانه هزاران رأس دام از مرزهای کردستان به عراق قاچاق می‌شود و یک گوسفند لاغر با قیمت بیش از چهار میلیون و۵۰۰ هزار تومان لب مرز به فروش می‌رسد.

این قصاب ادامه داد: بارها به مسئولان استانی در این مورد هشدار داده‌ایم و حتی در جلسه‌ای که با استاندار داشتیم بحث کمبود دام برای ذبح را مطرح کردیم، اما تاکنون حرکت مؤثری را از سوی کار به دستان مشاهده نکرده‌ایم.

باید از خروج دام از کشور جلوگیری کرد

موضوع قاچاق دام در سال جاری فریاد استاندار کردستان را در آورد، وی در جلسه کارگروه تنظیم بازار استان کردستان در ۹ مهر ماه امسال، تصمیم بر نظارت شدید بر مرزها گرفت؛ بهمن مرادنیا در این جلسه با تاکید بر ضرورت همکاری همه ارگان‌ها برای کنترل قاچاق دام اظهار کرد: محموله دام‌های سبک و سنگین قاچاق از سوی تعزیرات حکومتی توقیف شود و در این مورد اجازه دخالت به هیچ فردی ندهند.

وی افزود: باید به طور جدی از خروج دام از طریق شهرستان‌های مرزی به خارج از کشور جلوگیری کنیم.

قاچاق دام با همکاری سکنه مناطق مرزنشین صورت می‌گیرد

اما سوال دیگری در این میان مطرح می‌شود، که چگونه قاچاق دام در مرزهای کشورمان آن هم با این حجم وسیع انجام می‌شود؛ یک کارشناس در این مورد گفت: قاچاق دام در مرزهای کردستان بیشتر با همکاری سکنه روستاهای مرز انجام می‌گیرد و اگر این همکاری نباشد قاچاق در مرزها بسیار کم می‌شود.

وی ادامه داد: قاچاقچیان، محموله دام‌های سبک و سنگین را به روستاهای صفر مرزی منتقل و در آنجا تحویل افراد روستا می‌دهند و به بهانه چرا به نقاط مرزی می‌برند و در صورت وجود فرصت مناسب اقدام به عبور دام‌ها از مرز می‌کنند.

این کارشناس تصریح کرد: کنترل قاچاق دام از سوی نیروهای انتظامی تنها قبل از رسیدن به مرز ممکن است و در صورت انتقال دام‌ها به روستاهای مرزی کار نظارت بسیار سخت می‌شود.

وی یادآور شد: متأسفانه بیکاری گسترده در مناطق مرزی کردستان و تفاوت فاحش قیمت دام در دو کشور، بسیاری از جوانان شهرها و روستاهای مرزنشین را ترغیب به همکاری با قاچاقیان دام می‌کند.

سود بازرگانی واردات گوشت قرمز صفر می‌شود

جهش قیمت گوشت قرمز مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت را ناچار به اجرای تمهیداتی کرد، رضا رحمانی در جلسه ۲۳ بهمن ماه ستاد تنظیم بازار کشور، با اشاره به وضعیت فعلی بازار گوشت و مرغ خواستار رسیدگی فوری در این مورد شد و بر ورود به وسیله مکانیسم‌های عملی به جای صدور بخشنامه‌ها تاکید کرد.

بر اساس مصوبه جدید دولت مبنی بر افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار مصرف و نیازمندی به واردات بیشتر این محصول برای تنظیم بازار، سود بازرگانی واردات گوشت قرمز صفر می‌شود. این مصوبه از سوی معاون اول رئیس‌جمهور به وزارت جهاد کشاورزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت صنعت، معدن تجارت و هم‌چنین سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ، از ۲۱ بهمن ماه لازم الاجرا اعلام شده است.

هفته‌ای ۵۰ هزار رأس دام سبک وارد کشور می‌شود

محمد جعفری، مدیرکل تأمین دام و فرآوری محصولات دامی شرکت پشتیبانی امور دام کشور، در صحبتی از برنامه این سازمان برای واردات گوشت قرمز و دام زنده تا شکسته شدن قیمت‌ها خبر می‌دهد.

وی اظهار کرد: برنامه‌ریزی‌ها برای واردات دام زنده به گونه‌ای انجام شده است که بتوانیم روزانه تا ۶۰۰۰ رأس کشتار داشته باشیم که به حدود ۱۲۰ تن می‌رسد و این در حالی است که روزانه به طور میانگین ۱۲۰ تن لاشه تازه گوسفندی وارد کشور می‌شود.

چندی پیش نیز اولین محموله گوسفند زنده از طریق فرودگاه امام خمینی وارد کشور شد. این محموله شامل ۲۰۰۰ رأس گوسفند زنده از مبدا کشور رومانی بوده است که طبق برنامه‌ریزی‌ها تا یک هفته پس از اولین محموله تعداد این دام‌ها به ۵۰ هزار رأس می‌رسد؛ این محموله دام پس از گذراندن ۲۰ روز قرنطینه جهت کشتار تحویل کشتارگاه‌های کشور می‌شوند.

