امیر محبیان: رسانهها در وقایع منطقه همسوی سیاست حکومتها بودهاند
شفقنا نوشت:
یک استاد دانشگاه معتقد است: رسانههای موجود اگر دغدغهای دارند و تلاش میکنند خبری مبتنی بر کذب منعکس نکنند، از این جهت نیست که کذب را اساسا منکر هستند یا آن را نامطلوب میشمارند بلکه نگران این هستند که افشای کذب به اعتبار آنها نزد مخاطبانشان صدمه بزند به عبارتی اگر هم سو با اخلاق اسلامی هستند، برحسب حسن نیت نیست بلکه در راستای بازاریابی خبر است.
دکتر امیر محبیان، روزنامه نگار و مدیرعامل خبرگزاری آریا در گفت و گو با خبرنگار شفقنا (سایت همکاری های خبری شیعه) درباره ویژگی های یک رسانه دینی می گوید: یک رسانه دینی تلفیقی از دوگونه اخلاق را باید به هم نزدیک کند. اخلاق رسانهیی، اخلاق خاصی است یعنی به عبارتی یک فردی که در حوزه رسانه فعالیت میکند باید به خبر به عنوان محور اصلی کار خود توجه کند و این خبر باید یک ناهمگونی با روند عرضی داشته باشد یعنی خبر همان چیزی است که حالت تعجب را به وجود آورد و جلب نظر کند اما این موضوع ممکن است سبب حرکتی شود که با اخلاق دینی همخوانی نداشته باشد یعنی هرگونه خبری از نظر تفکر و اخلاق دینی قابل درج نیست.
این مدرس فلسفه غرب ادامه می دهد: درباره موضوعی که بشریت به آن علم ندارد، نباید اظهار نظر کند یا موضع بگیرد. در مورد خبر نیز به همین شکل است بدان معنا که گاهی اوقات خبر از صحت و سلامت دقیقی برخوردار نیست یعنی به عبارتی خبر ظنی است و وقتی ظنی است باید از آن فاصله گرفت و اجتناب کرد.
او تاکید می کند: وقتی انسان میخواهد دو اخلاق را از دو موضع متفاوت به هم نزدیک کند، ناچار باید به گونهای عمل کند که یکی اولویت داشته باشد. ما میبینیم که رسانهها در غرب در محیط سکولار بالیدند و رشد کردهاند و اخلاق خاص خودشان را دارند. حال ما اگر میخواهیم رسانه خود را با اخلاق اسلامی به عنوان محور اصلی، هماهنگ کنیم، باید به گونهای عمل کنیم که اخلاق اسلامی غلبه پیدا کند.
محبیان ادامه می دهد: از این رو به نظر میرسد که اخلاق رسانهیی منطبق با اخلاق اسلامی باید با اخلاق رسانهیی که در سطح دنیا، مطرح میشود، متفاوت باشد. بر همین اساس است که در سطح دنیا، افشاگری به عنوان یک نکته مهم و ارزشمند در فعالیت رسانهیی به شمار میرود. در حالی که افشاگری بر اساس اخلاق اسلامی مورد تأیید نیست و حتی باید مانع از آن شد، به این دلیل که حریم افراد، محترم است و آبروی افراد، همچون خون آنهاست، افشاگری به شکلی که آبروی افراد، بازیچه قرار گیرد در حوزه اخلاق اسلامی مورد تأیید نیست حتی اگر سبب افزایش تیراژ شود یا رنکینگ را در سایتهای خبری بالا ببرد.
این استاد دانشگاه درباره رسانه های جوامع اسلامی و نوع عملکرد آن ها می گوید: متأسفانه ما شاهدیم که برخی، اولویت را جا به جا در نظر میگیرند و تلاش میکنند بیشتر ملاکهای مادی را در نظر بگیرند و در تعیین خبر، رنکیگ یا تیراژ برای آنها اهمیت بیشتری نسبت به حرکت در چارچوب اخلاق پیدا کرده است که این مایه تأسف است.
