ازن چگونه تولید می‌شود؟

حسین شهیدزاده با اشاره به جلسه‌ای که برای بررسی علل افزایش ازن در تهران، با حضور کارشناسان برگزار شد، اظهار کرد: تمام کارشناسان اتفاق نظر دارند که پیش‌ساز‌های ازن مواد آلی فرار (VOC) و ناکس یا اکسید‌های نیتروژن است. این مواد در مجاورت گرما و نور خورشید به آلاینده ازن تبدیل می‌شوند.

وی با بیان اینکه طبق بررسی‌های انجام شده تابستان امسال نسبت به سال گذشته دمای هوا در پایتخت افزایش یافته است، تصریح کرد: مسئله مهمتر از دما، تشعشع است. روز‌هایی که هوا گرم است و تشعشع مستقیم خورشید به زمین می‌رسد ازن بیشتری تولید می‌شود، اما روز‌هایی که هوا ابری، ولی گرم است آلاینده ازن در شرایط بهتری قرار دارد.

وزش باد‌های غربی غلظت ازن در هوای پایتخت را افزایش می‌دهد

مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اینکه جهت وزش باد نیز بر کاهش و افزایش آلاینده ازن موثر است، گفت: هر زمان در شهر تهران جهت وزش باد از سمت جنوب شرقی بوده است، ازن کاهش پیدا کرده، ولی وزش باد‌های غربی غلظت آلاینده ازن در پایتخت را افزایش داده است. با توجه به این موضوع می‌توان گفت که شاید بخشی از آلاینده ازن همراه با وزش باد وارد تهران می‌شود.

تاثیر بخارات بنزین و موتور‌های کاربراتوری بر تولید ازن

شهیدزاده ادامه داد: مواد آلی فرار (VOC) از منابع مختلفی از جمله پمپ بنزین‌ها یا باک خودرو‌ها متصاعد می‌شوند. پیش از این وزارت نفت طرحی را تحت عنوان «طرح کهاب» برای کاهش بخارات ناشی از پمپ بنزین‌ها دنبال می‌کرد، اما متاسفانه این طرح رها شد. از سوی دیگر در باک خودرو‌ها قطعه‌ای به نام کنیستر وجود دارد که بخارات بنزین داخل باک را جذب و آن را تبدیل به مایع می‌کند. اگر در باک خودرویی باز شود و بوی بنزین از آن خارج شود یعنی کنیستر به‌درستی کار نمی‌کند.

وی با بیان هر چه قدر خودرو‌ها پرمصرف‌تر باشند VOC بیشتری وارد هوا می‌شود، توضیح داد: برای مثال در کشور ما خودرو‌ها به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش ۷ یا ۸ لیتر سوخت مصرف می‌کنند، اما در سایر کشور‌ها این میزان به ۴ لیتر رسیده است. یکی دیگر از منابع تولید مواد آلی فرار موتورسیکلت‌های کاربراتوری و فرسوده هستند. این وسایل نقلیه مقداری از سوخت را به صورت دود از اگزوز خود خارج می‌کنند.

به گفته مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران آیین‌نامه‌ای در قانون هوای پاک وجود داشت که موتورسیکلت‌سازان را موظف می‌کرد تا به ازای پلاک‌گذاری هر موتور انژکتوری یک موتور فرسوده را از رده خارج کنند، اما متاسفانه با اعمال نفوذ موتوسیکلت‌سازان اجرای این آیین‌نامه به تعویق افتاد و همچنان روز به روز آلاینده‌های بیشتری از موتورسیکلت‌ها وارد هوا می‌شود.

شهیدزاده در ادامه با اشاره به منابعی که آلاینده ناکس را تولید می‌کنند، تصریح کرد: به‌طور کلی خودرو‌ها اگر کاتالیست مناسبی نداشته باشند آلاینده ناکس را وارد هوا می‌کنند. متاسفانه امکان اندازه‌گیری این آلاینده در مراکز معاینه فنی وجود ندارد و از این رو کاتالیستی روی خودرو‌ها نصب می‌شود که تاثیری روی کاهش آلاینده ناکس ندارد و این نوعی دور زدن قوانین است.
پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها هم ازن تولید کنند

وی منشا دیگر تولید آلاینده ناکس را پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها ذکر و اظهارکرد: در برخی از نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها از سوخت گازوییل استفاده می‌شود که ناکس زیادی را وارد هوا می‌کند.

مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در پایان با بیان اینکه کاهش تولید آلودگی از هر کدام از این منابع، کاهش آلاینده ازن را به دنبال دارد، گفت: طی سال‌های گذشته معضل آلاینده‌هایی از جمله سرب و اکسید‌های گوگرد در تهران حل شد بنابراین اگر تمام دستگاه‌های مرتبط پای کار باشند می‌توان به کاهش غلظت آلاینده ازن در فصل گرم در تهران امیدوار بود.