۸ نوع سردرد و چگونگی رفع آن‌ها

سردرد از آن درد‌هایی است که تقریباً همه‌ی ما آن را تجربه کرده‌ایم. این درد وقتی خفیف باشد با یک مسکن ساده و کمی استراحت برطرف می‌شود؛ اما اگر شدید یا غیرمعمول باشد، ممکن است نیاز به مراقبت فوری داشته باشد و ممکن است پای مشکل بزرگ‌تری در میان باشد.

سردرد‌ها اغلب نگران‌کننده نیستند؛ اما اگر دائم تکرار شوند و مدت زمان زیادی طول بکشند می‌توانند اختلالاتی را در زندگی فرد ایجاد کنند. تشخیص نوع سردرد کمک می‌کند تا درمان مؤثر با آن دریافت شود و اگر راهی داشته باشد از وقوعش پیشگیری کرد. در این مطلب به ۸ نوع سردرد و چگونگی رفع آن‌ها اشاره کرده‌ایم، با ما همراه باشید.

دردی که فقط یک طرف سرتان را درگیر می‌کند: میگرن
اگر درد فقط در یک طرف سر شما (چپ یا راست) وجود داشته باشد و در آن حالتی شبیه تپش داشتن و ضربان دار بودن احساس کنید به احتمال زیاد این نوع سردرد میگرن است. این درد معمولاً شدید است و عملکرد شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین ممکن است با علائمی مانند حساسیت به نور و صدا همراه باشد.

در مورد چگونگی خلاص شدن از شر این نوع سردردها، بهترین گزینه‌ای که به شما توصیه می‌شود این است که کار‌هایی که انجام می‌دهید را متوقف کرده و فقط استراحت کنید. این سردرد معمولاً بین ۴ تا ۲۴ ساعت طول می‌کشد که بسیار طولانی است. پس اگر مدام تکرار می‌شوند می‌توانند بر زندگی‌تان تأثیر بگذارند، از پزشک معالجتان برای دریافت دارو‌های پیشگیری‌کننده کمک بگیرید. شاید نیاز باشد به همراه مسکن‌ها داروی ضد تهوع متوکلوپرامید را هم مصرف کنید. البته دارو‌ها باید حتماً تحت نظر پزشک باشد تا موجب عوارض جانبی دیگری نشود.

دردی که دور سرتان پیچیده می‌شود: سردرد تنشی
فشار یا دردی که دور سرتان پیچیده می‌شود احتمالاً سردردی از نوع تنشی است. شاید لازم به تغییراتی در عادت‌های روزمره‌تان باشد تا از شر این سردرد‌های ناخوشایند خلاص شوید. بیماران دچار این نوع سردرد اغلب می‌گویند که انگار سرشان در منگنه‌ای قرار گرفته شده است.

درد‌های تنشی اغلب دو طرف سر را درگیر می‌کنند و ممکن است در اثر خستگی، استرس عاطفی و یا مشکلات مربوط به عضلات یا مفاصل گردن یا فک ایجاد می‌شوند. این سردرد اغلب بین ۲۰ دقیقه تا دو ساعت طول می‌کشد.

مصرف دارو‌های مسکن بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک (OTC) مانند استامینوفن یا دارو‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی (مانند آسپرین، ناپروکسن یا ایبوپروفن) می‌توانند باعث از بین رفتن درد در همان مراحل اولیه شوند و بهتر از آن استفاده از دارو‌های ترکیبی حاوی آسپیرین، استامینوفن و کافئین می‌باشد. در یک تحقیق مشخص شد که این دارو‌های ترکیبی در مقایسه با مصرف استامینوفن به تنهایی و یا همراه با دارونما به تسکین درد بیماران کمک بیشتری می‌کند.

دردی که در صورتتان حس می‌شود: سردرد سینوسی
اگر در چشم‌ها و گونه‌هایتان احساس فشار می‌کنید، احتمالاً دچار سردرد‌های سینوسی شده‌اید. سینوزیت دلیل شایع سردرد‌های مزمن یا مکرر نیست و این موارد بسیار نادر هستند و اغلب همان سردرد‌های میگرنی‌اند که به احتمال زیاد باعث ایجاد درد در صورت می‌شوند. در سردرد‌های سینوسی معمولاً خم شدن به جلو باعث افزایش درد می‌شود.

