دانستنی‌هایی درباره سفتی زانو

سفتی زانو مشکلی رایج، به ویژه بین افراد مسن و آن‌هایی است که از نظر بدنی بسیار فعال هستند.

سفتی زانو می‌تواند در نتیجه انعطاف پذیری ضعیف یا بی تعادلی‌های عضلانی در پا‌ها رخ دهد. آسیب دیدگی و آرتریت نیز از دیگر دلایل شایع سفتی زانو هستند.

دلایل

موارد زیر از جمله دلایل شایع سفتی زانو هستند:

آسب دیدگی منیسک

منیسک‌ها دو تکه غضروف C. شکل هستند که درون مفصل زانو قرار دارند. آن‌ها به عنوان یک بالشتک یا جاذب شوک بین استخوان‌هایی که مفصل را تشکیل می‌دهند، عمل می‌کنند.

حرکت ناگهانی یا پیچ خوردن زانو می‌تواند موجب پارگی یا آسیب دیدگی منیسک شود. این شرایط بیشتر در ورزش‌ها یا انواع دیگر فعالیت بدنی رخ می‌دهد.

با افزایش سن، منیسک مستعد فرسایش است. به واسطه فرسایش، منیسک‌ها هرچه بیشتر مستعد پارگی می‌شوند.

پس از پارگی منیسک، احساس سفتی در زانو آغاز خواهد شد. در بسیاری موارد، افراد همچنان می‌توانند روی آن زانو راه بروند، اگرچه ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:

- درد

- تورم

- قفل شدن زانو

- از دست دادن دامنه حرکت زانو

- احساس بیرون آمدن زانو

آسیب دیدگی رباط‌ها

رباط‌ها نوار‌های فیبری هستند که استخوان را به استخوان متصل می‌کنند. رباط‌هایی که در زانو قرار دارند استخوان ران را به استخوان درشت نی متصل می‌کنند.

یک فرد ممکن است کشیدگی، پارگی، یا گسستگی رباط‌های زانو را تجربه کند. در صورت بروز این شرایط، وی ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

- درد در مفصل زانو

- ناپایداری زانو

- تورم در زانو

آرتروفیبروز

آرتروفیبروز یا سندرم سفتی زانو زمانی رخ می‌دهد که مقدار زیادی بافت زخمی اطراف مفصل زانو شکل بگیرد.

تجربه آرتروفیبروز پس از عمل‌های جراحی زانو، مانند جراحی تعویض زانو یا جراحی رباط صلیبی قدامی غیر معمول نیست.

از دیگر علائم آرتروفیبروز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- زانو دردی که تشدید می‌شود

- تورم و گرما اطراف زانو

- راه رفتن با یک زانوی خمیده

آرتریت

سه نوع آرتریت رایج وجود دارند که می‌توانند به احساس درد و سفتی زانو منجر شوند. در ادامه با این سه مورد بیشتر آشنا می‌شویم.

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم حمله می‌کند. آرتریت روماتوئید معمولا هر دو زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید گاهی اوقات تورم غشا سینوویال را تجربه می‌کنند. این غشایی نازک است که دیواره داخلی مفصل زانو را پوشش می‌دهد. تورم غشا سینوویال موجب احساس سفتی و درد در زانو می‌شود.

استئوآرتریت

استئوآرتریت یا آرتروز در نتیجه فرسایش غضروف بین استخوان‌ها رخ می‌دهد. با فرسایش غضروف زانو، استخوان‌ها روی یکدیگر ساییده می‌شوند. این شرایط می‌تواند موجب رشد زوائد استخوانی شود. این می‌تواند موجب احساس سفتی و درد در مفصل شود.

آرتریت پس از سانحه

آسیب دیدگی‌هایی مانند پارگی‌های منیسک و رباط می‌توانند احتمال آسیب دیدگی بیشتر به مفصل زانو را افزایش دهند. با گذشت زمان، این می‌تواند به آرتریت پس از سانحه منجر شود. این شرایط سال‌ها پس از آسیب دیدگی زانو رخ می‌دهد.

