صعود بورس با موتور بنیادی

مطابق انتظارات، گزارش‌های مطلوب شرکت‌ها در اردیبهشت به‌عنوان اصلی‌ترین محرک بنیادی، اقبال به سهام را در معاملات روز گذشته سبب شد. بر این اساس به‌نظر می‌رسد با فروکش نگرانی‌های غیراقتصادی و تردید‌های مربوط به قیمت کالا‌ها در بازار جهانی، عوامل داخلی عطش تقاضا را میان بورس‌بازان تشدید کرده است.

معاملات بورس تهران طی روز گذشته با جهش ۶/ ۲ درصدی شاخص کل به پایان رسید. انتشار فزاینده گزارش‌های ماهانه و ارسال اطلاعات مالی مساعد از وضعیت بنیادی شرکت‌های بورسی به بازی‌ساز اصلی معاملات دیروز بورس تهران تبدیل شد. اهالی بازار سهام پس از کسب اطلاع از جریان مطلوب درآمدی بنگاه‌های تولیدی، آن هم در موقعیت تحریم، با اشتیاق زایدالوصفی طی روز گذشته به خرید سهم مبادرت ورزیدند. حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت تقاضای طیف متنوعی از سهم‌ها نشان داد که اطلاعات دریافتی شاهدی بر ظرفیت سهام برای کسب بازدهی بوده است. البته فروکش نگرانی‌های سیاسی و آرامش نسبی حاکم بر معاملات بازار جهانی هم در فعل و انفعالات سهام و آرایش معامله‌گران بورسی نقش سازنده‌ای داشت.

صعود به مجاورت سقف تاریخی

دادوستد‌های دیروز با حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت تقاضا همراه بود. این گروه از فعالان سهام که با تشدید فشار‌های محیطی از محل بازار جهانی و تنش‌های سیاسی، راهبرد صبر و انتظار را در پیش گرفته بودند و عموما با رویکردی محافظه‌کارانه به مشارکت در بازار سهام می‌پرداختند، از ابتدای این هفته با فروکش ریسک‌ها تقاضای موثرتری رقم زدند. این روند طی روز گذشته با قوت بیشتری ادامه یافت. معامله‌گران خرد در جریان دادوستد‌های دیروز مالکیت ۱۱۰ میلیارد تومان از کل سهام بورس تهران را به نفع خود تغییر دادند. افزایش مشارکت سهامداران حقیقی در ارزش معاملات هم بازتاب قابل توجهی داشت. دیروز بیش از ۱۳۵۰ میلیارد تومان سهم بین معامله‌گران بورس تهران دست به دست شد که نسبت به متوسط ارزش روزانه معاملات در سه هفته اخیررشد حدود ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد. تبلور این تحرکات در بیشترین رشد شاخص کل طی یک ماه اخیر هم نمودار شد. شاخصکل در روز گذشته با رشد ۵۶۸۰ واحدی (معادل ۶/ ۲ درصد) نه‌تن‌ها قوی‌ترین گام صعودی خود را در یک ماه گذشته برداشت بلکه توانست بار دیگر به کانال ۲۲۳ هزار واحدی راه یابد و به این ترتیب، فاصله خود را از رکورد قبلی در پانزدهم اردیبهشت‌ماه به کمتر از ۲ درصد برساند.

کارآیی‌بخشی از کانال شفافیت اطلاعاتی

به نظر می‌رسد جهش دیروز شاخص سهام و دورخیز بورس برای فتح قله تاریخی عمدتا به واسطه افزایش شفافیت اطلاعاتی رقم خورده است. چنان‌که می‌دانیم بازار‌های سهام در مقایسه با دیگر بازار‌ها از شفافیت مالی به مراتب بالاتری برخوردارند. انتشار گزارش‌های ماهانه بخش مهمی از این جریان اطلاعاتی به شمار می‌رود که انتشار آن در بورس تهران به بهبود کارآیی معاملات کمک قابل ملاحظه‌ای کرده است. در سه هفته اخیر که فشار‌های محیطی از محل تحریم‌ها، افت محسوس قیمت‌ها در بازار جهانی و تشدید تنش‌های سیاسی بر دوش سهام سنگینی می‌کرد، بازار حدس و گمانه‌ها درخصوص کمیت و کیفیت صدور کالا گرم‌تر از گذشته شد و در نتیجه، بخش وسیعی از سهم‌های مرتبط به دلیل فقدان تقاضای موثر با افت ارزش مواجه شدند. در این مدت، بازار، غالبا در اخبار غیراقتصادی غوطه‌ور بود، تا اینکه در چند روز اخیر اطلاعات تولید و فروش شرکت‌ها به تدریج انتشار یافت و بخشی از بدبینی‌های مرتبط با موضوعات مطروحه در بین اهالی سهام را باطل کرد و زمینه را برای حصول اطمینان درخصوص عملیات تولیدی شرکت‌ها فراهم آورد.

