علت مرگ و میر پرندگان در سواحل گلستان مشخص شد

از اواخر بهمن ماه امسال بود که محیط بانان گلستانی با لاشه‌های پرندگان زمستان گذران در سواحل بندرترکمن مواجه شدند. پرندگانی که عمدتا شامل پرلا، چنگر و فلامینگو بودند. پیش از این تلفات پرندگان که گفته می‌شود تعداد آن‌ها به بیش از ۳۰ هزار قطعه می‌رسد در بخش دیگری از تالاب بین‌المللی میانکاله و سواحل بهشهر خبرساز شده بود.

اما با گذشت بیش از ۱۰ روز در استان گلستان هر روز بر تعداد لاشه‌های پرندگان مهاجری که از سوی محیط بانان جمع‌آوری شده، افزوده می‌شود. آخرین آماری که محمدرضا کنعانی، مدیرکل محیط زیست استان به آن اشاره کرد تلف شدن بیش از ۱۰ هزار قطعه از پرندگان زمستان گذران است.

محمود شکیبا، رئیس اداره حیات وحش و آبزیان اداره کل حفاظت محیط زیست استان گفت: پس از شروع تلفات و مرگ و میر پرندگان در استان مازندران، سواحل و پهنه‌های آبی استان به صورت مستمر پایش می‌شد که تا حدود ۱۰ روز قبل نخستین تلفات این پرندگان در سواحل بندرترکمن گزارش شد.

او افزود: تا کنون بیش از ۱۰ هزار پرنده زمستان گذران در سواحل استان تلف شدند که محیط بانان لاشه‌ها را جمع‌آوری کرده و با نظارت دامپزشکی اقدام به دفن بهداشتی آن‌ها کرده‌اند.

شکیبا بیان داشت: روزانه مرگ و میر این پرندگان ادامه دارد و لاشه پرندگانی که در معرض دید محیط بانان قرار داشته باشد، جمع‌آوری می‌شود.

دامپزشکی استان نیز اقدام به نمونه‌برداری از لاشه این پرندگان کرده که پس از گذشت چندین روز در نهایت بوتولیسم را عامل اصلی مرگ و میر پرندگان اعلام کرده است.

غلامرضا محرابی، مدیرکل دامپزشکی استان اظهار داشت: برنامه اقدام سازمان دامپزشکی کشور در خصوص این تلفات، شامل جمع‌آوری اطلاعات میدانی، تعیین تابلوی بالینی پرندگان مریض، تعیین تابلوی کالبدگشایی و تحلیل اپیدمیولوژیکی توصیفی رخداد بیماری و تلفات در سه محور مکان، زمان و نوع پرندگان درگیر و در نهایت ارائه فرضیه‌های احتمالی بروز مرگ و میر بالای پرندگان بوده است.

او با اشاره به رد فرضیه بیماری‌هایی نظیر آنفلوانزا و نیوکاسل در پرندگان زمستان گذران در همان روز‌های نخست شروع تلفات گفت: فرضیه بیماری‌های نیوکاسل و آنفلوانزا، مسمومیت ناشی از آفت‌کش‌ها و فلزات سنگین مانند کادمیوم، آرسنیک، سرب و جیوه مطرح شد که با بررسی نمونه‌های گرفته شده، این فرضیه‌ها رد شد.

مدیرکل دامپزشکی استان ادامه داد: بیماری‌های باکتریایی به‌ویژه وبای پرندگان محور و همچنین بیوتوکسین‌ها مانند بیوتوکسین جلبک، بیوتوکسین بوتولینوم (عامل بیماری بوتولیسم) از دیگر نظراتی بود که درباره علت این تلفات مطرح می‌شد.

او گفت: تلفات در غرب میانکاله بر اساس یک فرآیند مشخص ناشی از مسمومیت با سم بوتولینوم و بیماری بوتولیسم بوده که کلیه اسناد و مدارک آزمایشگاهی آن نیز از طریق سازمان حفاظت محیط زیست به مراجع ذیصلاح ابلاغ شده است.

محرابی افزود: در شرق تالاب میانکاله نیز صد‌ها نمونه گرفته و به آزمایشگاه ملی مطالعات کاربردی و مرکز تشخیص سازمان دامپزشکی کشور ارسال شد که نتیجه این بررسی‌ها بیماری بوتولیسم را در مرگ این پرندگان تأیید کرده است.

به گفته وی این اتفاق به خاطر موادآلی و سمومی بود که به وسیله سیل ابتدای امسال از اراضی کشاورزی وارد تالاب بین‌المللی میانکاله و سواحل استان شد.

او خاطرنشان کرد: مهمترین عامل مستعد کننده این رخداد تغییر شرایط اکوسیستم آبی و خاکی میانکاله بوده که در این تغییرات نسبت به سالیان گذشته در مناطق خاص تالاب، مواد آلی خاکی وارد اکوسیستم آبی میانکاله شده و سبب مناسب شدن بستر لازم برای رشد و فعال شدن میکروارگانیسم‌های بی هوازی شده است. بر اساس تحلیل‌های سازمان دامپزشکی کشور از یافته‌های موجود، تلفات همچنان تا پایان حضور پرندگان مهاجر ادامه خواهد داشت؛ هرچند جمع‌آوری بموقع لاشه‌های پرندگان می‌تواند تا حدی در کاهش تلفات موثر باشد.