هشدار نسبت به تداوم ممنوعیت صادرات شیرخشک

به گزارش روابط عمومی انجمن صنفی تولید شیر خشک کشور؛ در تابستان سال ۹۷ وزارت صمت دستور عجیب توقف صادرات شیر خشک را صادر کرد. دستوری که با اعتراض تولید کنندگان شیرخشک، دامداران و نمایندگان مجلس روبرو شد.

آن‌ها معتقد بودند دستور توقف صادرات شیرخشک خارج از اختیارات وزارت صمت و دستوری غیرقانونی است که در نهایت، روند پیشرفت و توسعه این صنعت را دچار مشکل می‌کند، بازار‌های صادراتی حذف و کشور از درآمد‌های ارزی محروم می‌شود.

علی رغم تعلل وزارت جهادکشاورزی و وعده‌های مکرر وزرای صمت درطی بیش از یک سال گذشته هنوز مشکل تولید کنندگان حل نشده و این صنعت ارز آور از صادرات و حضور در بازار‌های منطقه‌ای و جهانی محرم است.

سیاوش سلیمی رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک کشور در گفتگویی به مسائل و مشکلات این صنعت پرداخته است.

چند کارخانه در ایران شیر خشک تولید می‌کنند، چند نفر در این صنعت مشغول به کار هستند، ظرفیت تولید و نیاز کشور چقدر است؟

بیش از 30 کارخانه تولید شیر خشک صنعتی در کشور داریم و بالغ بر پنج هزار نفر پرسنل مستقیم در این کارخانه‌ها مشغول کار هستند و ظرفیت تولید کشور بیش از 200 هزار تن در سال است، ولی عملا 100 هزار تن در سال تولید می‌شود که 67 تا 70 هزار تن مصرف کشور است و یک چیزی حدود 30 هزار تن هم ما می‌توانیم صادر کنیم، یعنی مازاد مصرف داریم که می‌توانیم صادر کنیم.

چند سال است که شیر خشک ایرانی صادر می‌شود، مقصد و بازارهای صادراتی شما کجاست ؟

از حدود 5 یا 6 سال پیش صادرات شیر خشک رونق گرفت. قبلاً چنین امکانی در کشور وجود نداشت اما با سرمایه گذاری صورت گرفته ایران توانایی تولید شیرخشک را از ابتدای دهه 90 به دست آورد/ البته اکنون بیش از یک سال است که صادرات ما به دستور وزارت صمت متوقف شده است. تا پیش از ممنوعیت صادرات شیرخشک در شهریور سال 97 ؛معمولا به 12 کشور منطقه صادرات داشتیم کشورهای مانند امارات، قطر و حتی کشورهای شاخ آفریقا جزو خریداران شیرخشک ایران بودند.

حجم صادرات شما چقدر بود ؟

حجم صادرات ما در سال 95 حدود 30 هزار تن در سال بوده، سال 96، 26 هزار تن و تا ممنوعیت صادرات در سال 97 که 1/6/97 اتفاق افتاد، ما حدود 14 هزار تن صادرات شیر خشک داشتیم.

چرا صادرات شیر خشک متوقف شده است؟

وزارت صمت در یک تصمیم یکطرفه و بدون مشورت با تشکل تشکیل‌شده و انجمن صنفی این صنعت، مبادرت به ممنوعیت صادرات گرفت و تصمیم گرفت که صادرات را ممنوع کند و توجیهی که آقایان برای این قضیه داشتند و غیرمنطقی است این است که صادرات شیر خشک باعث شده قیمت شیر بالا برود و مصرف‌کننده داخلی دچار مشکل شود. با این منطق وارد ممنوعیت صادرات شیر خشک شدند، در صورتی که ما می‌دانیم صادرات شیر خشک ارتباطی با افزایش قیمت شیر ندارد. در پاسخ به وزارت صمت باید گفت اکنون صادرات انواع محصولات لبنی دیگر بدون هیچگونه محدودیتی انجام می گیرد اگر بحث قیمت شیر و کمبود شیر در داخل مطرح بود قطعاً باید در این حوزه هم منوعیت صادرات می داشتیم اما این یک بام و دو هوا در تصمیم گیری سبب شده صنعت شیر خشک ایران بازارهای خود را از دست بدهد.

چه روندی را برای رفع ممنوعیت صادرات شیر خشک انجام دادید؟

ما پیگیری‌های زیادی کردیم، بالاخره سرمایه‌گذاری در صنعت شیر خشک شده و این صنعت جزو صنایع مهم کشور است که توانایی ارزآوری دارد. در مواردی که شیر توسط کارخانه ها جذب نمی‌شود مثل تعطیلات یا همین نوروز گذشته که ما مشکل جذب شیر داشتیم، چهار استان را سیل گرفته بود، واحدهای شیر خشک بودند که اجازه ندادند شیر دامدار روی دستش بماند یا خدای نکرده ضایع و در فاضلاب ریخته شود و این‌ها را تبدیل به شیر خشک کردند. شیر خشک کالایی است که قابلیت برگشت به چرخه تولید دارد. علی‌رغم همه این توجیهاتی که ما داریم و تمام جلساتی که رفتیم و شرکت کردیم، متاسفانه تا امروز موفق نشدیم که صادرات شیر خشک را آزاد کنیم .در تمامی این جلسات، کارخانجات لبنی اعلام می‌کردند که ما این شیر خشک مازاد شما را می‌خریم، ولی متاسفانه تا کنون هیچ کاری انجام ندادند. یکی، دو روز قبل جلسه‌ای داشتیم که شرکت تعاونی انجمن لبنی اعلام کرد که ما مازاد شیر خشک را می‌خریم. علی‌رغم قیمت خیلی پایینی که پیشنهاد دادند، ما قبول کردیم. ما معتقدیم که الان کارخانجات لبنی دارای شیر خشک مازاد هستند ، در انبارهای شرکت‌های مصرف‌کننده هم به اندازه کافی شیر خشک موجود است و در شرایطی که ایران تحریم است و صادرات نفتی مشکل دارد، صادرات غیرنفتی می‌تواند به کشور کمک کند. ما می توانیم شیر خشک مازاد را صادر کنیم، ولی در حال حاضر آقایان اعلام کردند که این شیر خشک را می‌خرند.

