۷ توصیه امام خامنه‎‌ای در بخش انرژی که اگر عمل می‌شد، امروز مشکل تحریم نفت نداشتیم

مقام معظم رهبری در سال ۹۲ در قالب ابلاغ سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی، در جهت مقابله با ضربه پذیری درآمد‌های حاصل از صادرات نفت و گاز مواردی را مورد تأکید قرار دادند:

انتخاب مشتریان راهبردی
ایجاد تنوع در روش‌های فروش
مشارکت دادن بخش خصوصی در فروش
افزایش صادرات گاز
افزایش صادرات برق
افزایش صادرات پتروشیمی
افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی

درواقع رهبر معظم انقلاب درآن زمان و در حالی که در نخستین سال فعالیت دولت یازدهم بودیم، ضرورت‌هایی را برای آینده درآمدزایی کشور در بخش انرژی هدف گذاری کردند که اگر به این ضرورت‌ها از سوی دولت و مجلس، در مقام اجرا و قانون گذاری و نظارت، توجه و اهتمام کافی صورت می‌گرفت، امروز درآمد‌های کشور در بخش انرژی در مقابل تحریم‌ها و سیاست گذاری‌های مغرضانه کشور‌های غربی مصون بوده و جهش تولیدی که امروز در بخش نفت دنبال آن هستیم در قالب همین سیاست‌ها محقق شده بود.

آنچه مشخص است، در رونق بخش‌های تجارت گاز و صادرات نفت توفیق چندانی نسبت به گذشته (قبل از ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی) حاصل نشده و در صادرات پتروشیمی، صادرات برق و صادرات فرآورده‌های نفتی نیز که با رشدی نسبی در مقایسه با گذشته مواجه بوده ایم، این دستاورد را مرهون ظرفیت سازی‌هایی هستیم که از گذشته در کشور کلید خورده و در دولت یازدهم و دوازدهم نیز به درستی برای به نتیجه رسیدن آن‌ها اقدام شد؛ اما ظرفیت‌های بالفعل شده در بخش‌های پتروشیمی، برق و فرآورده‌های نفتی نیز در مقابل آنچه مورد تأکید و مورد نیاز برای مقابله با ضربه پذیری درآمد‌های نفت و گاز کشور بوده، بسیار اندک بود.

حال به توصیه‌ها و تأکیدات رهبر فرزانه انقلاب در سال ۹۹ رجوع می‌کنیم. ایشان در ارتباط تصویری با مجموعه‌های تولیدی در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ماه در بخشی از بیانات خود فرمودند: "در این جهش تولید، برخی از بخشها، بخش‌های پیشرو هستند، به این‌ها باید اولویّت داده بشود. من چند بخش را اینجا ذکر کرده‌ام: مثلاً در بخش نفت، توسعه‌ی ظرفیّت پالایشگاهی؛ از قبیل: همین پالایشگاه میعاناتی که در بندرعبّاس افتتاح شد و مراحل بعدی هم دارد که این مراحل بعدی طبعاً ثروت بیشتری را نصیب کشور خواهد کرد. یا مجتمع پالایشگاهی سیراف که ذکر کردند که این مجتمع مهمّی است، تأثیرات زیادی خواهد داشت. یا اجرای طرح‌های پتروشیمی که گفتند اگر این طرح‌ها انجام بگیرد -آن طور که به من گزارش دادند- محصول ۵۰ میلیون تُن، اوّل به ۱۰۰ میلیون تُن، بعد به ۱۳۰ میلیون تُن ارتقا پیدا خواهد کرد و از لحاظ ارزش به سه برابر افزایش پیدا خواهد کرد؛ که این مسئله‌ی مهمی است. بخصوص در شرایط کنونی کشور و نیازی که به ارز وجود دارد، این طبعاً چیز بسیار با ارزشی خواهد بود. "

در واقع مقام معظم رهبری در تشریح اولویت‌های بخش نفت در سال جهش تولید نکاتی را مورد تأکید قرار دادند:

توسعه ظرفیت پالایشگاهی
تکمیل زنجیره ارزش در صنایع پایین دستی نفت
توسعه صنعت پتروشیمی به ویژه در بخش پایین دستی
جلوگیری از خام فروشی

رهبر معظم انقلاب در وهله اول به توسعه ظرفیت پالایشگاهی کشور تأکید کرده اند. ظرفیتی که در صورت ارتقا، موجب می‌شود نفت خام به جای خام فروشی به فرآورده با ارزش افزوده بیشتر تبدیل شود و در روزگاری که بازار جهانی نفت، یک بازار سیاسی تحت سلطه بوده و جامعه جهانی روی تحریم‌های ناعادلانه فروش نفت، سکوت کرده اند، ارتقای ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی در کشور با توسعه ظرفیت‌های پالایشگاهی، ایران را در مقابله با تحریم‌های نفتی، قدرتمندتر کرده و اقدامی در راستای جدایی هر چه بیشتر بودجه جاری از فروش نفت خام است. هرچند که این موضوع به خودکفایی در تأمین نیاز‌های داخلی به فرآورده‌های نفتی و صادرات هرچه بیشتر این فرآورده‌ها به بازار‌های منطقه و جهان و افزایش ارزآوری منجر می‌شود.

بخشی که مقام معظم رهبری به مراحل بعدی توسعه پالایشگاه‌ها مخصوصا پالایشگاه ستاره خلیج فارس، اشاره داشتند، مبین موضوع توسعه پتروپالایشگاهی و افزایش ظرفیت ارزش افزوده آفرینی با تکمیل زنجیره ارزش در صنایع پایین دستی نفت است. معظم له در ادامه بیانات خود، به موضوع توسعه پتروشیمی‌ها اشاره کرده اند، به طوری که ظرفیت اولیه یک ماده در فرآیند توسعه، چند برابر شود؛ که این موضوع نیز به توسعه صنایع تکمیلی در بخش پایین دستی پتروشیمی و جلوگیری از خام فروشی محصولات بالادستی در این باز می‌گردد.