همه‌ چیز درباره ملخ‌های مهاجم به ایران

سید محمدرضا میر با بیان اینکه منشا ملخ صحرایی با نام علمی (Schistocerca gregaria) حاشیه دریای سرخ و شبه جزیره عربستان است و کشورهایی همچون اریتره، یمن، سودان و عربستان زیستگاه اصلی ملخ‌های صحرایی هستند، اظهار کرد: ملخ صحرایی درواقع خطرناک‌ترین آفت گیاهی محسوب می‌شود. این ملخ روزانه قادر به پرواز بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتر است و به دلیل قدرت پرواز بسیار بالایی که دارند، اگر در فاز تهاجمی قرار بگیرند؛ می‌توانند خسارات زیادی به منابع کشاورزی وارد کنند.

وی ادامه داد: استان‌های درگیر با این نوع ملخ با شکل ظاهری آن کاملا آشنا هستند، زیرا ملخ‌های صحرایی از ملخ‌های بومی قدری بزرگترند و حدود ۷ سانتی‌متر طول دارند. رنگ آن معمولا کرم یا خاکی است و در حالات مختلف تغییر رنگ هم می‌دهند، یعنی در فاز تهاجمی به رنگ زرد خوش رنگی تبدیل می‌شوند. قدرت تغذیه این ملخ بسیار بالا است و حتی قادر هستند به اندازه وزن خودشان تغدیه کنند. وزن این ملخ‌ها نیز حدودا ۲تا ۳ گرم است.

بیشتر از گیاهان پهن‌برگ و نباتاتی که پس از بارش باران رشد می‌کنند، تغدیه می‌کنند

سخنگوی سازمان حفظ نباتات تصریح کرد: این ملخ‌ها همه‌چیز خوارند و هرنوع سبزینه‌ای را مورد تغذیه قرار می‌دهند. البته تمایل آنها بیشتر به محصولاتی همچون گیاهان پهن‌برگ مثل آفتابگردان و کینوا است؛ اما اگر در فاز تهاجمی قرار بگیرند، به هیچ سبزه‌ای رحم نخواهند کرد و حتی در برخی موارد مشاهده شده است که از چوب تنه درختان هم تغذیه می‌کنند. به همین دلیل لازم است که به محض ورود آنها به عرصه‌های مرتعی با آنها مبارزه شود.

استان‌های جنوبی در معرض هجوم این ملخ‌ها

میر با اشاره به اینکه خاستگاه اصلی این ملخ‌ها، حاشیه دریای سرخ و شبه جزیره عربستان است، گفت: این ملخ‌ها از مبدا خود وارد بخش‌های جنوبی کشور از جمله استان‌های کرمان، هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان می شوند و در اصل نوار جنوبی ساحلی کشور را مورد حمله قرار می‌دهند.

به گفته وی، فاز اول مبارزه با این ملخ‌ها که طغیان آنها در ۵۰ سال اخیر بی سابقه بود، از بهمن‌ماه سال گذشته شروع شد و بخشی از آنها با توجه به شرایط آب و هوایی به سمت هند و پاکستان رفتند. در این دو کشور نیز مبارزاتی صورت گرفت و همین امر باعث شد که آنها هم اکنون در حال بازگشت به خاستگاه اصلی خود یعنی حاشیه دریای سرخ و شبه جزیره عربستان باشند.

بیشترین ریزش ملخ در استان هرمزگان

سخنگوی سازمان حفظ نباتات خاطرنشان کرد: هم‌اکنون ریزش‌های مختصری در استان هرمزگان اتفاق افتاده، ولی تاکنون هیچگونه آسیبی به مزارع و باغات وارد نشده است. تا ۱۹ آذر ماه، در استان هرمزگان در سطح ۱۹۶۸ هکتار مبارزه صورت گرفته است که البته این مبارزات در اراضی مرتعی صورت می‌گیرد. همچنین در استان سیستان و بلوچستان نیز در سطحی معادل ۱۲۷ هکتار مبارزه شیمیایی انجام شده است که جمعا در مساحتی معادل ۲۰۹۵ هکتار تا به امروز مبارزه با این آفات انجام شده است.

آب‌وهوای گرم و مرطوب مناسب برای رشد و تکثیر ملخ‌ها

میر با اشاره به اینکه آب و هوای گرم و مرطوب باعث افزایش تولید مثل و رشد این ملخ‌ها می‌شود، گفت: میزان بارندگی در نوار جنوبی کشور سال گذشته به صورت مطلوبی بود و شرایط آب و هوایی را برای حضور آنها مساعد کرد.

وی با اشاره به اینکه اگر این ملخ‌ها در فاز تهاجمی وارد مزارع شوند، هیچ راهی جز مبارزه شیمیایی با آنها وجود ندارد و اگر حتی یک روز در مبارزه با آنها غفلت شود، این حشرات خسارات سنگینی را به اراضی باغی و زراعی وارد خواهند کرد، خاطرنشان کرد: مبارزه شیمیایی با آنها از طریق سمپاشی صورت می‌گیرد ولی اگر این ملخ‌ها در دسته‌های کوچکتری وارد کشور شوند، می‌توان از روش‌های مکانیکی و غیرشیمیایی نیز برای صید و زنده‌گیری آنها استفاده کرد و آنها را برای تهیه غذای طیور و آبزیان مورد فرآوری و استفاده قرار داد.

سخنگوی سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه در ۵۹ کشور دنیا مبارزه با این آفت از طریق سمپاشی انجام می‌شود، اظهار کرد: در حال حاضر این ملخ‌ها هیچ ورودی به مزارع و باغات نداشتند اما اگر زمانی وارد مزارع و باغات شوند، مبارزه شیمیایی با آنها صورت خواهد گرفت. البته در انتخاب آفت‌کش‌ها نیز دقت لازم انجام شده تا از نوع کم ضرر باشد که بعد از سه تا چهار روز اثرات منفی آن بطور کامل از بین می‌رود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا این ملخ‌ها برای انسان تهدید به حساب می‌آیند یا خیر؟ گفت: ملخ‌های صحرایی به طور مستقیم برای انسان هیچگونه خطر و تهدیدی نداشته و تهدید آنها برای انسان بصورت غیرمستقیم در ایجاد مخاطره در زمینه امنیت غذایی در از بین بردن محصولات کشاورزی است. البته دیده شده که در برخی کشورها و حتی در برخی مناطق ایران نیز این ملخ‌ها زنده‌گیری و مورد تغذیه قرار می‌گیرند.