آب و مغز؛ رابطه‌ای از گذشته تا امروز

آیا تا به حال به ارتباط میان نوشیدن آب و سطح عملکرد مغزی اندیشیده اید؟ مغز ارگانی سرشار از شگفتی‌های مختلف است و هیچ چیز عجیبی از آن دور از انتظار نیست. یکی از نکات جالب در ارتباط با این عضو، تاثیرات مفید آب بر عملکرد آن است. کمبود دریافت آب توسط مغز، اختلالات متعددی همچون مشکلات تمرکز، حافظه، خستگی زودرس مغزی، سردرد، اختلالات خواب، عصبانیت، افسردگی و بسیاری مسائل دیگر را به دنبال خواهد داشت.

بیش از ۷۰ درصد بدن هرکدام از ما را آب تشکیل داده است و هر عملکردی در بدن برای به انجام رسیدن نیاز به این مایع مهم حیات خواهد داشت که بخش بزرگی از این عملکرد به مغز و سیستم عصبی اختصاص می‌یابد.

یک فرد بالغ با وزن متعادل در آمریکا روزانه کمتر از ۳۲ اونس (۹۴۶ میلی لیتر) آب می‌نوشد. در حالی که متوسط آبی که روزانه در همین فرد از دست می‌رود، بیش از ۸۰ اونس (۲.۳۶ لیتر) است و از طرق مختلف مانند تعریق، تنفس و دفع مواد زائد از بدن خارج می‌شود. همان طور که آشکار است، فاصله میان ۳۲ اونس دریافتی و ۸۰ اونسی که از دست می‌رود، بسیار زیاد است. حال اگر روزانه کمتر از ۸۰ اونس آب مصرف کنیم، چه اتفاقی برای عملکرد مغز ما رخ خواهد داد؟
آب و انرژی مغز

مغز یکی از مهم‌ترین اعضا در بدن است که باید انرژی آن به صورت مداوم تامین شود و برای تامین ۸۵ درصدی این انرژی باید سطح آب را متعادل نگه داشت. آب انرژی الکتریکی مورد نیاز برای بخش مهمی از عملکرد‌های مغزی را فراهم می‌آورد که از ارزشمند‌ترین این‌ها می‌توان به پروسه تفکر و حافظه اشاره کرد. طبق نظر دکتر Corinne Allen، انرژی مورد نیاز سلول‌های مغزی به طور متوسط دو برابر دیگر سلول‌های بدن است و آب این انرژی را به نحو موثرتری از هر ماده دیگری فراهم می‌کند.

آب همچنین برای کمک به تولید هورمون‌ها و نوروترنسمیتر‌ها (واسطه‌های مغزی برای انتقال پیام) نیز مورد نیاز است.

زمانی که مغز شما تحت ذخیره کامل تری از آب کار می‌کند، قابلیت بسیار بالاتری برای تفکر سریع در اختیار خواهد داشت، سطح تمرکز بالاتری را تجربه کرده و خلاقیت بیشتری از خود نشان می‌دهد. در نتیجه تامین روزانه مقادیر متعادل آب نه تنها به تفکر سریع‌تر ما کمک می‌کند، بلکه به پیشگیری از اختلالات تمرکز و توجه در کودکان و بزرگسالان نیز یاری خواهد رساند.
علائم مغزی کمبود آب

کمبود آب رسانی به بدن و به تبع به مغز، سبب خاموش شدن تدریجی ذهن شده و عملکرد آن از جهات مختلف مختل خواهد شد. تحقیقات نشان داده است اگر تنها ۱ درصد کمبود آب داشته باشید، کاهش ۵ درصدی عملکرد مغزی را تجربه خواهید کرد و چنان چه این کمبود دریافت آب به ۲ درصد برسد، علائمی همچون از دست رفتن موقت حافظه، اختلال تمرکز و مشکلات مرتبط با حل مسائل ریاضی که نشان از افت کار مغز است، رخ خواهند داد.

اما آن چه در کمبود طولانی مدت آب رخ می‌دهد، کاهش حجم و وزن سلول‌های مغز است و این مورد به ویژه در افراد مسنی که برای مدت طولانی در معرض کمبود آب رسانی قرار داشته اند مشاهده می‌شود. دریافت مقادیر مناسب آب به صورت روزانه می‌تواند فاکتوری کمک رسان در کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌هایی همچون پارکینسون، آلزایمر و سایر بیماری‌های نورودژنراتیو (تحلیل برنده سلول‌های مغزی) باشد.

این مایع مفید و ارزشمند در کمک به تغذیه سلول‌های مغز و همچنین دفع مواد زائد و سم‌ها نیز می‌تواند بسیار موثر باشد.


دکتر Allen طی تحقیقاتی که بر افراد دچار حملات عصبی و یا افسردگی‌های حاد داشته است، به نکته جالبی دست یافته است. برای ۹۹ درصد این افراد به صورت روزانه هیچ گونه مصرف آبی ثبت نشده بود و این کمبود شدید در دریافت می‌توانست بیماری‌های مختلف مغزی را پیشرفت دهد.

یکی دیگر از کار‌های مهمی که این ترکیب ساده برایمان انجام می‌دهد، متوقف ساختن بسیاری از منابع تولید رادیکال‌های آزاد در حمله به سلول‌های مغزی خواهد بود. رادیکال‌های آزاد گونه‌های فعال شیمیایی هستند که می‌توانند سبب التهاب سلول‌های مغزی و در نهایت از بین رفتن آن‌ها شوند. در نتیجه باید ابزاری برای پیشگیری از این اتفاق در دست داشته باشیم.
توصیه

برای کمک به عملکرد مغز خود، زمانی که از خواب بیدار می‌شوید ۱۲ تا ۱۶ اونس آب بنوشید.
همواره یک بطری آب آشامیدنی کنار خود داشته باشید به ویژه اگر شغلی دارید که نیاز به فعالیت ذهنی بالایی دارد.
مصرف نوشابه، قهوه، شیر و یا حتی آب میوه‌های طبیعی نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای آب مورد نیاز بدن باشد.
نوع آبی که مصرف می‌کنید بسیار مهم است، از سلامت منبع تامین آب مصرفی خود اطمینان حاصل کنید.

در این مطلب سعی کردیم زوایای مهم نقش آب در سلامتی به ویژه سلامتی مغز را عنوان کرده و آن دسته نکاتی که از چشم‌ها دور مانده است را با وضوح بیشتر ارائه دهیم. با توجه به مسائلی که ذکر شد راه حلی بسیار ساده برای تامین سلامتی خود پیش رو داریم، راهی که انجام آن هیچ گونه دردسر خاصی ندارد و تنها کافی است توجه خود را افزایش دهیم. "آب مورد نیاز بدن خود را روزانه تامین کنید"