مژده‌های ماهانه سهام

ترافیک پرتردد گزارش‌های ارسالی شرکت‌ها از اواخر هفته گذشته شدت بیشتری گرفت. شرکت‌ها که از هفته‌های قبل شروع به انتشار صورت‌های مالی سال گذشته و برگزاری مجامع کرده بودند، از هفته گذشته عملکرد اردیبهشت خود را رفته‌رفته بر سامانه کدال قرار دادند. اهمیت این اطلاعات در شیفت محوری بورس تهران از مجرای تحولات ارزی بود. ضمن اینکه پس از ماه نیمه‌تعطیل فروردین که طبق معمول از حجم فعالیت‌های تولیدی شرکت‌ها می‌کاهد، فعالان سهام در انتظار دریافت اطلاعات قابل اطمینان‌تری از کیفیت عملکرد بنگاه‌ها بودند. انتشار تدریجی این گزارش‌ها نیز تا حدود زیادی انتظارات را برآورده کرد. اطلاعات مندرج در این گزارش‌ها نشان داد که اغلب شرکت‌های تولیدی به رغم تحریم‌ها در زمینه مقادیر تولید و فروش نسبت به متوسط سال گذشته موفق عمل کرده‌اند و همچنین در سمت نرخ‌های فروش، به دلیل برخورداری از رشد نرخ‌های ارز در سامانه نیما و همچنین عقب‌نشینی سیاست‌گذار از تخصیص یارانه ارزی به کالا‌های ضروری، خبر‌های خوبی برای سهامداران دارند.

صعود «نیما» در نزول «فردوسی»

در روز‌های اخیر اخبار مهمی از بازار ارز به بورس تهران مخابره می‌شود. بازار ارز طی این مدت دو سیمای متفاوت از خود به نمایش گذاشته است. از یکسو، در بازار آزاد شاهد فشار بر نرخ دلار و عقب‌نشینی‌های نسبتا تند قیمت هستیم و از سوی دیگر، در بازار رسمی ارز (سامانه نیما) قیمت‌ها آهسته و پیوسته در مسیر صعودی در حال ثبت رکورد‌های تازه هستند. نرخ دلار بر اساس آخرین آمار هفتگی سامانه نیما، به رکورد‌هایی بالاتر از مرز ۱۱ هزار تومان دست یافته است. این در حالی است که میانگین ماهانه نرخ دلار در سامانه مزبور عدد ۱۰ هزار تومان را نشان می‌دهد. ضمن اینکه آمار مندرج در گزارش‌های اردیبهشت اغلب شرکت‌ها خبر از تسعیر دلار با نرخی کمتر از ۱۰ هزار تومان می‌دهد. اگرچه تصور رایج این است که رشد قیمت‌ها در بورس تهران تابعی از حرکت نرخ آزاد ارز است، اما واقعیت‌های آماری چنین تصویری را تایید نمی‌کند و بر اهمیت نرخ‌های کشف‌شده در سامانه نیما تاکید دارد. در واقع، ارزش‌گذاری سهام مرتبط طی ماه‌های اخیر نه با نرخ‌های ارز که با نرخ‌های سامانه نیما برآورد می‌شد. حال، روند صعودی قیمت در بازار رسمی ارز و میل به همگرایی با نرخ‌های بازار آزاد به‌عنوان یکی از سوخت‌های بنیادی سهام مطرح است که به نظر می‌رسد در گزارش ماه‌های آتی شرکت‌ها انعکاس پیدا کند. اهرم رشد دلار نیمایی می‌تواند ضمن جبران افت نسبی قیمت‌های جهانی، در تقویت فروش شرکت‌های وابسته نقش موثری ایفا کند.

