محمد گلریز:مداحان موسیقی دستگاهی را نمی‌شناسند/ نوحه‌خوانی به فریاد تبدیل شده‌است

محمد گلریز معتقد است: بسیاری از مداحان و مرثیه‌سرایانی که در رثای امام حسین‌(ع) در رسانه ملی می‌خوانند از دانش موسیقی دستگاهی برخوردار نیستند و متاسفانه لطمه‌های جبران‌ناپذیری به موسیقی مذهبی وارد کرده‌اند.

محمد گلریز خواننده سرودهای انقلابی ضمن بیان این مطلب با تاکید بر این نکته که نوحه‌خوان‌های اهل بیت باید گوشه‌های موسیقی ایران را آموزش ببینند به خبرنگار مهر، گفت: یکی از اصول اجرای نوحه‌های عزاداری هم در تعذیه و هم در مرثیه سرایی آگاهی از ردیف‌های موسیقی دستگاهی است.

رسانه ملی باید از تولید آثار خوب حمایت کند

وی در ادامه افزود: بسیاری از اصول زیبایی‌شناسی موسیقی در اجرای تعزیه براساس ردیف‌های موسیقی دستگاهی است. در واقع یکی از رموز ماندگاری موسیقی دستگاهی اجرای تعزیه در محافل عزاداری ایام شهادت امام حسین(ع) است. به این معنا که واقعه عاشورا حماسه‌ای جاودان بود که از هر سن انسان در این واقعه حضور داشت. به همین دلیل گوشه‌های مختلفی از موسیقی ایرانی به فراخور حال هر یک از این بزرگواران و نوع حضورشان در حماسه عاشورا وجود دارد.

این خواننده در ادامه افزود: با این اوصاف آموزش موسیقی ایرانی برای غنا بخشیدن به محافل عزاداری امام حسین(ع) ضروری است. این در حالی است که شرایط فعلی از وجود چنین اندیشه‌ای تهی است. تا جائی که بسیاری از مراجع نیز از شرایط فعلی عزاداری در محافل مختلف در این ایام راضی نیستند.

وی در ادامه افزود: در این میان نقش تلویزیون به ‌عنوان رسانه ملی در شناخت درست اهالی فن در این حوزه بسیار مهم و حیاتی است و باید با دعوت از کارشناسان این حوزه از وجود پدیده واپسگرایی جلوگیری شود. ضمن اینکه در بیرون از سازمان صدا و سیما در حوزه تولید آثار عاشورایی که اغلب از تولیدات حوزه هنری است آثار خوب و قابل کم نداریم و باید از این تولیدات حمایت شود.

گریز گفت: متاسفانه در برخی از موارد به وضوح دیده و شنیده‌ام که کلام سخیف بر روی ملودی‌های غمگین که لزوما رنگ و بوی موسیقی ایرانی را نیز ندارند می‌گذارند و با عنوان موسیقی عزا مورد استفاده قرار می‌دهند.

برای آموزش ردیف موسیقی دستگاهی داوطلب هستم

محمد گلریز در پاسخ به این سئوال که محافل مشخصی برای آموزش نوحه‌سرایی وجود ندارد گفت: متاسفانه از نبود محافل درست برای آموزش در این بخش بسیار رنج می‌بریم اما آنچه مسلم است محافل اساتید موسیقی همواره به روی کسانی که می‌خواهند در حوزه موسیقی ایرانی آموزش ببیند باز است. من داوطلبانه بارها عنوان کردم که برای هر نوع آموزش ردیف‌های موسیقی آماده هستم.

این خواننده سرودهای انقلابی در ادامه با اشاره به گوشه‌های موسیقی ایرانی افزود: معروفترین مداحان اهل بیت در زمان گذشته اساتیدی چون شاه‌حسین، حاج‌آقا ناظم، مرشد حسین گلپایگانی، مرحوم علامه و... بودند که در اجرای نوحه‌های خود زیباترین دستگاه‌ها و مایه‌های موسیقی ایران را اجرا می‌کردند.

وی در ادامه افزود: من به واسطه حضور پدرم که از مداحان قدیمی و معروف تهران بود، به گوشه‌ها و ردیف‌های موسیقی آشنا بود و نوحه‌های خود را با حس و حال خاصی می‌خواند و مخاطب‌های بسیاری نیز داشت به این مقوله آشنا شدم. به درستی می‌دانست کجای سخن چه باید بگوید. این در حالی است که در حال حاضر نوحه‌خوانی‌ها به فریاد تبدیل شده‌است و از کل کلام موسیقی تنها "س" اسم امام حسین(ع) شنیده می‌شود. وجود چنین رویکردی در مراسم‌های نوحه‌خوانی بسیار مرسوم و معمول است و همین مسئله معنویات را بسیار کم رنگ می‌کند.

ذکر مصیبتی که پدرم در بیات اصفهان خواند ماندگار شد

گلریز در پاسخ به این سئوال آیا در شیوه آوازی خود از پدر نوحه‌خوانش تاثیر پذیرفته است، گفت: قطعا من در کودکی درایام عزاداری همراه پدر در محافل سینه زنی امام حسین(ع) حضور داشتم و بسیار از ایشان یاد گرفتم.

وی درادامه در پاسخ به این سئوال که آیا اثری از پدر به‌عنوان مرثیه‌خوان باقی مانده است گفت: خوشبختانه به همت مجید حدادعادل که در اوایل انقلاب رئیس تولید رادیو بود، آثاری تهیه شد. به این ترتیب که یک روز آقای حدادعادل مرا صدا کرد و گفت که می‌خواهد سبک اصیلی از مداحی تهران را تهیه کند و از من خواست که از پدر درخواست کنم برای حفظ این میراث معنوی آثاری از نوحه خوانی‌های اصیل به استودیو بیاید و نوحه‌هایی را ثبت ضبط کند.

این خواننده در ادامه افزود: من با پدر موضوع را در میان گذاشتم اما ایشان به هیچ عنوان حاضر نشد به رادیو بیاد و تنها امتیازی که برای آواز خواندن داد این بود که در یکی از مراسم‌های عزاداری که ذکر مصیبت می‌کند می‌توانند از رادیو بیایند و آثار را ضبط و ثبت کنند. خلاصه اینکه شرط پدر مورد قبول واقع شد و در یکی از محافل عزاداری در مسجد لرزاده که پدر حضور داشت مرثیه‌خوانی‌هایی را در دستگاه‌های موسیقی ایرانی اجرا کرد.

گلریز در پایان افزود: یکی از آثارضبط شده از ایشان ذکر مصیبتی در بیات اصفهان است که بسیار زیبا و شنیدنی است. به هر حال امیدوارم با کارشناسی درست به نتیجه مطلوبی در زمینه اصلاح وضعیت نوحه خوانی‌ها دست یابیم.