.svg)
تلاش عربستان برای دستیابی به سلاح هسته ای
پارسینه: بر اساس اطلاعاتی که از کانال های رسمی منتشر شده، عربستان سعودی برنامه ای برای توسعه جنگافزارهای هسته‌ای ندارد، اما اخبار غیر رسمی حکایت از آن دارد که عربستان چندین بار به دنبال خرید سلاح هسته ای از کشورهای دیگر بوده است.
آغاز پروژه احداث اولین رآکتور هسته‌ای تحقیقاتی عربستان سعودی روز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷ (۵ نوامبر ۲۰۱۸) توسط محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی این کشور اعلام شد. بر اساس گزارش‌های رسمی ولیعهد این کشور هفت پروژه استراتژیک در زمینه‌های انرژی تجدید پذیر، انرژی اتمی، تولید آب شیرین (نمک‌زدایی از آب)، صنعت هواپیماسازی و پزشکی ژنتیک را با سفر به شهر صنعت و فناوری ملک عبدالعزیر (KACST) در ریاض کلید زد. بر اساس گزارش‌ها محمد بن‌سلمان مصمم است تا سال ۲۰۳۰ چند نیروگاه هسته‌ای درعربستان سعودی احداث کند.
در اوج تهدید‌های دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در خصوص خروج از توافق هسته‌ای با ایران، محمد بن سلمان در گفتگو با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سی بی سی آمریکا گفت که کشورش به دنبال دستیابی به سلاح اتمی نیست، اما اگر ایران بمب هسته‌ای بسازد، عربستان نیز در سریع‌ترین زمان ممکن به بمب هسته‌ای دست خواهد یافت. این سخنان ولیعهد سعودی در شرایطی بیان شد که ایران مدت‌ها قبل بر اساس قرار داد برجام فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کرده بود.
اما بررسی اقدامات و مواضع عربستان نشان می‌دهد که سخنان ولیعهد عربستان پیشینه‌ای قدیمی دارد و این کشور بار‌ها برای دستیابی به سلاح هسته‌ای تلاش کرده است.
عربستان همواره روابطی صمیمی با پاکستان داشته است. عربستان یکی از مهمترین حامیان مالی پاکستان برای گسترش برنامه سلاح‌های هسته‌ای این کشور بوده برنامه‌ای که در سال ۱۹۷۴ توسط ذوالفقار علی بوتو آغاز شد. در همان زمان گمانه زنی‌هایی مبنی بر خرید سلاح توسط عربستان از پاکستان صورت گرفت، اما این گمانه زنی‌ها نتیجه‌ای در بر نداشت. این همکاری‌ها در دوران محمد ضیاءالحق، بی‌نظیر بوتو و نواز شریف نیز ادامه داشت. گزارش‌های بسیاری از سوی نهاد‌های امنیتی و رسانه‌ها مبنی بر فروش کلاهک هسته‌ای توسط پاکستان به عربستان منتشر شده است.
از سوی دیگر سازمان‌های اطلاعاتی غربی معتقدند که اسرائیل در حال پشتیبانی عربستان برای توسعه کلاهک هسته‌ای است. در ژانویه ۲۰۱۲ نیز نخست‌وزیر جمهوری خلق چین ون جیابائو در دیدار با عبدالله بن عبدالعزیز یک پیمان دوجانبه برای توسعه برنامه هسته‌ای با عربستان امضا کرد.
در اواخر بهمن ۱۳۹۷ مجلس نمایندگان آمریکا گزارشی در این خصوص منتشر کرد، در این گزارش آمده است که افرادی مطلع برای کمیسیون نظارت این مجلس فاش کرده‌اند که دولت دونالد ترامپ تلاش کرده بدون توجه به ملاحظات حقوقی و امنیتی هر چه سریعتر به عربستان فناوری بسیار پیشرفته هسته‌ای بدهد. در این گزارش از پنهان بودن روابط دولت ترامپ در این زمینه با عربستان سعودی اظهار نگرانی شده است.
در این گزارش ۲۵ صفحه‌ای الایجا کامینگز، رئیس کمیسیون نظارت مجلس نمایندگان آمریکا هشدار داده که انتقال این فناوری می‌تواند به اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و بی‌ثباتی در خاورمیانه منجر شود. بر اساس این گزارش ترامپ با سازندگان نیروگاه‌های انرژی دیدار کرده و درباره امکان انتقال فناوری هسته‌ای به کشورهای خاورمیانه از جمله عربستان سعودی صحبت کرده است.
روز چهارشنبه ۲۹ فروردین امسال (۱۰ آوریل) گروهی از نمایندگان دو حزب جمهوری خواه و دموکرات در کنگره آمریکا، به سرپرستی مارکو رابیو جمهوری‌خواه و تیم کاین دموکرات طرحی را ارائه دادند که در آن از دولت آمریکا خواسته شده بود، همکاری‌های خود را در زمینه انرژی هسته‌ای با عربستان سعودی علنی کند. این طرح بر پایه گزارشی از خبرگزاری بلومبرگ تهیه شده بود که در آن با ارائه سند و تصویر، اعلام شده است که ساخت نخستین رآکتور هسته‌ای عربستان در جنوب غربی شهرک علم و فناوری ملک عبدالعزیز در ریاض به پایان رسیده و این کشور می‌تواند در آینده نزدیک به غنی‌سازی اورانیوم یا پلوتونیوم بپردازد.
مساله اینجاست که این این رآکتور توسط آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای کنترل نمی‌شود. اگر چه عربستان سعودی قرارداد منع گسترش جنگافزارهای هسته‌ای را امضا کرده، ولی در سال ۲۰۰۵ یک پروتکل تکمیلی را هم به امضا رسانده که بر اساس آن می‌تواند از کنترل کارشناسان آژانس جلوگیری کند.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا و ریکی پری، وزیر انرژی این کشور از ارائه اطلاعات درباره اینکه کدامیک از شرکت‌های آمریکایی در زمینه ارائه اطلاعات هسته‌ای به عربستان سعودی فعال هستند، خودداری می‌کنند. به همین جهت سناتور‌های دموکرات و جمهوری‌خواه به دنبال تصویب طرح‌هایی هستند که دولت ترامپ را به علنی‌کردن روابط هسته‌ای با عربستان سعودی موظف کنند. وزیر انرژی آمریکا پیش‌تر گفته بود که که دولت ترامپ شش مجوز برای همکاری شرکت‌های آمریکایی در پروژه‌های هسته‌ای غیرنظامی عربستان و دو مجوز مشابه برای اردن صادر کرده است. وزیر انرژی آمریکا در یک جلسه سنا ابراز نگرانی کرده بود که اگر آمریکا در پروژه‌های هسته‌ای عربستان دخالت نکند، آن‌ها به روسیه، کره جنوبی یا چین رجوع خواهند کرد.
پرسشی که اینجا مطرح می‌شود آن است که چرا دولت ایالات متحده با نقض قرارداد منع گسترش جنگ‌افزار‌ها توسط عربستان سعودی مخالفتی نشان نمی‌دهد در حالی که ترامپ به صورت یک جانبه توافق هسته‌ای صلح آمیز با ایران را لغو می‌کند؟
منبع:
خبرگزاری ایرنا
ارسال نظر