علائم این بیماری مرگبار با تب و لرز، سرفه و تنگی نفس آغاز می‌شود

پنومونی، ذات الریه یا سینه پهلو نوعی عفونت در یک یا هر دو ریه است که باکتریها، ویروس‌ها و قارچ‌ها باعث آن می‌شوند. این عفونت موجب ایجاد التهاب در کیسه‌های هوا در ریه‌ها می‌شود که به آن‌ها کیسه‌های آلوئولی گفته می‌شود. آلوئول‌ها با مایع یا چرک پر می‌شوند و تنفس فرد دشوار می‌گردد.

علائم ذات الریه

علائم ذات الریه می‌تواند از خفیف تا مرگ آور متفاوت باشد. این علائم می‌توانند شامل سرفه که ممکن است خلط ایجاد کند، تب، تعریق یا لرز، تنگی نفس که هنگام انجام فعالیت‌های عادی یا حتی در هنگام استراحت اتفاق می‌افتد، درد قفسه سینه که هنگام نفس کشیدن یا سرفه شدیدتر می‌شود، احساس خستگی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع یا استفراغ و سردرد باشند.

سایر علائم با توجه به سن و سلامت عمومی فرد می‌توانند متفاوت باشند، به عنوان مثال این بیماری در کودکان کمتر از ۵ سال ممکن است موجب بروز خس خس در هنگام تنفس شود، اما به نظر می‌رسد نوزادان مبتلا به آن هیچ علامتی ندارند، اما گاهی اوقات ممکن است استفراغ کنند، کمبود انرژی داشته باشند یا در نوشیدن یا خوردن دچار مشکل شوند. همچنین این بیماری در افراد مسن ممکن است علائم خفیف تری از خود بروز دهد.


علل ذات الریه

انواع مختلفی از عوامل عفونی وجود دارد که می‌توانند باعث ایجاد ذات الریه یا پنومونی شوند که در ادامه با برخی از آن‌ها آشنا می‌شوید.

پنومونی باکتریایی

شایع‌ترین علت پنومونی باکتریایی، باکتری استرپتوکوک پنومونیه است. سایر عوامل ایجاد کننده این نوع از پنومونی شامل مایکوپلاسما پنومونی، هموفیلوس آنفلوانزا، لژیونلا پنوموفیلا هستند.

پنومونی ویروسی

ویروس‌های تنفسی اغلب علت ایجاد ذات الریه هستند. برخی از این ویروس‌ها شامل ویروس آنفلوانزا، ویروس همگام تنفسی (RSV)، ویروس عامل سرماخوردگی یا رینو ویروس‌ها هستند. پنومونی ویروسی معمولاً خفیف‌تر است و می‌تواند طی یک تا سه هفته بدون درمان بهبود یابد.

پنومونی قارچی

قارچ‌های موجود در خاک یا بدن پرندگان می‌توانند باعث ذات الریه شوند. این قارچ‌ها اغلب در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف مؤثرتر عمل می‌کنند.

آیا ذات الریه مسری است؟

میکروب‌هایی که باعث ایجاد پنومونی می‌شوند مسری هستند، این بدان معنی است که آن‌ها می‌توانند از فردی به فرد دیگر گسترش پیدا کنند. هر دو نوع پنومونی ویروسی و باکتریایی می‌توانند از طریق استنشاق قطرات موجود در هوا از طریق عطسه یا سرفه به دیگران انتقال پیدا کنند. همچنین این بیماری می‌تواند از طریق تماس با سطوح یا اشیاء آلوده به باکتری‌ها یا ویروس‌هایی که باعث ایجاد پنومونی می‌شوند، منتقل شود.

