از اثر کرونا بر کلیه‌ها چه می‌دانید؟

آگاهی از این که بیماری کووید-۱۹ چگونه بر کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد به فهرست پرسش‌هایی که جامعه علمی درباره این بیماری مطرح کرده اند، اضافه شده است. کارشناسان هر روز علائم و همچنین عوارضی جدید ناشی از کووید-۱۹ را کشف می‌کنند.

پرسش درباره چگونگی تاثیر کووید-۱۹ بر کلیه‌ها زمانی مطرح شد که برخی از بیماران طی مدت بستری در بیمارستان به آسیب حاد کلیوی مبتلا شدند. از این رو، فرضیه‌هایی مطرح شده و پژوهش‌ها برای تایید یا رد آن‌ها آغاز شدند.

در حال حاضر، همچنان مکانیزم روشنی وجود ندارد. با این وجود، نفرولوژیست‌ها موافقند که ویروس SARS-CoV-۲ مسئول سطح مشخصی از آسیب کلیوی است. در شرایطی که برخی کشور‌ها بروز آسیب حاد کلیوی در کمتر از یک درصد بیماران را گزارش کرده اند، در کشور‌های دیگر از آمار تا ۳۰ درصد نیز صحبت می‌شود.

بیمارانی که از آسیب کلیوی ناشی از بیماری کووید-۱۹ رنج می‌برند دارای بدترین پیش‌آگهی - واژه‌ای پزشکی برای بیان پیش‌بینی آینده یک بیماری - هستند. درمان آسیب حاد کلیوی در بخش‌های مراقبت ویژه دشوار است.

مطالعات علمی درباره چگونگی تاثیر کووید-۱۹ بر کلیه‌ها

در آغاز شیوع کروناویروس جدید در چین، یک سری گزارش‌های علمی نسبت به آسیب کلیوی ناشی از ویروس SARS-CoV-۲ هشدار دادند. برخی از این مطالعات در مقیاس کوچک با تعداد بیماران اندک و برخی دیگر شامل تقریبا ۱، ۰۰۰ نفر نیز می‌شدند.

در یکی از مطالعات اولیه وقوع نارسایی حاد کلیوی در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ مورد بررسی قرار گرفت. نارسایی حاد کلیوی به ناتوانی کلیه‌ها برای انجام وظایف تصفیه‌ای خود گفته می‌شود.

در این مطالعه، تا ۹ درصد بیماران نارسایی کلیوی را تجربه کردند. این به پروتئینوری به معنی وجود مقادیر غیرطبیعی پروتئین (بیش از یک گرم در روز) در ادرار اشاره دارد. همچنین، افزایش در سطوح ماده‌ای به نام کراتین در خون بیماران مشاهده شد که در صورت عبور از مقداری مشخص به سم تبدیل می‌شود.

از کلیه بیماران مبتلا به این شرایط یک توموگرافی یا برش‌نگاری - نوعی تصویربرداری سه بعدی - گرفته شود. تصاویر نشان دادند که ۱۰۰ درصد بیماران تغییراتی در کلیه‌های خود داشته اند. بیشتر، التهاب و تجمع مایعات در کلیه‌ها دیده شد.

یک مطالعه علمی پیشگامانه دیگر در چین درباره آثار کووید-۱۹ بر کلیه‌ها انجام شد. در این مطالعه، پژوهشگران متوجه نارسایی کلیوی در ۳ درصد بیماران بستری در بیمارستان شدند. به طور همزمان، آن‌ها بروز هماچوری - وجود خون در ادرار - در ۴۰ درصد از بیماران را شاهد بودند.

سه عامل آسیب کلیوی ناشی از کروناویروس جدید

در زمان بررسی چگونگی تاثیر کووید-۱۹ بر کلیه‌ها می‌توان سه عامل را مد نظر قرار داد. این عوامل می‌توانند به تنهایی یا با هم عمل کنند و وجود آن‌ها در هر بیمار متفاوت است. گاهی اوقات آسیب ناشی از ویروس SARS-CoV-۲ مستقیم است و در موارد دیگر آسیب به صورت غیر مستقیم و در نتیجه درمان رخ می‌دهد.

این سه عامل شامل موارد زیر می‌شوند:

خود ویروس: نفرولوژیست‌ها موافقند که کلیه‌ها یکی از اندام‌هایی هستند که همراه با ریه‌ها توسط این بیماری مورد حمله قرار می‌گیرند. دستگاه‌های تنفسی و کلیوی دارای مواد مشترکی از جمله رنین و آنژیوتانسین هستند. این مواد با یک گیرنده پیوند خورده اند که می‌تواند پروتئینی باشد که ویروس به عنوان یک ورودی به سلول‌های انسان استفاده می‌کند.

علائم سیستمیک: زمانی که موردی شدید از کووید-۱۹ رخ می‌دهد، بسیاری از اندام‌ها از آثار نارسایی بدن رنج می‌برند. زمانی که ذات الریه ناشی از دلایل دیگر شکل می‌گیرد، شرایطی مشابه رخ داده که می‌تواند به نارسایی کلیوی منجر شود.

درمان: در شرایطی که هیچ پروتکل درمانی کاملا موثر برای کروناویروس جدید وجود ندارد، دانشمندان در حال تحقیق روی گزینه‌های مختلف با استفاده از دارو‌های مختلف هستند. در این میان، برخی موارد می‌توانند آثار منفی بر کلیه‌ها داشته و به نارسایی کلیوی منجر شوند.

کووید-۱۹ چگونه بر کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد؟

نظریه چگونگی ورود ویروس SARS-CoV-۲ به بدن بر اساس دانشی که در مورد چگونگی آلوده کردن سلول‌های ریه توسط این ویروس داریم، شکل گرفته است. ما می‌دانیم که پروتئین ACE۲ کلید ورود برای کروناویروس است.

ویروس می‌تواند وارد سلول‌های ریه شود، زیرا بخش‌های میخ مانند روی سطح آن منطبق با ACE۲ هستند. همه انسان‌ها دارای این گیرنده هستند. همچنین، ACE۲ یک پروتئین است که در کلیه‌ها وجود دارد و در تنظیم فشار شریانی دخالت دارد.

سیستم تنظیمی که به آن ارجاع می‌شود، سیستم رنین-آنژیوتانسین است. این یکی از نقاط قوت در درمان پرفشاری خون شریانی با دارو‌ها است. به همین دلیل، کارشناسان گمان می‌کنند که بیماران مبتلا به فشار خون بالا دارای نرخ مرگ و میر بالاتر در این همه گیری هستند.

این فرضیه که کووید-۱۹ همانند سلول‌های ریوی، مسیری مشابه را در سلول‌های کلیوی دنبال می‌کند، مورد بررسی قرار گرفته است.
در مورد کووید-۱۹، بیماران کلیوی یک گروه در معرض خطر محسوب می‌شوند

افراد مبتلا به بیماری کلیوی بین افرادی با خطر بیشتر ابتلا به کووید-۱۹ طی این دوره همه گیری بیماری قرار دارند. به همین دلیل، آن‌ها باید احتیاط بیشتری به خرج داده و اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرند.

افزون بر این، مصرف دارو‌های مربوط به بیماری کلیوی برای کنترل آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.