ازعلت تا درمان خارش پوست

شدت خارش گاهی به حدی است که بیمار با خاراندن‌های مکرر، بدنش را زخم می‌کند.

دلایل متعددی برای خارش پوست وجود دارد که برخی از آن‌ها مربوط به بیماری‌های پوستی است و برخی مربوط به بیمار‌ی های عمومی مثل هپاتیت C، بیماری‌های انسدادی کبد، نارسایی کلیه، کم کاری یا پرکاری تیروئید، کم خونی فقر آهن، پُرخونی، برخی سرطان‌های خونی مثل لوسمی و لنفوم (به خصوص لنفوم هوچکین)، میلوما، سرطان‌های داخلی، انگل‌های روده‌ای، ام اس، ایدز و برخی بیماری‌های اعصاب و روان.

دیابت نیز به کرات جزو علل داخلی خارش مطرح می‌شود، اما اغلب افراد مبتلا به دیابت خارش ندارند؛ بنابراین اگر فردی با خارش عمومی مزمن به پزشک مراجعه کرد، اول باید یک معاینه و آزمایش کامل برای بررسی بدخیمی‌های داخلی و بررسی عملکرد تیروئید، کبد، کلیه و حتی ایدز و هپاتیت انجام شود.


بعضی‌ها بلافاصله پس از حمام دچار خارش می‌شوند، آیا ممکن است این هم به علت بیماری خاصی باشد؟

از بیماری‌های داخلی که باعث خارش می‌شود، نوعی پُرخونی به نام "پلی سیتمی ورا" وجود دارد که در آن، بیش از یک سوم افراد از خارش رنج می‌برند. خارش این افراد بیشتر با تغییر حرارت و به خصوص دقایقی بعد از استحمام است. علتش هم مشخص نیست و کمی آسپیرین موجب تخفیف فوری خارش در آن‌ها می‌شود. اما از بحث بیماری‌های داخلی که بگذریم، بیماری‌های پوستی متعددی وجود دارند که خارش جزو شکایات اصلی مبتلایانش است، مثلا اگزمای سرشتی، گال و درماتیت هرپسی فرم.

چه چیز‌هایی خارش را بدتر می‌کند؟

بیشتر خارش‌ها با گرما تشدید می‌شوند. همچنین استرس، اضطراب و ترس نیز می‌تواند خارش را تشدید نمایند.

اکثر خارش‌ها، شب هنگام، زمانی که فرد از کار و فعالیت روزانه فارغ می‌شود، تشدید می‌شوند.

کانال گوش خارجی، سوراخ بینی و ناحیه اطراف مقعد و ناحیه تناسلی، نواحی مستعد خارش محسوب می‌شوند.

خارش هم می‌تواند ریشه عصبی داشته باشد؟

بله، برخی خارش‌ها در حیطه بیماری‌های پوست و مو بسیار مرتبط با مسایل روحی و روانی هستند و به همین علت به آن‌ها درماتیت‌های عصبی (نورو درماتیت) می‌گویند.

در این بیماری‌ها فرد تمایل شدیدی به خاراندن برخی نواحی در دسترس پوست دارد و از خاراندن این نواحی لذت می‌برد و یک سیکل معیوب از خارش و خاراندن درست می‌شود و پوست شبیه پسوریازیس می‌شود. در درمان این افراد باید حتما به مسایل روحی توجه شود و درمان موضعی خالی جواب نمی‌دهد.

در برخی موارد مثل کهیر، علت اصلی خارش ماده هیستامین است. کهیر می‌تواند به دلیل مصرف یک دارو یا غذای خاص یا به دلیل برخی عفونت‌ها باشد. البته علل متعدد دیگری هم برای کهیر وجود دارند، مثلا ممکن است نور آفتاب یا تماس با آب یا تماس با سرما یا ارتعاش موجب کهیر شود.

گاهی حساسیت پوستی به برخی مواد، موجب خارش‌های شدید می‌شود، مثل برخی افراد با مصرف اسپری ضدعرق و خوش بو کننده زیر بغل، دچار حساسیت می‌شوند.

آیا این خارش‌ها درمان دارند؟

بله، البته! قدم اول درمان، تشخیص علت خارش است و بدون این امر، درمان بسیار مشکل است، اما برخی اقدامات وجود دارند که می‌تواند به تخفیف خارش کمک کنند، مثلا خنک نگه داشتن محیط و پرهیز از حمام داغ و لباس پشمی.

خشکی پوست هم یکی از علل مهم خارش است، لذا در بیمارانی که از خشکی پوست رنج می‌برند، چرب و مرطوب نگاه داشتن پوست برای تخفیف خارش اهمیت بسیاری دارد. در افراد مسن، خشکی یک علت مهم و شایع است که باید مراقب استفاده از شوینده‌های نامناسب پوست و استحمام‌های مکرر که باعث خشکی پوست می‌شوند، باشند و مرتب از کرم مرطوب کننده استفاده نمایند.

برخی دارو‌های موضعی نیز می‌توانند موجب کاهش خارش‌های موضعی شوند، مانند بی حس کننده‌های موضعی (مثل کرم لیدوکائین، ژل نیزوکائین) و برخی آنتی هیستامین‌های موضعی (مثل کرم داکسپین) و محلول‌های موضعی حاوی کامفور یا مفتول. کورتون موضعی هم در برخی موارد که علت خارش، التهاب است (مثل اگزماها) می‌تواند مفید باشد. کرم یا لوسیون کالامین نیز می‌تواند مفید باشد.

باید توجه داشت که تمام دارو‌های موضعی گاهی می‌توانند خود موجب ایجاد آلرژی و حساسیت شده و موجب تشدید خارش گردند، بنابراین مصرف این دارو‌ها باید زیر نظر پزشک و ترجیحا با تجویز متخصص پوست باشد تا از مشکلات احتمالی جلوگیری نماید.

از نظر دارو‌های خوراکی هم، آنتی هیستامین‌ها از شایع‌ترین دارو‌های تخفیف خارش‌اند، اما بسیاری از این دارو‌ها خواب آور هستند، لذا افراد به خصوص کسانی که رانندگی می‌کنند یا افراد مسن باید بسیار مراقب باشند. دارو‌های آنتی هیستامینی که خواب‌آور نیستند، روی خارش اثر ندارند، مگر در مورد کهیر.

از برخی دارو‌های ضد مخدر نیز اثرات ضد خارش دیده شده و در نهایت از نور درمانی نیز می‌توان در برخی خارش‌ها استفاده کرد.

منبع:بهداشت نیوز