پاتک «حقوقی ها» به «حقیقی ها»

به گزارش پارسینه ؛ محمد مهدی حاتمی |این در حالی بود که بسیاری از تحلیل گران بازار سرمایه در پایان هفته گذشته بر این عقیده بودند که روند نزولی بازدهی بازار سرمایه در هفته جاری معکوس شده و بازار از فاز اصلاح خارج خواهد شد. با این همه، در پایان معاملات روز جاری مشخص شد که فاز اصلاحی بورس تهران دست کم تا چند روز دیگر هم تداوم خواهد داشت. این در حالی است که نقدینگی ۷۲۰ میلیارد تومانی قفل شده در صف خرید نماد‌های «خساپا» و «سایپا»، به تنهایی حدود ۱۱.۲ درصد از ارزش معاملات روز جاری (حدود ۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان) را به خود اختصاص می‌داد. از دیگر سو، بررسی رفتار معامله گران حقیقی و حقوقی نشان می‌دهد که حقوقی‌ها با خروج از گروه‌های صنعتی که به حداکثر بازدهی رسیده بودند، مالکیت سهام این گروه‌ها را به حقیقی‌ها داده اند و خود به گروه‌های کوچ کرده اند که به زودی بازدهی مثبت آن‌ها را شاهد خواهیم بود.

***

شاخص کل بورس امروز با افت حدود ۳۰ هزار واحدی رو به رو شد و با ۲.۹۷ درصد کاهش، به کانال ۹۸۷ هزار واحدی بازگشت. این، سومین روز مداوم با شاخص کل منفی در سال جاری بود. به این ترتیب، برخی پیش بینی‌ها مبنی بر اینکه شاخص کل از ابتدای هفته جاری به روند رو به رشد خود ادامه خواهد داد، اکنون با تردید نگریسته می‌شوند.
در پایان معاملات نخستین روز از هفته جاری، در بین تمامی صنایع حاضر در بورس، تنها شاخص مربوط به گروه‌های منسوجات، محصولات چرمی، محصولات کاغذی، انتشار و چاپ، دارویی، کاشی و سرامیک، رادیویی و اطلاعات و ارتباطات مثبت بود و سایر صنایع بازدهی منفی داشتند.

این در حالی است که ارزش صف‌های فروش سهام در بازار تا پیش از بازگشایی نماد ایران خودرو، امروز تقریباً ۱.۳ برابر بیشتر از ارزش معاملات بود. بر این اساس، در معاملات امروز تا پیش از ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه حدود ۷ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان سهام معامله شد و در مقابل، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان ارزش سفارشاتی بود که در صف‌های خرید یا فروش قفل شده بودند. از طرف دیگر، ۱۰ نماد دارای بزرگ‌ترین صف ها، حدود ۳۲ درصد از حجم کل صف‌ها را به خود اختصاص داده بودند.

بورس، اما امروز تنها متشکل از صف‌های فروش نبود. با بازگشایش سهام ایران خودرو با نماد «خودرو»، صف خریدی معادل حدود ۳.۴ میلیارد برگه سهام در این نماد تشکیل شد. «خساپا» هم صف خرید ۲.۲ میلیاردی داشت و به این ترتیب، با در نظر گرفتن حدود قیمت این دو، به نظر می‌رسد که معامله گران، برای خرید این دو سهم دست کم حدود ۷۲۰ میلیارد تومان نقدینگی اختصاص داده اند. خروج این میزان نقدینگی از بخش اصلی معاملات تا پیش از ساعت ۱۲:۳۰ و ورود آن به قصد خرید دو نماد خودرویی، احتمالاً یکی از اصلی‌ترین دلایل ریزش بازار بوده است. این در حالی است که نقدینگی ۷۲۰ میلیارد تومانی تخصیص یافته برای خرید نماد‌های «خساپا» و «سایپا»، به تنهایی حدود ۱۱.۲ درصد از ارزش معاملات روز جاری (حدود ۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان) را به خود اختصاص داده است.

تغییر فاز حقوقی ها

اما چه خبر‌هایی کاهش توجه‌ها به بورس در چند هفته اخیر را به دنبال داشتند؟ به تازگی زمزمه‌هایی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه بانک مرکزی قصد دارد بازار سپرده‌های گواهی طلا را تعطیل کند. در این بازار، خریدار سکه طلای خود را به بانک‌های از پیش مشخص شده تحویل می‌دهد و یک قبض انبار یا سپرده گواهی به نام خود دریافت می‌کند که می‌تواند آن را در بورس کالا به فروش برساند. سهولت این قبیل معاملات به جای خرید و فروش سکه‌های طلای فیزیکی، اما موجب افزایش تقاضا برای این گواهی‌ها شده بود و به این ترتیب، بانک مرکزی که از افزایش تقاضا و قیمت سکه طلا واهمه داشت، تصمیم به تعطیلی این بازار گرفت.

افزایش قیمت طلا (چه در بازار فیزیکی و چه از طریق گواهی سپرده طلا) در کنار افزایش قیمت دلار، نشان می‌دهد که بخشی از نقدینگی از بازار سرمایه کشور و نیز از سپرده‌های بانکی، به بیرون سرریز کرده است. تعطیلی بازار گواهی سپرده طلا می‌تواند وضعیت را حتی آشفته‌تر هم بکند.

از دیگر سو، بررسی خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در هفته منتهی به ۲۴ اردیبهشت ماه نشان می‌دهد بخش دیگری از افت شاخص کل در روز‌های اخیر، ناشی از رفتار حقوقی‌ها بوده است. بر این اساس، هر چند برتری ریالی همچنان از آنِ حقیقی‌ها است، اما حقوقی‌ها استراتژی معاملاتی خود را تغییر داده اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد گروه‌هایی همچون اطلاعات و ارتباطات، مواد دارویی، قند و شکر، محصولات شیمیایی و رایانه، گروه‌های صنعتی مورد توجه حقوقی‌ها بوده اند که جهت مالکیت آن‌ها از حقیقی به سمت حقوقی بوده است. در مقابل، گروه‌های بانکی، فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی و کانه‌های فلزی، بیشترین میزان خرید از سوی حقیقی‌ها را داشته اند و این گروه‌ها دقیقاً همان گروه‌هایی بوده اند که در این مدت، بیشترین افت قیمت را شاهد بودند. به این ترتیب، حقوقی‌ها سهم‌هایی را که به حداکثر بازدهی رسیده بوده فروخته اند و به سمت خرید سهم‌هایی کوچ کرده اند که ممکن است در روز‌های آتی، پربازده‌ترین صنایع بورسی باشند.