اگر به عفونت ویروسی یا باکتریایی مبتلا شده باشید و علائم واضحی از عفونت سینوس‌ها مانند درد در نواحی دندان و کم شدن حس بویایی را مشاهده کنید، پزشکتان به احتمال زیاد برایتان یا آنتی‌بیوتیک‌های لازم را تجویز می‌کند (اگر باکتریایی باشد) یا اسپری‌های ضد احتقان بینی و آنتی‌هیستامین‌ها را پیشنهاد می‌کند.

درد ناگهانی در هر کجای سرتان: سردرد رعد و برقی
چند علامت وجود دارد که نشان می‌دهد سردرد شما جدی‌تر است و سردرد رعد و برقی ممکن است یکی از آن‌ها باشد. این سردرد مثل یک صاعقه در درون سر شما احساس می‌شود. طبق گفته بنیاد میگرن آمریکا، این حالت حداقل ۵ دقیقه به طول می‌انجامند و ممکن است شما ندانید که چرا این اتفاق افتاده است. وقتی در مورد انواع سردرد‌ها صحبت می‌کنید، این مورد سیگنال‌های هشداردهنده‌ای را ارسال می‌کند که باید حواسمان را بیشتر جمع کنیم. اگر این مورد را تجربه کردید حتماً به پزشک یا یک مرکز درمانی مراجعه کنید. این نوع سردرد‌های تهدیدکننده می‌توانند به دلایل خطرناکی، چون آنوریسم مغزی، سکته‌ی مغزی و یا خونریزی مغزی ایجاد شوند.

درد شدیدی که در پشت چشم‌ها حس می‌شود: سردرد خوشه‌ای
اگر احساس می‌کنید چیزی از پشت به چشمتان فشار زیادی وارد می‌کند، ممکن است دچار سردرد خوشه‌ای شده باشید. سردرد‌های خوشه‌ای به دلیل درد بسیار بسیار زیادی که دارند به "سردرد خودکشی" نیز معروف هستند و در آقایان بیشتر از خانم‌ها دیده می‌شود و تأثیرگذاری بیشتری نیز دارد. سردرد خوشه‌ای با علائم دیگری مانند درد و قرمزی چشم، اشک ریزش، آبریزش بینی و افتادگی پلک در همان طرفی که درد شدیدتر است، همراه هستند.

در هنگام ابتلا به این سردرد ممکن است احساس آشفتگی کنید و بخواهید بلند شوید و کاری کنید. اغلب افراد مبتلا به این سردرد آرام و قرار ندارند و مدام به سرشان ضربه می‌زنند. متأسفانه، ممکن است این نوع سردرد سال‌های طولانی تشخیص داده نشود و فرد از آن رنج ببرد. تشخیص صحیح بسیار مهم است، زیرا این نوع سردرد درمان متفاوتی با میگرن دارد و ممکن است به دلیل شباهت‌هایی که با آن دارد مثل همین که یک طرف سر را بیشتر درگیر می‌کند، با آن اشتباه گرفته شود.

در مورد چگونگی خلاص شدن از شر این سردرد، پزشک شما ممکن است اکسیژن درمانی با شدت جریان زیاد را پیشنهاد کند که می‌توانید از طریق ماسک صورت، اکسیژن را استنشاق کنید. برخی از بیماران قطره بینی لیدوکائین، تزریق دی هیدروژروتامین یا سایر روش‌های درمانی را ترجیح می‌دهند. مؤثرترین دارو برای جلوگیری از حملات سردرد خوشه‌ای وراپامیل، مسدود کننده کانال کلسیم است. دارو‌های دیگری که ممکن است به شما کمک کند شامل دیوالوپراکس، توپیرامات و لیتیوم هستند. باز هم تذکر می‌دهیم که هیچ داروی جدیدی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.

دردی که در بالای سر و یا صورتتان پدیدار می‌شود: سردرد‌های حساسیتی
اگرچه این نوع سردرد هم سینوس‌ها را درگیر می‌کند؛ اما سردرد‌های ناشی از آلرژی فصلی هستند و شما علائم دیگری مانند آبریزش بینی، عطسه و آبریزش از چشم‌ها را نیز تجربه خواهید کرد. برای تشخیص صحیح این نوع سردرد باید به پزشک مراجعه کنید.