اثر آرام‌بخش محیط بیرونی سهام

هر چند سیگنال‌های بنیادی محرک اصلی رشد تقاضای سهام طی معاملات دیروز بودند، اما وضعیت قیمت‌ها در بازار جهانی و کاهش تنش‌های سیاسی در تامین امنیت روانی بازار موثر واقع شد. معاملات بازار جهانی طی روز گذشته پس از تلاطم‌های هفته قبل در فضایی نسبتا آرام دنبال شد و قیمت نفت و فلزات رنگین بخش اندکی از افت سنگین هفته قبل را جبران کردند. از طرفی، تغییر لحن رئیس‌جمهوری آمریکا در قبال ایران هم سبب شد تا سهامداران با اطمینان بیشتری به عوامل بنیادی واکنش نشان دهند.

قدرت‌نمایی غول‌های فلزی

دیروز نماد فولاد مبارکه اصفهان عنوان پرمعامله‌ترین سهم بورس تهران را به خود اختصاص داد. رشد قابل توجه مقادیر تولید و افزایش محسوس مبالغ فروش این شرکت نسبت به متوسط یک سال گذشته نشان از عملکرد درخشان بزرگ‌ترین بنگاه بورس تهران در اردیبهشت ماه داشت. دیگر فلزکار بزرگ بازار، یعنی شرکت ملی مس ایران نیز در گزارش عملکرد خود برای اردیبهشت، با وجود فشار‌های تحریم از تقویت محسوس تولید و افزایش غیرمنتظره مقادیر فروش پرده برداشت تا دو غول گروه فلزات به پرمعامله‌ترین سهام بورس تهران طی روز گذشته بدل شوند. البته اقبال به سهام فلزات تنها به این دو نماد محدود نشد، بلکه تمام نماد‌های فلزکار طی روز گذشته ضمن جذب حدود ۱۶ درصد از ارزش ۱۳۵۰ میلیارد تومانی کل معاملات خرد، با رشد قیمت به کار خود پایان دهند. نکته جالب اینکه ۱۳۵۳ واحد از جهش ۵۶۸۰ واحدی شاخص کل به واسطه رشد قیمت در سه نماد «فولاد»، «فملی» و «فخوز» رقم خورد. اقبال سرمایه‌گذاران به سهام این گروه، خاصه سه سهم مزبور به حدی بود که با وجود عرضه مکرر صف‌های خرید، بسیاری از معامله‌گران تا پایان معاملات موفق به خرید سهم نشدند. جهت‌گیری معامله‌گران در دیگر گروه‌های بزرگ نیز مشابه صنعت فلزات رقم خورد، اما جذابیت گزارش‌های بنیادی نماد‌های فلزی بخش اصلی سرمایه‌ها را به خود معطوف کرد.

رهایی بازماندگان از حصر سیاست‌گذار

از سال گذشته که اقتصاد کشور با تشدید مداخلات سیاست‌گذار به انگیزه مهار تورم مواجه شد، طیفی از صنایع به واسطه تولید کالا‌های ضروری، از مجرای دریافت یارانه ارز موسوم به دلار ۴۲۰۰ تومان، تحت سرکوب تورمی قرار گرفتند. اما پس از حدود یک‌سال، شاهد عقب‌نشینی سیاست‌گذار و بازتاب موج تورمی در این دسته از صنایع هستیم. انتشار گزارش عملکرد شرکت‌های دارویی و غذایی‌ها و جهش نرخ‌های فروش همراه با افزایش مقادیر تولید و فروش در ترغیب متقاضیان سهام نقش موثری ایفا کرد. دیروز سهام شرکت‌های دارویی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان از ارزش معاملات را در اختیار گرفتند. در سهام اغلب شرکت‌های غذایی هم شاهد تشکیل جبهه قدرتمندی از تقاضا بودیم. در دیگر گروه‌های کوچک و متوسط نیز با جهش نرخ‌های فروش در اردیبهشت نسبت به متوسط سال گذشته آرایش مشابهی شکل گرفت. معاملات سهام شرکت‌های سیمانی، کاشی‌ساز‌ها و ساختمانی‌ها نیز عمدتا با رشد حداکثری قیمت به پایان رسید و گروه‌های خدماتی از جمله سرمایه‌گذاری‌ها هم از رشد قابل توجه قیمت برخوردار شدند. در این بین، خودرویی‌ها نیز از جو موافق بازار بی‌نصیب نماندند و برخی از نماد‌های این گروه، از جمله زیرمجموعه‌هایسایپا در ساعات انتهایی معاملات با رشد شدید تقاضا و صف خرید به معاملات خود خاتمه بخشیدند.