افراد مبتلا به آرتریت پس از سانحه ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

- تورم در زانو که ممکن است حرکت زانو را دشوار سازد

- احساس درد در زانو

- احساس ضعف در زانو

- تشدید علائم پس از فعالیت بدنی

- تشدید علائم در آب و هوای مرطوب

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فردی نسبت به بروز پارگی یا آسیب دیدگی در زانوی خود مشکوک است باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. دریافت درمان مناسب و به موقع به کاهش خطر آسیب بیشتر کمک خواهد کرد.

همچنین، اگر سفتی زانو با علائم دیگر مانند درد و تورم همراهی است، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

درمان

گزینه‌های درمان اصلی سفتی زانو تا حدی به دلیل بروز این شرایط بستگی دارند.

اگر دلیل یک آسیب دیدگی جزئی است، درمان‌های خانگی زیر ممکن است برای تسکین درد و سفتی زانو تا زمان بهبودی کامل آسیب دیدگی کافی باشند:

- استراحت دادن به زانو

- استفاده از کمپرس سرد یا یک بسته یخ روی زانو در فواصل منظم

- مصرف دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه

- پوشیدن زانوبند طبی برای تثبیت زانو و کمک به پیشگیری از آسیب بیشتر

برای آسیب دیدگی‌های جدی‌تر و مواردی که سفتی زانو شدید یا پایدار است، فرد ممکن است نیازمند مراجعه به پزشک باشد. پزشک دلیل سفتی زانو را تشخیص داده و توصیه‌های لازم برای درمان را ارائه خواهد کرد.

با تو جه به دلیل سفتی زانو گزینه‌های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشند:

- مصرف دارو‌های مسکن تجویزی

- استفاده از کورتیکواستروئید‌ها

- مصرف دارو‌های آرتریت روماتوئید

- فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد و تحرک کلی زانو

تمرینات ورزشی و حرکات کششی که ممکن است کمک کنند

در برخی موارد، افراد مبتلا به سفتی زانو باید از انجام ورزش پرهیز کنند. برخی آسیب دیدگی‌های زانو نیازمند گذشت زمان برای بهبودی هستند و استراحت به جای ورزش مفید خواهد بود.

با این وجود، انجام ورزش در برخی موارد، مانند ابتلا به آرتریت، می‌تواند به بهبود سفتی زانو کمک کند. تمرینات ورزشی و حرکات کششی مختلف می‌توانند به روش‌های مختلف مفید باشند:

تمرینات کششی: افزایش قدرت عضلانی اطراف زانو کاهش استرس روی مفصل را به همراه دارد. از جمله این تمرینات می‌توان به بلند کردن پا و تمرینات پشت پا (همسترینگ) اشاره کرد.

تمرینات دامنه حرکت: حرکات کششی و تمرینات ورزشی که دامنه حرکت زانو را افزایش می‌دهند به حفظ حرکت مفصل و کاهش سفتی زانو کمک می‌کنند.

تمرینات ایروبیک: تمرینات ایروبیک یا هوازی می‌توانند سطوح انرژی فرد را افزایش داده و به کاهش وزن اضافه که ممکن است فشار مضاعفی بر زانو وارد کند، کمک کنند. دوچرخه سواری و شنا از جمله مواردی هستند که می‌توانید مد نظر قرار دهید.

تمرینات تعادلی: این تمرینات عضلات اطراف زانو را تقویت کرده و همچنین خطر زمین خوردن که می‌تواند موجب بروز آسیب بیشتر در مفصل زانو شود را کاهش می‌دهند.

افراد مبتلا به آرتریت پیش از آغاز برنامه ورزشی باید با پزشک خود مشورت کنند.

نکته‌های زیر نیز می‌توانند به پیشگیری یا تسکین درد و سفتی زانو کمک کنند:

- گرم کردن بدن پیش از انجام حرکات کششی

- کشش پا‌ها پیش و پس از ورزش

- کشش آرام و نه تا حدی که درد احساس شود

- حفظ فرم مناسب بدن هنگام ورزش

- حصول اطمینان از قدرت متعادل عضلات پا

- پرهیز از تمریناتی که موجب تشدید علائم می‌شوند