برای تسکین سردرد‌های حساسیتی یا همان سردرد‌های ناشی از آلرژی، باید از عوامل به وجود آورنده‌ی آلرژی پیشگیری کنید و از دارو‌های آنتی‌هیستامینی بدون نیاز به نسخه و دارو‌های ضد احتقان استفاده کنید.

درد گزنده و سوزشی در یک طرف سر: سردرد هواپیما
با این که سفر هوایی خیلی سخت نیست، اما از هر ۱۲ نفر یک نفر از مشکلی به نام سردرد‌های هواپیما رنج می‌برد. این نوع سردرد در اثر تغییر فشار در طول سفر با هواپیما به وجود می‌آید.

برای کاهش خطر ابتلای خود به این نوع سردرد، سعی کنید استرستان را کنترل کنید، هیدراته بمانید و هنگامی که احساس کردید ممکن است دچار سردرد شوید از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه استفاده کنید.

همه جای سرتان با هم درد می‌کند: سردرد فعالیتی
سردرد‌های فعالیتی به نوعی از سردرد گفته می‌شود که در طول یا بعد از یک فعالیت بدنی خاص مثل ورزش یا ارگاسم به وجود بیاید. به گفته بنیاد میگرن آمریکا (AMF)، سردرد‌های فعالیتی یا حرکتی ممکن است به مدت پنج دقیقه تا دو روز به طول بینجامند و علائمشان نیز نسبتاً متغیر است. سردرد‌های حرکتی می‌توانند شدید، یک طرفه، نبض‌دار، دردناک و یا همراه با حالت تهوع باشند. این نوع سردرد در واقع نادر است و با میگرن ناشی از ورزش نیز فرق دارد؛ اما باید در صورت ابتلا به پزشک مراجعه کنید تا شما را بابت دلایل اصلی این نوع سردرد ارزیابی کند چرا که ممکن است مثلاً دلیل جدی‌تری مثل خونریزی عامل آن باشد.

خبر خوب این است که اگر مشکل پزشکی خاصی دلیل ایجاد این سردرد‌ها نباشد، معمولاً پس از شش ماه از بین می‌روند. در ضمن، استفاده از ناپروکسن ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از فعالیت بدنی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

چه زمانی باید نگران سردرد‌ها شد؟
همان‌طور که قبلاً هم گفتیم به طور کلی سردرد‌ها را می‌توان با رعایت مواردی در منزل کنترل کرد؛ اما در برخی موارد باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و آن زمانی است که با برخی علائم هشداردهنده که در ادامه ذکر می‌شوند، روبرو شوید:

سردرد‌هایی که برای اولین بار بعد از ۵۰ سالگی ایجاد می‌شوند.
- تغییر عمده در الگوی سردرد‌های شما
- سردرد غیرمعمول شدید
- درد سری که با سرفه یا حرکت افزایش می‌یابد
- سردرد‌هایی که به طور پیوسته بدتر می‌شوند

برای تسکین سردرد‌های حساسیتی یا همان سردرد‌های ناشی از آلرژی، باید از عوامل به وجود آورنده‌ی آلرژی پیشگیری کنید و از دارو‌های آنتی‌هیستامینی بدون نیاز به نسخه و دارو‌های ضد احتقان استفاده کنید

تغییر در شخصیت یا عملکرد ذهنی
- سردرد‌هایی که همراه با تب، سفتی گردن، سردرگمی، کاهش هوشیاری یا حافظه یا علائم عصبی مانند اختلالات بینایی، اختلالات گفتاری، ضعف، بی‌حسی یا تشنج همراه است.
- سردرد‌هایی که با چشم قرمز دردناک همراه هستند
- سردرد‌هایی که با درد و حساسیت در نزدیکی گیجگاه‌ها همراه هستند
- سردرد پس از ضربه به سر
- سردرد‌هایی که مانع انجام فعالیت‌های عادی روزانه‌تان می‌شوند
- سردرد‌هایی که ناگهان به وجود می‌آیند، به خصوص اگر شما را از خواب بیدار کنند
- سردرد در بیماران مبتلا به سرطان یا دچار نقص سیستم ایمنی