ما از مسئولان ذیربط خواستیم که حداقل یک فاصله زمانی تعیین کنند، یک زمانی را تعیین کنند که آقایان اگر نخریدند، مجوز صادرات به ما بدهند حالا قرار شده که در 15 روز، 40 درصد این شیر خشک توسط شرکت تعاونی انجمن لبنی خریداری شود، مابقی آن هم در 15 روز دوم خریداری شود. در غیر این صورت مجوز صادرات برای ما صادر شود. امیدواریم که این دفعه به قول خودشان عمل کنند و این صادرات را آزاد کنند. ضمن این‌که در تاریخ 16/07/98در دفتر مقررات و صادرات وزارت صمت، کارگروهی که در این زمینه تشکیل شد، با سه رأی موافق، یک رأی مخالف و یک رأی ممتنع مصوب کردند که صادرات شیر خشک، بدون هیچگونه عوارض صادرات انجام شود، ولی متاسفانه این مصوبه انجام نشد و مجددا جلسه مورخه 3/09/98تشکیل شد که خواستند کارخانجات لبنی این شیر خشک مازاد را خریداری کنند. من امیدوارم هر کارگروهی که در زمینه تولید و صادررات شیر خشک تصمیم می‌گیرد، این تصمیمات را محترم بشمارند و به آن عمل کنند تا واحدهای صنعتی هم دچار مشکل نشوند.

چه گروهی سود می‌برند از این‌که کارخانجات شیر خشک، صادرات انجام ندهد و یا روند صادرات متوقف شود؟

روند ممنوعیت صادرات شیر خشک بیش از یک سال است ادامه پیدا کرده، علی رغم مازاد تولید عده ای سعی می کنند این ممنوعیت ادامه پیدا کند. با دلایلی که خدمتتان ذکر کردم، قطعا گروه‌هایی از این قضیه سود می‌برند و مهمترین آن به نظر من بحثی است که کارخانجات لبنی روی قیمت شیر دارند. تا وقتی که واحدهای شیر خشک در کشور فعال نشده بود، دامداران وضعیت خوبی نداشته، به‌خصوص در ایام تعطیل یا زمانی که شیر خام جذب نمی‌شد، مجبور بودند شیر خام تولیدی خودشان را به قیمت خیلی پایین عرضه کنند و این باعث می‌شد که صنعت گاوداری کشور رشد نکند، چون امنیتی برای جذب شیر نبود، ولی با وجود آمدن کارخانجات شیر خشک که قابلیت این را دارند که در حجم بالایی شیر را جذب کنند و تبدیل به کالایی کنند که این مجددا قابل برگشت به تولید است، این نگرانی دامداران هم از بین رفت و آن‌ها هم تشویق شدند که شیر بیشتری تولید کنند، ولی متاسفانه باید پیگیری شود که این عواملی که باعث این ممنوعیت شده را بالاخره سیستم‌های نظارتی کشور پیگیری کنند و ببینند که این علت‌ها واقعا چه است؟ باید بدانیم گروهی از صنایع هم از امتیاز صادرات استفاده می کنند و هم از امتیاز واردات کالایی که در داخل ما توان تولیدش را داریم؛ بنابراین به راحتی می توان فهمید این قضیه از کجا سامان می پذیرد.

با آغاز صادرات مجدد شیر خشک، پیش‌بینی شما چیست؛ چه حجمی با چه ارزشی شیر خشک صادر شود؟

من فکر می‌کنم که طبق روال سال‌های 95 و 96 ما نهایتا بتوانیم اگر صادرات شیر خشک آزاد شود، حدود 30 هزار تن شیر خشک صادر کنیم که این هم تعادل بین جذب شیر خام و تولید محصولات لبنی را برای ما به وجود بیاورد و همچنین ما می‌توانیم با تولید این میزان شیر کشور را از واردات کره هم بی‌نیاز کنیم، چون کره مورد نیاز کشورمان وارداتی است و عملا هر سال مبالغ هنگفتی بابت واردات کره هزینه می‌شود. تولید کنندگان شیر خشک اکنون می توانند با تولید شیر خشک بدون چربی؛ کره حاصل از آن را به بازار عرضه کنند.

اکنون کارخانجات کره هم در کشور تاسیس در حال تاسیس است و اشتغال خوبی در این زمینه فراهم می کند. ما هم می توانیم برای ایران مزیت صادراتی ایجاد کنیم و هم کشور را از واردات کره بی نیاز کنیم منتهی باید چرخ این صنعت بچرخد با ممنوعیت صادرات شیر خشک ما علاوه بر از دست دادن بازارهای صادراتی؛ نقدینگی واحد های تولیدی خود را از دست می دهیم. امیدوارم مسئولان وزارت صمت به موضوع تولید و اشتغال زایی این صنعت و مزیت صادراتی آن توجه کافی داشته باشند.