محبیان در این باره می افزاید: بیشتر دغدغه رسانههای موجود، نهایتا کسب اعتبار نزد خوانندگانشان است البته نه تنها در سطح جهان اسلام که در تمام دنیا بدین شکل است. بنابراین اگر دغدغهای دارند و تلاش میکنند خبری مبتنی بر کذب منعکس نکنند، از این جهت نیست که کذب را اساسا منکر هستند یا آن را نامطلوب میشمارند بلکه نگران این هستند که افشای کذب به اعتبار آنها نزد مخاطبانشان صدمه بزند؛ به عبارتی اگر همسو با اخلاق اسلامی هستند، برحسب حسن نیت نیست بلکه در راستای بازاریابی خبر است.
مدیرعامل خبرگزاری آریا، بهترین روش رسانهیی را روش صداقت و صادق بودن عنوان می کند؛ روشی که هم دین به آن تأکید کرده و هم این که تاریخ ثابت کرده است اگر رسانهای صادق باشد و رعایت اخلاق و حرمتهای انسانی را در دستور کار خود قرار دهد، نزد مردم از اعتبار بیشتری برخوردار میشود.
این مدرس فلسفه غرب یادآور می شود: اگر درست عمل کنیم میتوان هم اخلاق اسلامی را رعایت و هم نزد مخاطبان خود اعتبار کسب کرد.
محبیان درباره نقش رسانهها در موج بیداری اسلامی و دموکراسی خواهی که در خاورمیانه و کشورهای عربی ایجاد شده، معتقد است: ما شاهد یک نوع مدیریت بر خبر از سوی رسانهها بودیم؛ رسانهها چه در جهان اسلام و چه رسانهها به نحو عام به هر صورت حرکتشان مبتنی بر دولتها و حکومتهای خودشان است؛ مثلا اگر و به گونهای عمل میکند که برخلاف آن نباشد و دروازبانی خبر به شکلی است که امکان دارد با تغییرات ظریف و در نظر گرفتن اقتضائات و التزامات، ماهیت خبر را دگرگون کند یا ترکیب نهایی به شکلی باشد که پیام دیگری، غیر از پیام اصلی و واقعی خبر را به مخاطب برساند.
او در این باره می افزاید: هر چند آنها در قالب یک خبر مباحثی را مطرح می کنند اما در عین حال تلاش فراوانی انجام می دهند که مدیریت ادراک مخاطبان خود را در اختیار داشته باشند و این مدیریت ادراک، گاهی موفق بوده و گاهی نیز ناموفق. آن چیزی که سبب شده آنها مجبور شوند اخبار را منعکس کنند، حتی اگر مایل هم نبودند، قدرت اخباری بوده که از سوی مردم به عنوان بیداری اسلامی در جهان اسلام مطرح شده است.
این استاد دانشگاه درباره عملکرد رسانه های شیعه در زمینه یاد شده، تاکید می کند: پیش از این که خبری به شکل حساب شده منعکس شود و بخواهد منشا اثر شود باید یک رویکرد و استراتژی روشن را در قبال وقایع داشته باشد. رسانههای شیعه و رسانههایی غیر از رسانههای ایران، معمولا اطلاعات دقیقی از وقایع نداشتند یا متأثر از رسانههای غرب بودند اما رسانههای جمهوری اسلامی یا رسانههایی که متأثر از آنها هستند با بیان این بیداری اسلامی توانستند چالش برانگیز شوند.
او در پایان می گوید: ما اگر بتوانیم با استراتژی روشن نسبت به وقایعی که اتفاق میافتد یا در سطح بالاتر وقایعی که اتفاق خواهد افتاد با پیش بینی دقیق مواجه شویم میتوانیم، رویکردهای مؤثرتری را داشته باشیم و نه تنها منعکس کننده اتفاقات باشیم بلکه در روند درست انعکاس آنها تأثیری بیشتر و مناسبتری بگذاریم.
انتهای پیام
ارسال نظر