مقام‌های مسئول در این زمینه یکی پس از دیگری در مصاحبه با خبرنگاران از عزم جزم خود برای کاهش قیمت گوشت قرمز تا کیلویی ۴۰ هزار تومان صحبت می‌کنند، اما مشکلات کاهش قیمت گوشت و تنظیم بازار به اینجا ختم نمی‌شود. در روزهای اخیر و به دنبال عرضه گوشت با قیمت مصوب در بعضی از فروشگاه‌های سطح شهر شاهد صف‌های طولانی مردمی بودیم که با به همراه داشتن کارت ملی در انتظار دریافت سهمیه گوشت خود بودند.

خانمی مسن در جواب اینکه آیا دفعات بعد نیز حاضر به معطل ماندن در صف خرید گوشت منجمد است، می‌گوید: وقتی گوشت کیلویی ۱۰۰ هزار تومان است و توان مالی برای خریداری گوشت با این قیمت را نداریم چگونه می‌توانیم از دریافت گوشت منجمد صرفه‌نظر کنیم؛ چاره‌ای نداریم و اگر گوشت کیلویی ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان باشد دیگر چه نیازی است در این صف‌ها انتظار بکشیم.

وی ادامه می‌دهد: اگر این محصول در سر سفره نباشد چگونه جواب نیازهای خانواده را بدهیم و چگونه مهمانی‌هایمان را برگزار کنیم؛ پس مجبوریم این معطلی و سرمای شدید صبح زمستان را تحمل کنیم.

توزیع گوشت اینترنتی از توان شرکت‌های استارتاپی خارج است

تشکیل صف‌های طولانی برای دریافت گوشت مسئولان ذیربط را واداشت تا با همکاری سایت‌های توزیع گوشت قراردادهایی را منعقد کنند. محمد فوزی یکی از مدیران سایت‌های توزیع گوشت آنلاین اعتقاد دارد مشکل پوشش دادن کل کشور در بحث توزیع گوشت از عهده یک شرکت استارتاپی و یا چندین شرکت مشابه آن خارج است. وی می‌گوید: روزانه ۲۰ هزار نفر تنها برای دریافت گوشت با قیمت مصوب دولت در سایت توزیع ثبت‌نام می‌کنند که پاسخگویی به این حجم از مشتریان از توان شرکت‌های استارتاپی خارج است.

نابسامانی‌های موجود در بازار گوشت کشور شرایط را برای فعالیت عده‌ای سودجو فراهم آورده است تا با بهره‌گیری از گرانی گوشت قرمز و توزیع گوشت منجمد از آب گل آلود ماهی بگیرند. اکنون تعدادی از سودجویان گوشت منجمد ۲۹ هزار تومانی را با قیمت هر کیلویی ۴۰ هزار تومان از مردم خریداری می‌کنند و آن را با گوشت گرم قاطی کرده و چرخ می‌کنند و از این طریق پول زیادی به جیب می‌زنند. جدای از این اقدامات فروش گوشت منجمد به رستوران داران، احتکار و یا فروش گوشت کبابی با قیمت هر سیخ حدود ۲,۵۰۰ تومان آن هم با وجود قیمت‌های سرسام‌آور گوشت بر نابسامان شدن هرچه بیشتر شرایط بازار و اما و اگرها در خصوص کیفیت گوشت دامن زده است.

البته تجربه نشان داده است آنچه بر تنظیم بازار گوشت قرمز، بسیار تأثیرگذار واقع شده گوشت مرغ است و متأسفانه در چند روز اخیر شاهد افزایش قیمت این محصول بوده‌ایم، اما دولت و متولیان این حوزه با اتخاذ تصمیماتی در این خصوص می‌توانند در کنترل هرچه بیشتر قیمت گوشت قرمز مؤثر باشند.

بر اساس مصوبه دولت پنج کیلوگرم گوشت منجمد برای مصرف یک سال یک نفر، با کارت ملی به قیمت ۲۹ هزار تومان عرضه می‌شود؛ قیمت گوشت با وجود توزیع گستره روزانه ۲۴۰ تن در کشور و هفت تن از این مقدار در استان کردستان تغییری در قیمت‌های بازار به وجود نیاورده است و حتی شاهد افزایش قیمت نیز بوده‌ایم. باید این موضوع را در نظر داشت که منابع ارزی کشور برای واردات گوشت محدود است و باید دید اقدامات آینده دولت در تنظیم بازار با توجه به افزایش چند برابری واردات گوشت و دام زنده و عدم شکسته شدن قیمت‌ها به خصوص در ایام منتهی به عید نوروز چه تأثیری بر قیمت‌ها خواهد گذاشت و آیا راهکارهای ارائه شده در این زمینه گره کور گرانی گوشت را باز می‌کند.