گروه‌های در معرض خطر ابتلا به ذات الریه

هر کسی می‌تواند به ذات الریه مبتلا شود، اما گروه‌های خاصی خطر بیشتری برای ابتلا به آن دارند. گروه‌هایی مانند نوزادان از بدو تولد تا ۲ سالگی، افراد ۶۵ سال و بالاتر، افرادی که به دلیل بیماری یا استفاده از دارو‌هایی مانند استروئید‌ها یا دارو‌های خاص سرطان دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، افرادی که شرایط پزشکی خاص مزمن دارند مانند مبتلایان به آسم، فیبروز کیستیک، دیابت یا نارسایی قلبی، افرادی که اخیراً دچار عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا شده اند، افرادی که اخیراً بستری شده اند یا در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند، افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، اشخاصی که دچار مشکل در بلع هستند یا وضعیتی دارند که باعث عدم تحرک می‌شود، افرادی که سیگار می‌کشند یا از انواع خاصی از دارو استفاده می‌کنند و یا مقدار زیادی الکل می‌نوشند و افرادی که در معرض تحریک کننده‌های ریه مانند آلودگی هوا، دود و برخی مواد شیمیایی قرار دارند، از جمله این افراد هستند.

درمان ذات الریه

درمان ذات الریه به نوع و شدت آن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.

دارو‌های تجویزی

پزشک ممکن است برای کمک به درمان ذات الریه دارو تجویز کند. آنتی بیوتیک‌های خوراکی می‌توانند در اکثر موارد پنومونی باکتریایی را درمان کنند. باید توجه داشته باشید که حتی اگر احساس بهبودی کردید، همیشه دوره مصرف آنتی بیوتیک خود را کامل کنید، زیرا رعایت نکردن این امر می‌تواند از درمان عفونت جلوگیری کند و موجب شود که درمان در آینده سخت‌تر باشد.

دارو‌های آنتی بیوتیک برای مبارزه با ویروس‌ها موثر نیستند. در بعضی موارد، پزشک ممکن است داروی ضد ویروسی تجویز کند. با این حال، بسیاری از موارد پنومونی ویروسی به خودی خود با مراقبت در منزل درمان می‌شود.

گاهی هم از دارو‌های ضد قارچ برای مقابله با پنومونی قارچی استفاده می‌شود و برای از بین بردن عفونت ممکن است ناچار شوید چندین هفته از این دارو استفاده کنید.

پزشک برای تسکین درد و تب فرد، ممکن است در صورت لزوم، دارو‌های بدون نسخه (OTC) را توصیه کند که دارو‌هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و استامینوفن از جمله آن‌ها هستند. همچنین ممکن است برای اینکه بتوانید استراحت کنید ناچار به استفاده از داروی ضد سرفه باشید. استراحت و نوشیدن مایعات زیاد می‌تواند به تسریع بهبودی این بیماری کمک کرده و از بازگشت مجدد آن جلوگیری کند.

پیشگیری از ذات الریه

در بسیاری موارد، می‌توان از ذات الریه جلوگیری کرد. اولین خط دفاعی در برابر این بیماری واکسینه شدن است. چندین واکسن وجود دارد که می‌تواند به جلوگیری از ذات الریه و محافظت از فرد در برابر آن کمک کند. در بیشتر کشور‌ها واکسیناسیون به افراد در معرض خطر توصیه می‌شود. همچنین پیشگیری از اعمالی که به سیستم دفاعی ریه‌ها آسیب می‌رساند (مثل قطع سیگار)، می‌تواند کمک کننده باشد.

سایر نکات پیشگیری

علاوه بر واکسیناسیون، موارد دیگری وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از ذات الریه به کار ببندید. برای مثال اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن شما را مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی به ویژه ذات الریه می‌کند. مرتباً دستان خود را با آب و صابون بشویید. با دستمال هنگام سرفه و عطسه جلوی دهان خود را بپوشانید و فوراً دستمال استفاده شده را دور بیندازید. برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود یک شیوه زندگی سالم را در پیش بگیرید. استراحت کافی و یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.

منبع:باشگاه خبرنگاران جوان